Page 273 - 3 Cilt

ESERİN ADI : GÜZELÖZ HAÇ

KİLİSESİ

İnceleme Tarihi : Mart 2007
Yeri : Haç kilisesi Kayserinin Yesilhisar il-
çesine bağlı Güzelöz Köyünde yer almaktadır.

Bugünkü durumu : Kullanılmamakta ve
haraptır.

Tarihi : 10 yy.
Plan ve mimari özellikleri : Güzelöz Haç
kilisesi Kapadokya bölgesinde sıkça karsılaştı-
ğımız kaya kiliselerden bir tanesidir. Yapı tra-
verten içerisine oyularak yapılmıştır. Yapının
girişi batıdan olup kuzeydoğu kösesinde apsis
ile bağlantısı bulunan bir mezar bölümü bu-
lunmaktadır. Yapı içeride serbest haç planlı bir
form göstermektedir. Doğu ve batı yönde ge-
nişleyen bir plan sistemine sahiptir.
Yapının batıdaki giriş kısmının üzeri tonozla
örtülmüş olup buradan bir kapı ile batı haç ko-
luna geçilmektedir. Kapının üzerinde içerinin
aydınlatılması için bir pencere açılmıştır. Bati
haç kolunun üzeri bir tonozla örtülü olup gü-
ney ve kuzey haç kolları da aynı örtü sistemine
sahiptirler. Yapının iç kısmını yaklaşık 2 metre (Ayşegül Canverdi’den)
yükseklikte bir silme dolanmaktadır.

Doğu haç kolu ve apsis bolümü diğer bo-
lümler gibi tonoz ile örtülüdür. Apsis kemeri- de göğe çıkış sahnesi ile son bulmaktadır. Sik-
nin kuzey ve güney taraflarında birbirine para- lus içerisinde on bayram sahnesi yer almakta-
lel şekilde oyularak oluşturulmuş haç formları dır. Sahneler saat yönünde birbirinin pesi sıra
bulunmaktadır. Apsise iki basamaklı bemadan dizilmişlerdir. Siklusta İsa’nın yaşamının üç
geçilmekte, yukarıda da bahsedildiği gibi apsis- dönemi bulunmaktadır. Bunlar çocukluğu, ye-
le mezar bölümü arasında bir bağlantı bulun- tişkinliği ve çektikleri dönemleridir.
maktadır. Malzeme ve teknik : Yapı serbest haç planh
Bu açıklığın apsis kısmını aydınlatmak kiliseler tipine girmektedir. Traverten içerisine
maksadıyla yapılmış olabileceği muhtemeldir. oyularak yapılmış bir kaya kilisesidir.
Yapının kubbesine badem üçgenleriyle geçil- Kitabesi : Eserin kitabesi yoktur.
mekte olup tamamen sembolik bir karaktere Tarihlendirme : Güzelöz haç kilisesi İsa
sahiptir. Yapının içerisi oldukça karanlık olup siklusu ile dikkat çekmektedir. Siklusta tam otuz
içerinin aydınlatılması muhtemelen kandillerle üç sahne bulunmaktadır. Görmemedeki kapalı
sağlanmıştır. Yapının travertene oyularak yapıl- yunan haçı plan tipindeki Kılıçlar kilisesi geniş
masının sebebini daha çok ekonomi ve güvenlik Isa siklusu ile Güzelöz haç kilisesi ile karsılaş-
nedenleri oluşturmaktadır. tırabilecek niteliktedir. Kılıçlar kilisesinde otuz
Süslemesi : Yapının içerisinde İsa’nın ya- üç sahne bulunmaktadır. Güzelöz haç kilise-
şamına dair otuz üç sahneden oluşan bir siklus sinden farklı olarak burada Yahya sahneleri ve
bulunmaktadır. Siklus doğu haç kolunun güney İsa’nın mucizelerini içeren sahneler kısıtlan-
duvarında ‘’müjde” sahnesiyle başlayıp kubbe- mıştır. Buna karşılık çektikleri dönemine ait

Kayseri Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri 1279