Page 174 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ KEN / 165 [1607]

KENAR IRMAK NAHİYESİ KENDİRLİZADE (KÖKER) MEHMET
XV ve XVI. yüzyılda Kayseri şehrinin EFENDİ
kuzeyinde kalan ve Kızılırmak’ın geçtiği Âlim, müderris, kütüphaneci (Kayseri
yerlerde bulunan kır iskân birimleri 1851- Kayseri 1939). Aslen İncesu* kazası-
“Kenar-ı Irmak Nahiyesi” adı altında na bağlı Kızılören kasabasında mukim
oluşturulan nahiyeye bağlı idi. 1500 iken 1750 senesinde Kayseri merkezdeki
tarihli Defter’e göre Kenar-ı Irmak Battalaltı mevkiine iskân edilen Kendirli
Nahiyesi’nde beş köy ve otuz bir cemaat Türkmen boyuna mensuptur. Dedesi bu
iskân edilmişti. Kenar-ı Irmak boyun reisi İbrahim Ağa, babası ise İbra-
Nahiyesi’ne bağlı köyler; İmaret, Çukur, him Ağa’nın beş oğlundan biri olan Ken-
Molu*, Şeyhyar, Kemercili idi. Kenar-ı dirli Mustafa Ağa’dır.
Irmak Nahiyesi’nde Yahyalu Kışlağı’nda Babası tarafından mahalle mektebine
Kafirlü, Konuklar, Bozca, Tağar, Saru gönderildi. Bu mektepte 12 yaşında iken
Ömerlü, Mihmadlu, Hamırkesen, Hacı- Kur’an-ı Kerim’i ezberleyerek hıfzını
lar, Taşkun Hacıoğlu, Hoca Hacılu, ikmal etti. Böylece ilk tahsilini tamamla-
Gökçe, Yahyalu, Taşan, Yörük, Evlad-ı mış oldu. Daha sonra yine babası tarafın-
Toraman, Musa Hacılu, Uzunlu, Muzaf- dan, o zaman bugünkü Hükûmet
fer Fakihlü, Gavurgalu cemaatleri ile Konağı’nın yerinde bulunan Yeni Saray
Yahyalu Bölüğü, Cevdet Bölüğü ve Medresesine kaydettirildi. Bu medreseyi
Palaclu Bölüğü adlı cemaat ve bölükler başarıyla tamamladıktan sonra da ilim
ikamet etmekteydi. Kenar-ı Irmak öğrenmeye devam etti. Kürt Hacı Bekir
Nahiyesi’nde ikamet eden İslamlu Efendi ve Damat Emin Efendi* gibi tanın-
Yörükleri ise Ilıç / Hacı Bayram, Seldüke, mış hocalardan ders alarak tahsilini iler-
Alem Beğ, Demircilü, Okculu, Şeyhler,
Ahmed Fakih, Yemliha-i İslamlu, Toka- letti.
lu, Ömerlü, İnehanlı, Mamalu, Kızıl Kayseri’de aldığı ilim tahsiliyle yetinme-
Mamalu, Evlad-ı Şeref, İslamlu, Yılkılı, yerek 33 yaşında İstanbul Fatih Medrese-
Enbel cemaatleriyle İslamoğlu Bölüğü,
Boyacılu Bölüğü, Savcı Bölüğü gibi
bölüklerdir. Daha çok konar-göçer
teşekküller olan cemaatlerin meskûn
olduğu Kenar-ı Irmak Nahiyesi, İmaret
köyünden başlayıp Molu köyüne kadar
devam etmekteydi.
1570 tarihli Defter’e göre Kenar-ı Irmak
Nahiyesi Molu, Kal‘a-i Horsanos, İmaret
ve Çukur köylerinden başka İslamlu
Yörükleri ve Yahyalu Yörükleri adı altın-
da çok sayıda konar-göçer cemaatten
meydana geliyordu. 1584 tarihinde
Kenar-ı Irmak Nahiyesi’nde Molu, İma-
ret, Ağcakala, Kemerlik, Sökükler, Çukur,
Eriklü, Kilise, Kozluca, Seyyidler, Başvi-
ran, Obruk, Tağar, İncircek, Güllüce,
Kuştemur köylerinde çok sayıda cemaat
ikamet etmekteydi. Sonraki kayıtlarda bu
adla bir nahiyeye rastlanmamıştır.
Kaynakça: BOA. MAD. 20, vr. 31b-45b, 89a-
93b; TD. 387, s. 208-209; TD. 976, s. 80-99;
İnbaşı, 16.YBKayseri, s. 101-113; Kayseri Tapu-
Tahrir Defteri /1500, hzl. Mehmet İnbaşı, Kay-
seri 2009; Kayseri Tapu-Tahrir Defteri /1570,
hzl. Mehmet İnbaşı, Kayseri 2009; TK. KKA.
TD. 136, vr. 163b-174b. Kendirlizade Mehmet Hoca’nın Raşit Efendi Kütüphanesi’nde çalıştığı yıllarda
MEHMET İNBAŞI çekilmiş bir fotoğrafı ( A. H. Köker Arşivi)