Page 326 - Avariz Ve Cizye 1

verilebilen
verilebilen cizye, Osmanl İmparatorluğu'nda uzun süre hane başna toplanmş ve klasik cizye, Osmanl İmparatorluğu'nda uzun süre hane başna toplanmş ve klasik cizye, Osmanl İmparatorluğu'nda uzun süre hane başna toplanmş ve klasik
verilebilen
dönem
dönemin geniş vergi tahrirleri, yani saymlar, ayn zamanda cizyeye tâbi gayrimüslim in geniş vergi tahrirleri, yani saymlar, ayn zamanda cizyeye tâbi gayrimüslim in geniş vergi tahrirleri, yani saymlar, ayn zamanda cizyeye tâbi gayrimüslim
dönem
nüfusun
nüfusun da saym anlamna gelmiştir. Cizye için ayr bir saym yaplmamş, çoğunlukla da saym anlamna gelmiştir. Cizye için ayr bir saym yaplmamş, çoğunlukla da saym anlamna gelmiştir. Cizye için ayr bir saym yaplmamş, çoğunlukla
nüfusun
do
doğrudan söz konusu tahrirlerin kapsaml verileri üzerinden hesaplanmş ve toplanmştr. ğrudan söz konusu tahrirlerin kapsaml verileri üzerinden hesaplanmş ve toplanmştr. ğrudan söz konusu tahrirlerin kapsaml verileri üzerinden hesaplanmş ve toplanmştr.
do
Bununla birlikte, merkezdeki maliye dairesinin (defterhane-i âmire) zaman zaman kadlar ununla birlikte, merkezdeki maliye dairesinin (defterhane-i âmire) zaman zaman kadlar ununla birlikte, merkezdeki maliye dairesinin (defterhane-i âmire) zaman zaman kadlar
B B
v v
vastasyla bu verileri ayr bir defterde topladğ da görülmektedir. Tahrir defterlerinin yan astasyla bu verileri ayr bir defterde topladğ da görülmektedir. Tahrir defterlerinin yan astasyla bu verileri ayr bir defterde topladğ da görülmektedir. Tahrir defterlerinin yan
s s
sra bu tür cizye defterlerine, XV. yüzyl sonlarndan itibaren rastlanmasna rağmen, asl artş ra bu tür cizye defterlerine, XV. yüzyl sonlarndan itibaren rastlanmasna rağmen, asl artş ra bu tür cizye defterlerine, XV. yüzyl sonlarndan itibaren rastlanmasna rağmen, asl artş
XVI.
XVI. yüzyln son çeyreğinde yaşanmş, bu dönemde yaplan son büyük tahrirlerin bir yan yüzyln son çeyreğinde yaşanmş, bu dönemde yaplan son büyük tahrirlerin bir yan yüzyln son çeyreğinde yaşanmş, bu dönemde yaplan son büyük tahrirlerin bir yan
XVI.
ürünü olarak çok sayda müstakil cizye defteri düzenlenmiştir. Ancak, müstakil cizye olarak çok sayda müstakil cizye defteri düzenlenmiştir. Ancak, müstakil cizye olarak çok sayda müstakil cizye defteri düzenlenmiştir. Ancak, müstakil cizye
ürünü
ürünü 5 5 5
s s
saymlar, artk büyük tahrirlerin yaplmadğ dönemde, XVII. yüzyl başlarndan itibaren aymlar, artk büyük tahrirlerin yaplmadğ dönemde, XVII. yüzyl başlarndan itibaren aymlar, artk büyük tahrirlerin yaplmadğ dönemde, XVII. yüzyl başlarndan itibaren
gerçekleştirilmiş, böylece daha sistemli tutulmuş bir dizi cizye defteri ortaya çkmştr. Bu erçekleştirilmiş, böylece daha sistemli tutulmuş bir dizi cizye defteri ortaya çkmştr. Bu erçekleştirilmiş, böylece daha sistemli tutulmuş bir dizi cizye defteri ortaya çkmştr. Bu
g g
325
318 319
318
s s
saymlar ve defter yenileme işlemi 1856'da cizye vergisi kaldrlncaya kadar merkez aymlar ve defter yenileme işlemi 1856'da cizye vergisi kaldrlncaya kadar merkez aymlar ve defter yenileme işlemi 1856'da cizye vergisi kaldrlncaya kadar merkez 1
hazinesinin en önemli uygulamalarndan biri olarak devam etmiştir. azinesinin en önemli uygulamalarndan biri olarak devam etmiştir. azinesinin en önemli uygulamalarndan biri olarak devam etmiştir.
