Page 375 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

[1326] 366 / İST KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

İSTİKLÂL MAHKEMESİ te kanunu hâkim kılmak idi. En kısa ve en
Millî Mücadele Dönemi’nde normal Bi- süratli bir şekilde mahkeme edilmesi,
dayet ve İstinaf mahkemeleri dışında o firarîlerin işini zorlaştırıyordu. Mahkeme
günlerin şartlarına göre kurulan özel halka hitaben bir beyanname yayımladı.
mahkemedir. Mondros Mütarekesi’yle Yayımladığı beyannamenin üçüncü
askerler terhis edilmişlerdi. Vatan, terhis maddesinde: “Mahkememiz heyeti,
edilen askerleri gerisin geri silah altına askerî firarîlerine fevkalâde bir müsaade
alarak kurtarılabilirdi. Kaçaklara yeterin- olmak üzere, milletimize her gün yeni
ce ceza verilmediği için, cepheye gitmek- yeni şeref ve zaferler kazandıran kahra-
tense hapis yatmak tercih ediliyordu. man ordumuza tekrar iltihak şerefine e-
Mahkemelerde yapılan davalar hemen rişmek üzere tebliğ tarihinden itibaren
Kayseri İstiklâl Mahkemesi sonuçlanmıyordu. Askerin uzun yıllar on gün mühlet vermiştir. Bu zaman içeri-
Başkanı Konya mebusu cephede kalması yılgınlık yarattığı için de sinde pişman olup şubelerine teslim o-
Refik (Koraltan) Bey
asker kaçakları çoktu. Olağanüstü bir lanlara, her türlü kolaylık sağlanarak ihti-
dönem yaşanıyordu. Hızlı karar alacak yaçları karşılanıp kıtalarına sevk oluna-
mahkemeye ihtiyaç vardı. TBMM 29 Ni- caktır.” deniliyordu.
san 1920’de “Hıyanet-i Vataniye” kanu- İstiklâl Mahkemeleri, yargılamalarını sü-
nunu kabul etti. Yine 11 Eylül 1920’de ratli olarak sonuçlandırıyordu. Kayseri’-
“Firariler Hakkında Kanun” mecliste ka- deki ailelerini Ankara’ya götürmek için
bul edildi. 18 Eylül 1920 tarihinde de İs- gelen Ankara İstiklâl Mahkemesi başkanı
tiklal Mahkemesi kuruldu. Bu mahkeme- Ali İhsan Bey ile Kılıç Ali Paşa, Keskin’e
nin 14 bölgede kurulması kararlaştırıldı geldikleri zaman, kaymakam, yargılana-
ve bu bölgelerde yedisi hemen kurularak cak adamların olduğunu söyledi. Hemen
acilen işe başladı. Türkiye Büyük Millet dosyalar getirtilip incelendi. Hemen yar-
Meclisi kararıyla Kayseri, Yozgat ve Kır- gılamaya geçtiler. Suçlular beş kişiydi.
şehir havalisinde çalışmalarını sürdüre- Suçlu bulunan bu beş kişiyi, ikindi vakti
cek olan beş numaralı “İstiklâl Mahke- sıralarında Keskin Meydanı’nda astılar.
mesi” Kayseri’de kuruldu. Mahkeme 20 Mahkemenin Kayseri ve çevresinde ku-
Eylül 1921’den itibaren Konya mebusu rulması ile halkın üzerindeki eşkıya kor-
Refik (Koraltan) Bey’in başkanlığı altında kusu da kalmadı.
çalışmalara başladı. 1925 yılında da Ankara İstiklâl Mahke-
Mahkemede görev yapacaklar TBBM ü- mesi Kayseri’de görev yaptı. bk. Kayse-
yeleri arasından oy çokluğuyla seçilecek ri’de Şapka Kanununa Muhalefet.
üç üyeydi. Bunlar da kendi aralarından Kaynakça: Kars, M.M.Kayseri. Yeni Gün,
birisini başkan seçeceklerdi. Mahkeme- “Yeni İstiklal Mahkemesi İşe Başladı” , 24.9.1921;
nin kararları kesindi ve infazından askeri Kılıç Ali, İstiklal Mahkemesi Hatıraları, Sel Yay.,
İstanbul 1955, s.6.
ve sivil bütün devlet memurları sorum- ZÜBEYİR (KARS) SALTUKLU
luydu. Mahkemeler ise meclise bağlıydı.
Yargı yetkisi meclis adınaydı. Mahkeme İŞMAN, ŞABAN NİHAT
kararları raporlarla meclise sunuluyordu. Bağlama sanatçısı (Kayseri, 1939-). İlko-
Mayıs 1923 tarihine kadar mahkeme kulu Kayseri’de bitirdi. Çocukluktan iti-
Kayseri’de görev yaptı. Kanun yapıcı baren saz çalmaya ilgi duydu. 1957’de ai-
meclis, kanunun çerçevesini çizmişti. lesi Ankara’ya göçtü. Ankara Kulübü’ne
Kim hâkim olursa olsun yasayı uygula- devam ederek sanatçıları dinledi ve saz
mak zorundaydı. “Şeriatın kestiği par- çalmayı ilerletti. Ankara Radyosu Yurt-
mak acımaz” anlayışını benimseyen top- tan Sesler Koro Şefi Osman Özdenkçi
lumumuz, diğer yasalara uyduğu gibi bu onu yanına aldı. 1962’de TRT Ankara
yasaya da uydu. Yetkileri çok geniş olan Radyosunda kadrosuz stajyer bağlama
mahkeme, Büyük Millet Meclisi adına iş sanatçısı olarak çalışmaya başladı.Sonra-
görüyordu. Mahkemenin göz önünde sında ise Ankara Radyosunda kadrolu işe
Şaban Nihat İşman bulundurduğu en önemli şey, memleket- başlamak üzere hazırlık yaptığı sırada,