Page 151 - kayseri-sehri

N¸Ódz Ô´ ݳ°Ü½
Ermeni Nüfusu ve Sadece Ermenilerin Yaşadığı Mahalleler
Türklerle Ermenler yüzyıllardır aynı coğrafyayı barış çersnde yaşayablme bece-
rsn göstermştr. Türklern Anadolu’ya geldkler XI. yüzyıldan I. Dünya Savaşı’na
kadar k toplum brbrlernn kadm dostu olmuş, brçok şehrde de brlkte yaşama
örneklern sunmuşlardır. İk toplumun brlkte yaşadıkları yerleşm yerlernden br de
Kayser şehr olmuştur. Uzun süren bu brlkte yaşamın netcesnde k toplum arasında
her türlü etkleşm olmuş ve buna paralel olarak her k toplum da brbrlernn hayat
zengnlklernn brçok yönünü benmseyerek kend kültürleryle kaynaştırmışlardır.
“Mllet Sstem” esasına göre dare edlen gayrmüslm topluluklar bağımsız br
dnî topluluk ya da mllet olarak kabul edlmştr. Bu çerçevede Gregoryen Patrklğ’ne
mensup olan Kayser Ermenler kend dnî ve sosyal hayatlarını, kendlerne at bu mllet
kurumları vasıtasıyla yürütmüşlerdr. Özel hukuk alanında kend aralarında mensubu
bulundukları sosyal hayata at kurallarına, kamu hukuku alanında se İslam hukukunun
Müslüman olmayanlara lşkn kurallarına tab tutulmuşlardır.
Osmanlı dönemnde oldukça kalabalık sayılablecek br kent olan Kayser, XVI. yüz-
yılın sonlarında Karaman Vlayet’ne bağlı sancaklar arasında en fazla Ermen nüfusa
sahp olan br sancak olarak tarhte yern almıştır.
Kayser’de 1500 yılında yaklaşık 1000, 1523’de 1350, 1550’de 1550 kşlk Ermen nüfusu
yaşamaktaydı. 1584 tarhl Mufassal Defter’ne göre se 675 verg hanelk –yaklaşık 6000
kş– br Ermen nüfusun yaşadığı kayıtlardan anlaşılmaktadır. 432
1. Eslem (Eslm) Mahalles: 1832 senesnden 1848 senesne kadar çeştl sebeplerden
dolayı mahalledek hane sayısı ve nüfusunda sürekl değşklğn olduğu görülmekte-
dr. 1832 yılında 39 Ermen hanesnn meskûn olduğu ve 114 Ermen erkek nüfusun
433
yaşadığı mahallenn 1844 yılında hane sayısı 24’e düşerken erkek nüfusu se 90’a ger-
lemştr. 1848’de bu mahallede 23 hane mevcut olup toplam 96 Ermen erkek nüfusu
434
yaşamaktaydı. Herhang br sebepten ötürü mahalleden başka br bölgeye göç edenlern
sayısı se 17 kşdr. 435
2. Sayacı Mahalles: 1832 senesnden 1848 senesne gelene kadar geçen süre zar-
fında mahallenn demografk yapısında, ç göç, dış göç gb sebeplerden ötürü artma
ve azalmaların olduğu görülmektedr. 1832’de Sayacı Mahalles’nde 32 Ermen hanes

432 Gülbad Alan, “Ermenler”, Kayser Ansklopeds, Kayser Büyükşehr Beledyes Kültür Yayınları, Kayser
2010, II, 228.
433 BOA. NFS. d. 1990, 1–2. [29 Zlhcce 1247/30 Mayıs 1832].
434 BOA. NFS. d. 2029. [29 Zlhcce 1249/9 Mayıs 1834].
435 BOA. NFS. d. 2050, 14. [29 Zlhcce 1264/26 Kasım 1848].

151