Page 117 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

[1548] 108 / KAY KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

nomi (insan davranışı bilimi), toponomi “Samağır” vb. gibi. Anadolu vatan olma-
(yer adı bilimi) ve onomastik (özel adlar ya böyle başlamış oldu.
bilimi) tarihe yardımcı bilimler arasında- Kültür tarihimizdeki kopukluklar sebe-
dır. Toponomi, bir toprak parçasını vatan biyle oluşan bilgisizlik ve ayrıntılı bir
hâline getirmede önemlidir. araştırma yapmamanın olumsuz bir
Malazgirt kapısından Anadolu’ya giren sonucu olarak ad değiştirme işinde isa-
Türkler yerleştikleri bu coğrafyanın her betsizlikler de olmuştur. Mesela “Tavlu-
tarafına kendi kültürlerini yansıtan yeni sun”, “Muncusun”, “Cırlavuk” gibi yerle-
adlar verdiler. Zaman zaman eski mede- şim yerlerinin isimleri anlamsız bir şekil-
niyetlerden kalan birtakım adları ise ya de değiştirilmiştir.
aynen bıraktılar ya da Türkçenin ses Osmanlı Dönemi’nde yer adlarının
kurallarına uydurarak yeni bir söyleyiş ve değiştirilmesi ilk defa 13 Mayıs 1913’te
yazış biçimi verdiler. Mesela bölgemizde çıkarılan “İskân-ı Muhacirin Nizamna-
“Lifos Dağı” adı aynen kalırken “Mata- mesi”nden sonra uygulandı. 5 Ocak 1915
za-Madazı”, “Parnassos-Pungu”, “Kiski- tarihli ve Enver Paşa imzalı bir talimatna-
os- Kiske”, “Kireyit-Girenit”, “Sandura- mede ise “savaş zamanının sunduğu
maka-Sendiremeke”, “Zela-Zile” hâlini olumlu imkândan yararlanılarak Osman-
lı topraklarında Ermenice, Rumca ve
almıştır. Cumhuriyet Dönemi’nde yeni Bulgarca dillerinden olan il, ilçe, köy, dağ
isimlendirmelerle “Pungu- Kılıçkaya”, ve nehir adlarının Türkçeye tahvili”
“Kiske-Yaylacık”, “Girenit-Çaylıca” ve emredilmiştir. Bu talimatnamenin kaldı-
“Sendiremeke-Çayırözü” olmuştur. rıldığı 15 Haziran 1916 tarihine kadar bazı
Esasen insanlar, yaşadıkları coğrafyaya yer adları değiştirildi. 1922’de ve 1934-36
kendi yaşayış biçimlerine uygun olarak yılları arasında yer adlarının değiştirilme-
ad vermeye özen göstermiştir. Bu adlar si uygulamasına devam edildi. İçişleri
dinî, millî ve coğrafi tesirler ve amiller Bakanlığı 1940 yılında bir genelge yayın-
neticesinde ortaya çıkmaktadır. Özellikle layarak yer adlarının Türkçeleştirilmesi
manevi önderlerin, aşiret beylerinin ve talimatını verdi. Cumhuriyet tarihindeki
coğrafi şartların mekânlara alem yada en büyük yer değiştirme dalgası 1956
isim olduğu basit bir araştırma sonucun- yılında Demokrat Parti (DP) Dönemi’-
da derhâl ortaya çıkabilir. Mesela “Kızık”, nde yapıldı. 1957 yılında ise “Ad Değiştir-
“Çukur”, “Şahmelik”, “Şeyhşaban”, me İhtisas Kurulu” oluşturuldu. Kurul,
çalışmalarını “tarihî değeri olan yer adla-
rının da” değiştirildiği gerekçesiyle lağve-
dilinceye kadar sürdürdü (1978). Yakla-
şık olarak 75 bin yerleşme adını incele-
yen kurul, bunlardan 28 bin kadarının
adını değiştirmiştir. Bu kurul, çalışmala-
rına beş yıllık bir aradan sonra 1983
yılında yeniden başladı.
Bu değişiklilerle birlikte Kayseri’de de 86
yerleşim yerinin ismi değişti ise de birka-
çı geri alındı.
Kayseri’ye bağlı yerleşim yerlerinin sayısı
ve durumu zaman içerisinde değişmiştir.
2014 yılında yapılan mahalli seçimlerle
birlikte yeni uygulamayla, Kayseri şehir
merkezine bağlı belediyeler ile köyler
bağlı oldukları ilçenin mahallesi olmuş-
tur.
Aşağıdaki tabloda adı değişen yerleşim
yerlerinin yeni adlarıyla birlikte adları
02 Kasım 1959 tarihli Memleket Serisi posta pulu (B. Özer Arşivi) hakkında bilgi de verilmiştir.