Page 115 - 2 Cilt

gibi esere plastik bir hava katmıştır. künün düzenlenişi hemen hemen aynıdır. Matra

Malzeme ve teknik : Kitabelerinde mermer, Sokağı Çeşmesi’nin saçak kısmındaki dekora-
diğer bölümlerinde düzgün kesme taş malzeme tif konsol dizisi ile Hacı Mehmet Çeşmesi’nin
kullanılmıştır. (1807) konsol dizisi aynı özellikleri taşımakta-
dır. Yine Kayseri ve çevresinde XVIII. yüzyıla
Kitabesi : Okunuşu: kadar yapılmış olan çeşmelerin büyük çoğunlu-
.....Sultan Ahmcd 153.... ğu sivri kemerlidir. Bahsi geçen örneklerden de
Alttaki “C” kıvrımının içerisinde bulunan anlaşılacağı üzere Matra Sokağı Çeşmesi bü-
0.60 x 0.41 m. ölçülerindcki altı satırlık kitabe yük bir ihtimalle XVIII. yüzyılın ilk yarısında
nin sol alt kısmı kırılmıştır. Okunabilen kısım- inşa edilmiş olmalıdır.
ları şöyledir. Kanaatimiz, eser üzerinde bulunan ve tartış-
Okunuşu: ma konusu olan kitabenin inşa kitabesi olabile-
Çerk- i isyanı Hacı Kâmîl Efendi yıkadı Sen ceği yönündedir. Çünkü hem kitabe üzerindeki
de gel teşne- dil ruhundaki evsâfı yu Çok za- “153” (1740) tarihi hem de stil kritik yoluyla
manlardır harâb olmuş idi ......... yapılan tarihlendirme bu çeşmenin XVIII. yüz-
Yabdıran zata .........hayr ................. yılın ilk yarısında yapılmış olabileceği yönün-
Yun yıkan âbdesd .......................... dedir. Kitabe üzerindeki H. 1153 / M. 1740

Üçyüzotuz bende ........................... tarihi de XVIII. yüzyılın ilk yarışma tekabül
etmektedir. Lâle Dcvri’nde başta bulunan ve
Tarihlendirme : Çeşmenin orijinal su yala- 1730 yılında ölen Sultan III. Ahmcd adına bu
ğı ve sekileri günümüze ulaşamamıştır. Bugün çeşme muhtemelen ölümünden 10 yıl sonra
çeşme nişi içerisinde bulunan beton su yalağı yaptırılmış olmalıdır. İnşa kitabesinin altında
ile sekiler yakın bir tarihte yapılan onarım es- bulunan ve sol alt köşesi kısmen tahrip olan
nasında esere ilave edilmiştir. kitabe metninden de anlaşılacağı üzere harap
Çeşme nişi içerisinde yer alan her iki kita- olmuş bir çeşmenin tamir kitabcsidir. H. 1335
benin de bu çeşmeye ait olup olmadıkları hak- /M. 1916 tarihli bu kitabe bulunduğu yer ne-
kında kesin olarak bir şey söylemek mümkün deni ile tartışma konusu olmuştur. Muhtemelen
değildir. Çünkü her iki kitabe de bugün bulun- 1916 yılında Matra Sokağı Çcşmcsi’ndc yapı-
dukları yerlere sonradan monte edilmişlerdir. lan onarımlardan sonra bu onarımı belgelemek
Bahsi geçen kitabeler bu çeşmeye ait olabile- için bugün bulunduğu “C” kıvrımının içerisine
cekleri gibi, başka bir yapıya da ait olabilirler. zorlanarak konulmuştur. 1916 yılında onarılan
Yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı çeşmeyi çeşme daha sonraki tarihlerde de elden geçiril-
tarihlendirmenin iki yolu vardır. Birincisi üze- miştir. En son yapılan onarımlar esnasında çeş-
rinde bulunan kitabeye dayanarak, ikincisi ise me nişi içerisinde bulunan sekiler ile su yalağı
çeşmenin taşıdığı bütün mimari özellikler dik- yerlerinden sökülerek bunların yerlerine beton-
kate alınarak, stil kritik yoluyla yapılabilir. dan yalak ve sekiler yapılmıştır. Yine yapılan
1- “C” kıvrımının üzerinde bulunan ve son onarımlar sırasında ayna taşının alt kısmı
muhtemelen inşa kitabesi olabileceğini düşün- ile kemerin oturduğu yanlardaki duvarların ön
düğümüz bu kitabenin büyük bir kısmı tahrip kısımları betonla sıvanmıştır.
olmuştur. Altı satırlık kitabenin sadece son sa-
tırındaki “Sultan Ahmed 153” kelimeleri oku- Kaynakça:
nabilmektcdir. Burada okunan “153” rakamları Ömer Yörükoğlu, Kayseri Çeşmeleri, Kay-
......1153 olmalıdır. H. 1153 tarihi de M. 1740 seri, 1987, s. 42.
tarihine tekabül etmektedir.
Mustafa Denktaş, Kayseri’de Tarihi Su
2- Matra Sokağı Çeşmesi’nin ayna taşının Yapıları (Çeşmeler, Hamamlar) Kayseri,
düzenlenişi Gevher Nesibe Çeşmesi ile (XVII. 2000, s. 83-86.
yüzyıl) çok büyük bir benzerlik arzetmektedir. Muhammet Karakaş, XVIII. Yüzyılın
Yine bu çeşmenin kemeri üzerindeki kuş köş- İkinci Yarısında Kayseri (1750-1775).
künün mimari kuruluşu ile At pazarı Sokağı (E.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü-Basılımamış
Çeşmesi’nin (XIX. yü/yılın ilk yarısı) kuş köş- Doktora Tezi), Kayseri, 1997, s. 86.

Kayseri Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri 579