h h 5 5 5

M M
MALİYEDEN MÜDEVVER DEFTER (MAD.d) ALİYEDEN MÜDEVVER DEFTER (MAD.d) ALİYEDEN MÜDEVVER DEFTER (MAD.d)
DEFTER NO 05856 NO 05856 NO 05856
DEFTER
DEFTER MALİYEDEN MÜDEVVER DEFTERİ No: 5856
İstanbul’da Başbakanlk Osmanl Arşivi’nde Maliyeden Müdevver Defterleri stanbul’da Başbakanlk Osmanl Arşivi’nde Maliyeden Müdevver Defterleri stanbul’da Başbakanlk Osmanl Arşivi’nde Maliyeden Müdevver Defterleri Sayfa 1
İ İ
katalogunda Mahalline kayd olub hfz oluna
katalogunda
katalogunda 05856 numara ile kaytl olan defter, Kayseri Kazâs ile ilgili Receb 1102 / Nisan 05856 numara ile kaytl olan defter, Kayseri Kazâs ile ilgili Receb 1102 / Nisan 05856 numara ile kaytl olan defter, Kayseri Kazâs ile ilgili Receb 1102 / Nisan
Ber mûceb-i defter-i cizyedar
1691tarihini ta Beray- cizye-i gebran ma‘a Yahudiyan- kazâ-i Kayseriyye 5 Receb 1102
1691tarihini taşyan gayr-i Müslim reayaya ait Cizye Defteri’dir. Tamam 26 varaktr. şyan gayr-i Müslim reayaya ait Cizye Defteri’dir. Tamam 26 varaktr. şyan gayr-i Müslim reayaya ait Cizye Defteri’dir. Tamam 26 varaktr.
1691tarihini ta
Defter; Mahalline kayd olub hfz oluna. Ber mûceb-i defter-i cizyedar. Berây- cizye-i efter; Mahalline kayd olub hfz oluna. Ber mûceb-i defter-i cizyedar. Berây- cizye-i efter; Mahalline kayd olub hfz oluna. Ber mûceb-i defter-i cizyedar. Berây- cizye-i An tahvili-i Es-Seyyid Es‘ad Ağa katib-i Mustafa Efendi
D D
Fi’l-asl- ………
gebrân
gebrân ma‘a Yahudiyan- kazâ-i Kayseriyye 5 Receb 1102. An tahvili-i Es-Seyyid Es‘ad Ağa ma‘a Yahudiyan- kazâ-i Kayseriyye 5 Receb 1102. An tahvili-i Es-Seyyid Es‘ad Ağa ma‘a Yahudiyan- kazâ-i Kayseriyye 5 Receb 1102. An tahvili-i Es-Seyyid Es‘ad Ağa
gebrân Aded
kâtib-i
kâtib-i Mustafa Efendi şeklindeki bir giriş ile başlamaktadr. Bu kayttan Kayseri Kads Mustafa Efendi şeklindeki bir giriş ile başlamaktadr. Bu kayttan Kayseri Kads Mustafa Efendi şeklindeki bir giriş ile başlamaktadr. Bu kayttan Kayseri Kads 1515 A‘lâ
kâtib-i
Mustafa Efendi’nin kâtibi olan Esad Ağa tarafndan Receb 1102 / Nisan 1691 tarihinde Efendi’nin kâtibi olan Esad Ağa tarafndan Receb 1102 / Nisan 1691 tarihinde Efendi’nin kâtibi olan Esad Ağa tarafndan Receb 1102 / Nisan 1691 tarihinde 957 Evast
Mustafa
Mustafa
1957 Ednâ
h h
hazrlandğ anlaşlmaktadr. Defterde Rum ve Ermeni reayadan başka Yahudi nüfusun da azrlandğ anlaşlmaktadr. Defterde Rum ve Ermeni reayadan başka Yahudi nüfusun da azrlandğ anlaşlmaktadr. Defterde Rum ve Ermeni reayadan başka Yahudi nüfusun da 4429 Yekûn
kaydedildi
kaydedildiği görülmektedir. ği görülmektedir. ği görülmektedir.
