Page 268 - 2 Cilt

ESERİN ADI : PAMUK HANI

İnceleme Tarihi : Temmuz 2006
Yeri : Kayseri ili, Melikgazi ilçesi, Cami-i
Kebir Mahallesinde, Vezir Hanının batısında,
Ulu Caminin kuzeyinde bulunmaktadır.
Bugünkü durumu : Eser günümüzde ha-
rap halde olmasına rağmen kullanılmaktadır.
Tarihi : 18.yüzyılın ilk yarısında inşa edil-
miştir.
Plan ve mimari özellikleri : Günümüzde birer adet profilli taş konsol yerleştirilmiştir.
Pamuk Hanı veya Kapan Hanı olarak bilinen Konsolların orijinal fonksiyonu hakkında kesin
tarihi kaynaklarda Penbe Han olarak adlandırıl- bir şey söylenememektedir. Han sakinlerinin
maktaydı. Yasemin Demircan eserin Şah Hatun verdiği bilgiye göre, yapının otel olarak kulla-
vakfı olduğunu ileri sürer. Eserin batı cephesi nıldığı dönemde pencerelerden birinin kapıya
ile, güneydoğu köşesine yeni binalar eklenmiş, dönüştürülüp balkon amacına yönelik bir kulla-
özellikle batı taraftaki ekler, hanın bu cephesin- nımdan dolayı yapılmıştır. Giriş cephesinin üst
deki mekanlarını da içine alacak şekilde düzen- kata ait bölümü yenilenmiş, buraya giriş keme-
lendiğinden, revakların gerisindeki mekanların rinin üstüne gelecek şekilde dikdörtgen formlu
tespitini zorlaştırmıştır. Han, ortası revaklı av- iki pencere açılmıştır. Bu cephenin güney ta-
lulu ve iki katlı olarak yaptırılmıştır. Hana giriş rafında ise yine dikdörtgen biçimli altlı üstlü
doğu cepheden sağlanmış ve cephenin kuzey birer pencere bulunmaktadır. Girişin kuzeyinde
tarafı, giriş açıklığının 1,5 m. kadar kuzeyin- de diğerlerinden daha küçük ölçekli bir pencere
den itibaren, arsa veya yol şartlarından olsa daha bulunmaktadır. Hanın saçağı duvar yüze-
gerek pahlanmıştır. Pahlı yüzeyde, çerçeveleri yinden çıkıntı yapan düz silmeyle bitirilmiştir.
kesme blok taşlarla oluşturulan altlı üstlü dik- Giriş eyvanının kuzey duvarındaki açıklıktan
dörtgen formlu birer pencere açılmıştır. Girişin beşik tonozlu bir koridor vasıtasıyla ulaşılan ve
güneyine buradaki orijinal mekanlar yıkılıp iki üzeri yine beşik tonozla örtülü olan dikdörtgen
katlı ilave mekanlar eklenmiştir. Hanın kuzey plânlı bir odaya girilir. Odanın içerisi tamamen
kanadına ait zemin kat odalarının dış cephe du- sıvalıdır. Güney duvarında sivri kemerli bir niş
varları sonradan yıkılmış, yeniden düzenlenen bulunan eyvanın üzeri eyvan kemerinin uzatıl-
odaların girişleri bu cepheye açılmıştır. Üstte masıyla oluşan sivri beşik tonozla örtülüdür.
ise birinci kat odalarının pencereleri görülmek- Giriş eyvanından basık kemerli kapı aracılığıy-
tedir. Yapının batı tarafına revakların gerisinde- la aralık bölümüne geçilmektedir. Aralık meka-
ki mekanları da içine alacak şekilde tamamen nının üzerini örten beşik tonoz iki sivri kemerle
yeni binaların inşa edilmesi sebebiyle, bu cep- takviye edilmiştir. Tonoz, birbirini takip eden
henin orijinal durumu ile ilgili olarak kesin bir iki kemer arasında farklı kotlarda düzenlenmiş-
şey söylenememektedir. Kuzey tarafta olduğu tir. Giriş eyvanı biraz yüksek, ikinci bölüm al-
gibi, güney kanattaki mekanların da dış cephe çak, üçüncü bölüm ise yüksektir.
duvarları yıkılmış ve yenilenen odaların girişle- Aralığın ikinci bölümünde solda yer alan
ri bu cepheye açılmıştır. Cephenin üst kısmında açıklık, hanın üst katına çıkışı sağlayan merdi-
ise, birinci kat mekanlarına ait olan ve çerçeve- venin başlangıcıdır. Merdiven boşluğunun kes-
leri blok taşlarla oluşturulan dikdörtgen formlu me taş ile örülen sivri kemeri, duvardan daha
pencereler yer alır.
içerlek tutulmuştur. Onüç taş basamağa sahip
Yapının doğu cephesi giriş eyvanı şeklinde merdivenle yapının ikinci kat revağına çıkıl-
düzenlenmiş olup, eyvan kemeri profilli kon- maktadır. Yaklaşık kare plânlı ve küçük düzen-
sollara oturmaktadır. Kemer köşeliklerinin lenmiş olan avlunun etrafı kuzey, güney ve batı
kenarlarına, öne doğru 120 cm. çıkıntı yapan yönlerden revaklarla çevrilidir. Girişin bulun-

732 Kayseri Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri