Page 93 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

[1524] 84 / KAY KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

konferanslar düzenlendi. Her yaştan din- olan Müslüman ve gayrimüslim çocukla-
leyici, salonu doldurur, koridorlara taşar- rın bir arada öğrenim yapacakları yerdir.
dı. Ayrıca çok kitaplı kütüphane tesis Bu Nizamnameye göre nüfusu 1000
edildi. Türkiye’nin her tarafında “Kıbrıs haneden fazla ve önemlerine binaen her
Mitingleri” düzenlendi. Belediye Başkanı kasabaya birer idadi yapılmalı ve öğre-
Mehmet Çalık zamanında harcamaları- nim süreleri üç yıl olan idadilerde mua-
nın tamamı dernek tarafından karşılana- vinle birlikte 6 öğretmen bulunmalıdır.
rak eski Halkevleri binası onarıldı. Kay- Devletin yaşadığı ekonomik bunalımlar-
seri’de ilk özel tiyatro “Oba Tiyatrosu”nu dan dolayı bu okulların sayısı arttırılama-
kurdu ve ülke genelinde 53 yerleşim dı. Öyle ki 1876 yılında İmparatorluktaki
yerinde Mahmut Fidanil*’in yazdığı ve idadi sayısı beşi İstanbul’da, biri taşrada
yönettiği İnsan Yaşadıkça Ölür adlı eseri olmak üzere altıdır. Bu okulların çoğu-
sahneledi. Kayseri’de ilk defa ücretsiz nun yeni binaları olmayıp kiralanmış
üniversiteye hazırlık kursları açtı. Develi*, konak veya başka amaçla inşa edilmiş
Tomarza*, İncesu* ve Hacılar* Bilgi Şölen- yapılarda öğretim faaliyetine devam
lerinin düzenlenmesinde yönetim kurulu etmişlerdir.
üyeleri görev aldı. Ağustos aylarının son II. Abdülhamid (1876-1908) Dönemi’nde
haftasında Zafer Sergileri düzenledi. maarife verilen önemle birlikte 1884-85
Derneğin yayınladığı kültür konulu kitap yılından itibaren öncelikle Bursa, Edirne,
sayısı 52’dir. Yanya’ya daha sonra İzmir, Trabzon,
Kitap okumayı teşvik için Dernek merke- Selanik, Rodos, Ankara, Üsküp, Manisa,
zi ile Kayseri ve çevresinde 20’yi aşkın Adana, Halep, Kudüs, Maraş, Çankırı,
Kültür Ocakları Kitaplıkları kurdu. Ulus- Kastamonu, Kayseri, Kırşehir, Sivas,
lararası Erciyes Zafer Kurultaylarının* İzmit gibi merkezlere idadiler inşa edildi.
düzenlenmesinde önemli görevler aldı. Mahmut Cevat’ın 1885-86 tarihli rapo-
Dernek, 1978 yılı Ocak ayından itibaren runda “Vilayetlerde ve vilayetlerin dışın-
Erciyes kültür dergisini dernek adına da yeni kurulacak olan 300 ve 200
yayınlamaya başladı. Hâlen Anadolu’da öğrenci barındıracak birinci ve ikinci
yayınlanan en uzun ömürlü ve hakemli sınıf idadiler için hazırlanmış ve koru-
dergidir. 21 Mart Nevruz Bayramı ve naklı çantalara yerleştirilmiş 80 plan
Dünya Şiir Günü, 3 Mayıs Türkçülük bölgelere gönderilmiştir.” şeklindeki ifa-
Günü programları her yıl düzenli olarak deler, idadi binalarının birer “tip proje”
yapılmaktadır. ürünü olduklarını düşündürür. Planların
Bugüne kadar dernek başkanlığını yürü- üzerinde mimar adına rastlanmamış olsa
tenler: Av. Nevzat Türkten, Av. Mustafa da Burcu Özgüven, bu planların tama-
Bayır, Ahmet Bacanak, Hasan Sami mından veya bir kısmından Maarif
Bolak*, Turhan Berkok, Zeynel Timur, Salnamesi’nde adı “Nezaret mimarı”
Mustafa Öztürk* ve hâlen 30 yılı aşkın olarak geçen Pavli Efendi’nin sorumlu
süredir Alim Gerçel*. olabileceğini kabul eder. Bu okulların
ALİM GERÇEL mimarisinin dönemin hükûmet konakla-
rı, rüştiye mektepleri, hastaneler vs. gibi
KAYSERİ LİSESİ resmî binalarla da benzerlik gösterdiğine
Tarihçe dikkat çekilerek medreselere göre toplu
Osmanlı modernleşmesinin en önemli eğitim için sıra, sandalye, kara tahta, hari-
eğitim kurumlarından olan idadilerden ta gibi ders araçları içeren aydınlık ve
biri de Kayseri İdadisi (Lisesi)’dir. “İdadi” geniş derslik mekânlarına sahip binalar
terimi ilk zamanlar Harp Okulu ve Askerî olduğu vurgulanır. Dönemin Fransız
Tıbbiyeye girmek isteyen gençlerin eksik okullarının örnek alınarak şekillendiril-
bilgilerini tamamlamak için açılan hazır- diği bu okullarda genel bir cephe ve kütle
lık sınıflarını adlandırmak için kullanıldı. simetrisinin hâkim olduğu, yuvarlak veya
İlk kez 1845 yılında İstanbul’da açıldı. sivri kemerli ya da alınlıklı büyük pence-
1869 Maarif-i Umumiye Nizamname- relerin bulunduğu belirtilerek inşa edil-
si’ne göre idadiler, rüştiyelerden mezun dikleri bölgelerden hareketle üç farklı