kaydedildi Bin yüz iki senesinde sâdr olan hatt- hümâyun şevket-makrûn mûcebince Kayseriyye kazâsnda sakin ve
Defterde mevcud bulunan ehl-i zmmî cizyeleri cibayete me’mur olan Seyyid Es’ad Ağa’nn reayaya …….. i‘tibaryla
Defterde
Defterde 3–15 sayfalar arasnda, şehirdeki mahalleler ve buralarda yaşayan gayr-i 3–15 sayfalar arasnda, şehirdeki mahalleler ve buralarda yaşayan gayr-i 3–15 sayfalar arasnda, şehirdeki mahalleler ve buralarda yaşayan gayr-i
Müslimler kaydedilmiştir. Sayfa 16’dan itibaren Bundan aşağ Medine-i mezbûreye tabi olan üslimler kaydedilmiştir. Sayfa 16’dan itibaren Bundan aşağ Medine-i mezbûreye tabi olan üslimler kaydedilmiştir. Sayfa 16’dan itibaren Bundan aşağ Medine-i mezbûreye tabi olan
M M tevzi‘ eylediği yalnz dört bin dört yüz yigirmi dokuz aded evrakdr bu babda ferman saadetlü Sultanmndr.
kura‘lârdr ki zikr olunur başlğ altnda Kayseri’ye bağl köyler ve buralarda yaşayan gayr-i ura‘lârdr ki zikr olunur başlğ altnda Kayseri’ye bağl köyler ve buralarda yaşayan gayr-i ura‘lârdr ki zikr olunur başlğ altnda Kayseri’ye bağl köyler ve buralarda yaşayan gayr-i
k k 13 Receb 1103
Sayfa 2
Müslimler zikredilmiştir. Bu bölümde köylerde yaşayan gayr-i Müslim reayann ödedikleri üslimler zikredilmiştir. Bu bölümde köylerde yaşayan gayr-i Müslim reayann ödedikleri üslimler zikredilmiştir. Bu bölümde köylerde yaşayan gayr-i Müslim reayann ödedikleri
M M Sayfa 3
c c
cizyelere göre a‘lâ, evsat ve ednâ olmak üzere guruplara ayrldğ ve ona göre cizye tahakkuk izyelere göre a‘lâ, evsat ve ednâ olmak üzere guruplara ayrldğ ve ona göre cizye tahakkuk izyelere göre a‘lâ, evsat ve ednâ olmak üzere guruplara ayrldğ ve ona göre cizye tahakkuk Defter-i oldur ki bin yüz iki senesine mahsub olmak üzere nefs-i Kayseriye gelenlerden ale’s-seviye ve a‘la
cizyesi tahsil oluna deyu ordu-y hümâyun tarafndan bâ-ferman- aliye tayin buyurulan emr-i hümayunun
ettirildi
ettirildiği görülmektedir. Defterde ayn isimlerin baz yerlerde ayn şekilde yazlmasna ği görülmektedir. Defterde ayn isimlerin baz yerlerde ayn şekilde yazlmasna ği görülmektedir. Defterde ayn isimlerin baz yerlerde ayn şekilde yazlmasna
ettirildi mucebince Şevvalinin ikinci gününe sene-i mezbure Zilka‘desi’nin altnc gününe değin mübaşeret ve
r r
rağmen baz yerlerde de farkl harflerle yazldğ görülmektedir. Bu durumda kâtibin yazma ağmen baz yerlerde de farkl harflerle yazldğ görülmektedir. Bu durumda kâtibin yazma ağmen baz yerlerde de farkl harflerle yazldğ görülmektedir. Bu durumda kâtibin yazma meşhur mezkurun altnc günü gayetine değin Cizye cibâyetine me’mur olan Es‘ad Ağa tarafndan hüccet ile
ş ş şekli esas alnmş, nasl telaffuz edilmişse ayn şekilde okunmuştur. ekli esas alnmş, nasl telaffuz edilmişse ayn şekilde okunmuştur. ekli esas alnmş, nasl telaffuz edilmişse ayn şekilde okunmuştur. vekaletle tahsil eyledikleri cizyeleri ber-vech-i âti alel esami zikr olunur.
