Page 272 - 2 Cilt

ESERİN ADI : KAPALI ÇARŞISI

İnceleme Tarihi : Ağustos 2006
Yeri : Kayseri ili, Melikgazi ilçesi, Cami-i
Kebir Mahallesinde bulunmaktadır.
Bugünkü durumu : Neredeyse tamamı ye-
niden inşa edilerek fonksiyonuyla kullanılmak-
tadır.
Tarihi : Yapının bugünkü haliyle 1987-1991
yıllarında yeniden inşa edilmiş olduğu söyle-
nebilir. Yapıdaki kitabeli tek yapı Hacı Efendi sı bir koridorla Hacı Efendi Çarşısına bağlan-
Çarşısı olup 1844 tarihini taşır. mıştır.
Plan ve mimari özellikleri : Kayseri tica- Hacı Efendi Çarşısı 1844 yılında Güpgüpza-
ri dokusu içinde çok geniş bir yer işgal eden de Hacı Efendi tarafından yaptırılmış ve 1870
Kapalıçarşı, İstanbul’daki kapalıçarşıdan sonra yılındaki yangından zarar görmemiş olup 302
Anadolu’daki en büyük örnektir. Çarşı, kuzey- dükkan olarak yapılmıştır. Kapalıçarşıdaki
güney ve doğu-batı doğrultuda birbirlerine tek kitabe bu çarşının girişindedir. Hacı Efen-
paralel ve dik uzanan sokakların kenarında di Çarşısında sokakları örten tonozlar takviye
dizilmiş dükkanlardan oluşur. Güneyde Vezir kemerleriyle desteklenmiş, kemerler arasına da
Hanı girişi yanından, iki ayrı kapı ile iki ayrı pencere açılmıştır. Kemerler duvarlara atılmış
sokağa girilir. Bu sokakların yönü kuzeydoğu- profilli başlıklara oturmaktadır. Hacı Efendi
güneybatı doğrultudadır. Bu sokağın güneyde- Çarşısında sokakların kesiştikleri bölümde üst
ki ilk caddesi Bezciler Çarşısına ulaşır. Hacı örtü düzenlemesi çeşitlilik gösterir. Üç sokağın
Efendi Çarşısı, Bezciler çarşısında normal bir birleştiği alanlarda yarım çapraz tonoz, bazıla-
kırılmayla Börekçiler Çarşısı olarak devam rında ise kaburgalı çapraz tonoz kullanılmıştır.
eder. Bezcilerden kuzeye devam eden iki çarşı Dört sokağın kesiştiği yerlerde ise çapraz tonoz
daha vardır. Bunlar Sipahi Pazarı ve Gazezler kullanılmıştır. Sokakların örtüleri dükkanların
Çarşılarıdır. Çarşının kuzeyinde Bezcilere pa- örtülerinden daha yüksektir.
ralel olarak uzanan tali ve küçük çarşılar yer Kapalıçarşının güney tarafında Piri Paşa
almaktadır. Bunlar Terziler, Damgacılar, Kürk- Hanı ile Vezir Hanı bulunmaktadır. Güneybatı
çüler, Debbaglar çarşılarıdır. Bunlardan sonra köşede ise Bedesten yer almaktadır. Çarşının
Katrancılar ve Eskiciler çarşıları yer alır. Ya- batı dış duvarlarına sonradan dükkanlar eklen-
pıda şu anda dükkanların hepsi kullanıldığı miştir.
için içeriye girip inceleme imkanı olmamıştır.
Ancak, dükkanların yan yana sıralandıkları ve Süslemesi : Yapıda kayda değer süsleme
kapılarının sokaklara açıldığı görülmektedir. yoktur.
Sokakları örten tonozların tepelerine ve sırtla- Malzeme ve teknik : Kapalıçarşının tama-
rına açılmış farklı boyutlarda pencereler görül- mında düzgün kesme taş kaplama malzeme
mektedir. kullanılmıştır. Üst örtüde taş üzerine beton şap
atılmıştır.
Urgancılar Çarşısının beşik tonozlu üst örtü-
sü iki kademeli olarak düzenlenmiştir. Güney- Kitabesi : Yapıdaki tek kitabe Hacı Efendi
deki kısım yuvarlak kemerlerle desteklenmiş- Çarşısında bulunmakta olup 1844 tarihini içer-
tir. Sokağın iki yanına yerleştirilen dükkanların mektedir.
girişlerinin üst kısımları sivri kemerli büyük Tarihlendirme : Yapının bir 15.yüzyıl yapı-
açıklıklar şeklindedir. Bu sistem kapalı çarşı- sı olan Bedestene yakınlığı dikkate alındığında
nın diğer bölümlerinden farklıdır. Çarşının di- 15.yüzyılın sonları veya 16.yüzyılda inşa edil-
ğer bölümleri buraya nazaran daha yüksek bir miş olduğu söylenebilir. En azından 17.yüzyıl-
tonozlu örtüyle kapatılmıştır. Urgancılar Çarşı- da Kayseri’ye gelen Evliya Çelebinin yapıdan

736 Kayseri Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri