Page 133 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

[1566] 124 / KAY KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

KAYSERİ’DE BASILMIŞ SİKKELER/
PARALAR

Kapadokya Krallığı* Dönemi’nde Basılmış Sikke-
ler/Paralar
Paranın icadından sonra devletler onu
basmak, baskı sayısını ticari kurallara
göre ayarlamak ve paranın halk arasın- Ariarathes IV Eusebeios Drahmi, 4,18 g,
daki itibarını korumak için büyük hassa- 33. Krallık yılında darp edilmiş (İÖ 188/87).
Darp yeri: Mazaka Eusebeia, ön yüzü:
siyet göstermişlerdir. Çünkü para, devlet diademli sağa bakan büst; diğer yüzü: Sola
olmanın birkaç şartından biri kabul edil- dönük, ayakta Athena, elinde Nike, yazılar:
miştir. Para, bazı istisnaları hariç genel- ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΡΙΑΡΑΘΟΥ ΕΥΣΕΒΟΥΣ
likle devletlerin başkentlerinde kurulan (BASILEUS / ARIARATES / EUSEBİOS), bir
monogram, alta: 33 (tarih).
darphanelerde çoğaltılmıştır.
İlk dönemlerde Sinope, Gaziura ve unvanı ile kral olmuştur. Roma’ya ve
Tyana’da darp edilirken Ariarathes IV, Helen kültürüne gönülden bağlı olan bu
babasının kurduğu Ariarathia’yı terk ede- kral da sikkelerini eski başkentleri Tyana
rek başkent olarak seçtiği Mazaka’ya ve Mazaka’daki darphanelerde bastır-
taşınmış ve bu tarihte şehir darphanesi mıştır. Şehrin “Mazaka” ismi yanında
kurulmuş, sikke darp edilmeye başlan- babasının ve kendisinin unvanı olan
mıştır (İÖ 220). Yunanca “Eusebia” adı da kullanılmaya
Kapadokya sikkelerinde altına hiç rast- başlanmıştır. Eusebeia’yı tapınak ve okul-
lanmamış olup temel tedavül sikkesi larla donatmıştır. Fakat Yunan medeni-
gümüş drahmiler idi. Ufak paralarda ise yetiyle birlikte Yunan ahlaksızlıkları da
“oboller” ve bronz baskılar kullanılmıştır. bu topluma bulaşmıştır.
Gümüş sikkelerin darbı daima kralın Ariarathes V iktidarı döneminde siyase-
yetkisindeyken bronz sikkeleri basma ten olduğu gibi kültürel yönden de
yetkisi o günkü yerel yöneticilerdeydi. Roma’ya tam anlamıyla bağlanılmış;
Sikkelerde kralın adı, kullandığı unvan- Mazaka, krallığın merkezi olmuş, ismi
lar, bazen darp yeri, “monogramlar”, “Eusebeia” olarak kesinleştirilmiş ve
tanrı tasvirleri ve saltanat yılını gösteren önemli şehirler Helenleştirilmiştir. Kral-
rakamlar bulunurdu. lık adına darp edilen sikkelerde bundan
Ariarathes IV’ün gümüş sikkelerin genel sonra “Eusebeia” adı görülmektedir.
olarak ön yüzlerinde sağa bakan diadem-
li (soyluların başlarına bağladıkları şerit)
kendi portresi, diğer yüzünde de sola
dönük olarak ayakta durmakta olan
savaş tanrısı Athena; sol elinde çelenk
tutan, sağ elinde ise mızrak ve kalkan
bulunan Nike yer alır; iki tarafında Grek-
çe “Basileus – Ariarathes”, altta “Eusebi-
os” yazılıdır. En altta da tarih bulunmak- Ariarathes V Philopator AR (Gümüş)
tadır. drahmi, 4.17 g, baskı yılı: İÖ 130. Ön yüzü:
Kralın sağa bakan portresi; diğer yüzü: Sola
Ariarathes’in bronz sikkeleri takriben 1,5 dönük olarak ayakta durmakta olan Athena
cm ve 3 gram ağırlıktadır. “Argaius Euse- sol elinde çelenk tutan Nike’yi taşıyor, iki
beia (Mazaka)” baskılıdır. Bir yüzünde tarafında ve aşağıda: ΒΑΣΙΛΕΩΣ
ΑΡΙΑΡΑΘΟΥ ΕΥΣΕΒΟΥΣ, önünde bir mono-
sağa bakan, “diademli ve taçlı büst; diğer gram var, altta: tarih ΓΛ (Krallık yılı 33).
yüzünde bir ok kutusu, iki tarafta “Basile-
us Ariarathes” yazısı bulunmaktadır. Ariarathes VI Epiphanes (tanrının görün-
Ariarathes IV’ün 57 sene krallık yaptıktan tüsü) adı ile halk tarafından tahta çıkarıl-
sonra İÖ 163 tarihinde ölmesiyle oğlu dı (İÖ 125). 13 yıl kadar krallık yaptıktan
Mithiradates, “Ariarathes V Eusebeios sonra Kapadokya asilzadelerinden Gor-
(saygılı) Pilopathor” (babasını seven) dios adında biri tarafından öldürüldü. Bu