Page 22 - Kayseri Yeraltı Yapıları Envanteri Raporu
P. 22
22 Kayseri Yeraltı Yapıları Envanteri Dördüncü Ara Rapor Çalışmaları 23
DÖRDÜNCÜ ARA RAPOR subaşı Kaya KilisEsi vE Civar yapılar
SUBAŞI KAYA KILISESI VE CIVAR YAPILAR
SUBAŞl KAYA K�L�SES� ve D�ĞER YAPlLAR
Subaşı Köyü, Kayser� esi’ye bağlı Subaşı köyünün 100 m batısında, Yapı kompleksi kuzeyde ahır, mutfak, kiler, yaşam
Ç�z�m: Al� Yamaç (Ek�m 2017)
Gkayalık bir sırtta yer alan ve aralarında kaya oyma birimleri ve güvercinlik ile sonlanır. Mutfak ve yaşam
bir kilise de bulunan bu yapılar kompleksi tarafı- birimleri, batıda kuzey-güney doğrultusunda giriş
mızdan Ekim ve Aralık 2017 tarihlerinde ölçülüp mekânına açılmaktadır. Beşik tonozla örtülü mekânın
haritalanmıştır. Aynı bölge ile ilgili 2014 tarihli cepheleri özenlı bir isçilik göstermektedir. Güneyde
makalesinden bu çalışmamızın ardından haberdar yer alan mutfak kare planlı olup, merkezde bacası
olduğumuz Prof. Dr. Nilay Çorağan, makalesinde
bu yapılar hakkında şunları yazmıştır: olan büyük bir kubbe ile örtülüdür. Duvarlarında
nişler yer alan yapı, doğusunda kiler, güneyinde ise
“Yapı kompleksinin merkezi bölümünde “Tören Salonu” ahır ile bağlantılıdır. Uzun ince bir koridorla mutfağa
ya da “Salon” olarak değerlendirilen birim ile kuzeyde açılan ahır, düzensiz planlı olup uzun kenarlarında
kilise vardır (Çizim 2). 20 x 5 m boyutlarında, doğu-batı yemliklere sahiptir. Mutfak ile güvercinlik arasında
doğrultusunda dikdörtgen planlı, düz tavanlı salonun kalan yaklaşık kare planlı bağımsız mekân ise yaşam
batı cephesi tümüyle açıktır. Yapının tümüyle yıkılmış birimi olmalıdır. Kuzeydeki kare planlı, konik çatı ile
giriş bölümünün doğu duvarında, yaklaşık yarım örtülü Güvercinlik ise bu yapılardan soyutlanmış olup,
Nm yuvarlak büyük ve derin nişler mevcuttur. Yapının güneyinde gübrenın toplandığı mekânı içerir. Subaşı
kuzeyindeki kayalık cephe, güvercin tünek yuvaları ile
o'mag köyündeki bu yapı kompleksi, küçük bir topluluğa
0 5 10 20m hareketlendirilmiştir.
ait mesken olmalıdır. Kompleksin içerdiği mekanlar
Yapı kompleksine ait kilise, serbest haç planlıdır. Kili- genelde manastırlarda görülen düzenlemeye sahip
senin batısında yaklaşık dikdörtgen planlı bir narteks olmayıp gereken bazı bölümleri (avlu, yemekhane?)
vardır. Beşik tonoz örtülü narteksin kısmen tahrip kapsamamaktadır. Dolayısıyla bu yapı topluluğunu
olmuş güney duvarında bir mezar nişi bulunur. Yapı- mesken olarak değerlendirmek mümkündür. Kilise, tören
nın batı haç kolu, kuzey, güney haç kollarına oranla salonu, ahır, güvercinlik, mutfak ve yaşam birimleri
daha uzun ve geniştir. Haç kollarının birleştiği kare ile bir bütünlük gösteren bu kompleksi genelde 10-11.
biçimindeki merkezi bölüm, pandantif geçişli kubbe yüzyıla tarihlemek mümkündür”*
Subaşı Kaya Kilisesi Subaşı ile örtülüdür. Kilisenin doğusunda, merkezi içerde, at
nalı biçimindeki apsisi örten yarım yuvarlak kubbenin Prof. Dr. Nilay Çorağan’ın mezkur makalesinde,
başlangıcı hizasında kazıma tekniğinde şeritler dikkati Çizim 2 ve 3’te yayımladığı planların kuzey yönü
çeker. Yapı kompleksine ait gömü şapeli olarak inşa 0
edilen yapının zemininde, bema dâhil, kuzey ve güney yaklaşık 45 hatalıdır. Hal böyle olunca, bu yapılarla
haç kollarının duvarları boyunca bir seki dikkati çeker. ilgili olarak yukarıda yazdığı notların yönleri de
Yapının özellikle örtü sistemi dâhil, duvarlarının üst tarafımızdan çizilen planla aynı değildir.
bölümlerindeki sıva izleri yapının orijinalde duvar
resimleri ile bezeli olduğunu gösterir. Plan ve mimari * Nilay Çorağan; Kayseri’nin Gesi Beldesi, Küçük Bürüngüz (Subaşı)
Köyü ile Ağırnas Vadisi’ndeki Bizans Dönemine ait Sivil – Zirai Kaya
özellikleri açısından yakın benzerlerini Göreme’deki Yapıları, Turkish Studies - International Periodical For The Languages,
(12, 21, 21b, 27) kiliselerde gördüğümüz yapıyı, 10-11. Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/10 Fall 2014, p.
yüzyıllara tarihlemek mümkündür. 335-358, Ankara.