Mahalle-i KİÇİ KAPU
Baz
Baz isimlerin okunmasnda da epey zorluklar yaşanmştr. Buna rağmen elimizden  isimlerin okunmasnda da epey zorluklar yaşanmştr. Buna rağmen elimizden  isimlerin okunmasnda da epey zorluklar yaşanmştr. Buna rağmen elimizden
Baz Karnit veled-i Yagob veled-i Arzman Karit veled-i Kürci veled-i Anastas veled-i
g g
geldiği kadar doğru okunmaya ve telaffuz edilmeye çalşlmştr. Yine de gözden kaçan eldiği kadar doğru okunmaya ve telaffuz edilmeye çalşlmştr. Yine de gözden kaçan eldiği kadar doğru okunmaya ve telaffuz edilmeye çalşlmştr. Yine de gözden kaçan İsrafil Yasif veled-i Minas Minas Serkiz Baryam
hususlar, okuyucular
hususlar, okuyucularn hoşgörüsüne braklmştr. n hoşgörüsüne braklmştr. n hoşgörüsüne braklmştr.
hususlar, okuyucular Uğurlu veled-i Berşekon Sefer veled-i YAgob veled-i Bedros veled-i Tursun veled-i
Semiyun
Simona
veled-i
Hatr
İyana
Yanokis
Köstendil
Nihabet veled-i Bali veled-i Serkiz veled-i İsrafil veled-i Ağya veled-i Kulaguz veled-i
Artine Kasbar Şihara Yağci Kogas Abdullah
Serkiz veled-i Yasun veled-i Sefer veled-i İsali veled-i Şahin veled-i Yasef veled-i
Acarib Yunad Yunus Anastas Dadir Devlet

Alkaras veled-i Aslam veled-i Lazaros veled-i Baryam veled-i Serkiz veled-i Hatr Bali
5 5 5 O. Özel, ayn makale. O. Özel, ayn makale. O. Özel, ayn makale. Devlet Petyar Berşekom Orus İyana veled-i Tursun
Anasbas veled-i Uğurlu veled-i Tanrverdi İsali veled-i Kirkor veled-i Sahak veled-i
Reyhan Birane veled-i Sadağa İvanos Gürci Arzuman
Yasef veled-i İvanos veled-i Mosi veled-i Serkiz veled-i Kirkor veled-i Hatr veled-i
İsa Bali Tursun İnebeğ Mardros Bağdeşir Sefer
Barveres veled- Sefer veled-i Nikefod veled-i Ohani veled-i Abraham Mirat veled-i
i Mirat Uğurlu İhtiyar Nihabet veled-i Sefer Mardros
Yekun nefer 48 yalnz krk sekiz neferdir
Mahalle-i GÜRCİ
Mihayil veled-i Simon veled-i Uğurlu veled-i İstorni veled-i Corayil veled-i İsali veled-i
Pavlos Kayabali Kayabali Uğurlu Ansoros Oruç
Mardros Zaye veled-i Livne veled-i Vanil veled-i Suva veled-i Yvane veled-i
veled-i Kirkor Haçuk Simavne Kayabali Yasef Corayil
Mihayil veled-i Simon veled-i Yovana veled-i İvane veled-i Mirat veled-i Mirat veled-i
Kayabali Sinane İstorni Karbik Kirkor Arslan
Abraham Abraham Bogos veled-i Vanil veled-i Yekün 22