Page 208 - kayseri-sehri

Dµ. MǺ±ÈÈ´¼ Kɳ´ | K±²³´µ¶ Ş´ºµ¶ (1830–1860)
Diğer Vakıflar
Kayser kadm br şehr merkez olduğundan brçok vakıf, cam ve medreseler çnde
barındıran dönemne göre büyük sayılablecek br yerleşm yerdr. Bundan dolayı
bütün eserler (cam, çeşme ve sar) ele alıp zah etmemz mümkün değldr. Burada,
1830–1860 tarhler arasında Kayser ve mülhakatıyla lgl Osmanlı Arşv’nde yer alan
belgelerle konuya açıklık getrmek durumundayız.
Vakıf, sahb bulunduğu br mülkü ammenn menfaatne ebed olarak tahss eden;
dğer br fade le karşılıksız malını vakfedenler çn kullanılan br tabrdr. Vakfedlen
mala “mevkuf,” tahss edlen chete “mevkufü’n–aleyh” “meşrutü’n–leh” denr.
Br mülkü kamu yararına ebed olarak tahss etmek anlamında kullanılan vakıf kav-
ramı , ferd çalışma ve gayretle elde edlen mkânların ve mal varlığının gönül rızasıyla
244
paylaşılmasını öngören hukuk ve sosyal br sstemdr. Vakıf yapan kş feragatn ve
başkalarına yardımcı olmanın mutluluğunu; vafıftan stfade eden br se, htyacını
gdermenz keyfn yaşamaktadır. Bu brbrn tamamlayan ve dalgalar halnde bütün
cemyetn fertlern saran ve bu yönüyle sürekllğ hedeËeyen br hzmet bütünüdür. 245
VakıËarın zaman zaman kend htyaçlarını karşılayamakdıkları anlaşılmaktadır.
Ntekm Kayser Mecls, 1852 Temmuz ayından 1853 Şubat ayına kadar geçen 8 aylık br
süre zarfında Kayser VakıËarı çn vakıf bedelâtı olarak toplam 245.484 kuruş harcama
yapmıştır. 246

Bahs geçen eserlern zah ettğ anlam bütünlüğünde, Kayser’de tarh süreç çnde
Müslümanlar vakıf müessesesn bütün unsurlarıyla yaşatmışlardır. Bunun en güzel
örnekler şunlardır:

Mahmud Kadı Vakfı
Kayser sınırları dâhlnde bulunan Mahmud Kadı Vakfı’nın 3 Şubat 1840 tarhndek
mütevelller es–Seyyd Sadullah ve es–Seyyd Mehmed Emn ve es–Seyyd Süleyman
adlı şahıslardır. Koca Al’nn verdğ arzuhalde, daha önce Kayser Mahkemes’nde
açılan dava sonucu bahs geçen vakıftan on k sehm tbaryle dört kuruş, on beş para-
nın hssesne düştüğünü belrtmektedr. Aynı zamanda mahkeme tarafından elne k
parça “hüccet– şer’yye” de verlmştr. Adı geçen vakıf mütevells buna nanmayıp
mahkeme kararıyla kendsne düşen hssesn vermemektedr. Bundan dolayı küll br

244 Pakalın, III, 577.
245 Bahaeddn Yedyıldız, “Vakıf”, İslam Ansklopeds, c. XIII, M. E. B Yayınları, İstanbul 1993, 153. 154.
246 BOA. C. ML. 398/16331. [3 Safer 1271/26 Ekm 1854].

208