Page 104 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

106 / ALİ KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

ta dan kal d› r›l ma s› na gay ret gös ter di; va - Ka d› l›k hiz me ti nin de et ki siy le f› k›h ve
az ve na si hat le il min ya y›l ma s› na tam bir çe şit li ilim le re da ir te lif eser le ri ve ta’li -
him met et ti; bir kaç se ne için de va zi ye tin ka t› var d›r. Kay nak la ra gö re baş l› ca
dü zel me si için ola ğa nüs tü bir gay ret gös - eser le ri şu şe kil de s› ra la na bi lir: Hâ şi ye
ter di. Bu ça ba la r›n dan do la y› ken di si ne ale’l-Ha yâ lî, Şerh-i âdâb-› Bir gi vî, Mec -
ve ri len ka d› l›k gö re vin de de son de re ce mû’atü’n-Ne fâ siy ye, Ki fâ ye tü’l-Ukûl
ba şa r› l› ol du. Ali Ni sâ rî Efen di, dü ğün ve’n-Nu kûl (Mül ta kâ şer hi), Hâ şi ye ale’l-
der nek gi bi çe şit li top lan t› lar da ki şe ri a ta Hü sey niy ye.
ay k› r› dav ra n›ş lar la il gi li mer ke zî hü kü - Os man l› Mü el lif le ri’nde bil di ril di ği ne
me te baş vu ra rak bun la r›n en gel len me si - gö re Ali Ni sâ rî Efen di’nin Kâ zî Mîr ad l›
ne da ir pa di şah fer man la r› ç› kart t›r d›. ese rin den baş ka, bir nüs ha s› Nu ru os ma -
Bun la r›n su ret le ri Şer’i Mah ke me’nin si - ni ye Kü tüp ha ne sin de mev cut olan el-Fe -
cil le rin de ka y›t l› d›r. vâ’idü’l-Aliy ye mi ne’l-Me sâ’ili’ş-Şer’iy ye
Ali Ni sâ rî Efen di, Kay se ri’de di nî ilim le - fi’l-Fe tâ vâ isim li Türk çe ya z›l m›ş bir ese -
rin ya y›l ma s› n›n ya n› s› ra, va az ve na si - ri da ha var d›r.
hat ler de bu lun du, pek çok ta le be ve âlim Ab dul lah Ka ra bu lut’un Meş hur Mu ta -
ye tiş tir di. Kay nak la r›n bil dir di ği ne gö re, sav v›f lar isim li ese rin de bil di ril di ği ne gö -
da ha ön ce dâ rü’l -cehl, ya ni ce ha let yur du re, Ali Ni sâ rî Efen di’nin Sey yid Meh med
hâ li ne ge len Kay se ri’yi, dâ rü’ l-u lûm, ya ni Ni sâ rî (öl. H 1119/M 1707-8), Ab dur rah -
ilim mer ke zi hâ li ne dö nüş tü rül dü. Bu man Ni sâ rî (öl. H 1138/M 1725), Ab dul lah
hiz me tin den do la y› “Muh yi-yi Kay se rî” Ni sâ rî (öl. H 1157/M 1744-45) ve Meh med
ve “Ko ca Ni sâ rî” un van la r› n› ka zandı. Ni sâ rî (Ha fîd ve ya Ha fîd-i Ali Ni sâ rî) (öl.
Ali Ni sâ rî Efen di, zevk ve se fa ya, he va ve H 1188/M 1774) is min de dört oğ lu var d›r.
he ve se düş kün bir k› s›m ki şi le rin şi kâ yet - Ta le be le ri ara s›n da ise Meh med Rem zî
le ri üze ri ne ‹s tan bul’a ge tir til di ve 1110 Efen di (öl. H 1131/M 1718), Mus ta fa R›f k›
Re bi ülev ve lin de (1698 Ey lü l’ü) bu ra da Efen di (öl. H 1145/M 1732) ile Ar› c› za de
ve fat et ti. Edir ne Ka p› s› ha ri cin de def ne - Be kir Efen di (öl. H 1145/M 1732) sa y› la bi -
dil di. Ve fa t›n dan son ra müf tü lük gö re vi, lir.
H 1119 (1707–08) ta ri hin de ve fat eden oğ - Kay nak ça: Ka ra bu lut, KMM, s. 211-238; A. Na -
lu, Âlim, Şa ir Meh med Be lîğ Efen di’ye zif, Me şâ hir (Di ri öz’ler), s. 29-31; Sa toğ lu, Kay -
ve ril di. se ri Şa ir le ri, s. 14; Bur sa l›, OM, C. I. 45; Ko çer,
Oğ lu Be lîğ’in, ba ba s› Ali Ni sâ rî Efen di Ule mâ, s. 29-30.
için yaz d› ğ› uzun ca bir man zum hâl ter - ATABEY KILIÇ
cü me sin de bir hay li bil gi bu lun mak ta d›r.
Bu ta rih man zu me si nin son bey ti şu şe - ALİ Nİ SÂRÎZA DE HİLMÎ EFEN Dİ (HİLMÎ)
kil de dir: Âlim, şa ir (XVIII. Yüzyıl). “Hil mî” mah la -
s› n› kul la nan şa ir, “Muh yi-yi Kay se rî” na -
Kud si yan di di bu tâ rî hi ana m›y la meş hur Ali Ni sâ rî Efen di’nin oğ lu,
“Ey le sün ‘Ad ni Ni sâ rî me’vâ” şa ir Be lîğ’in de kar de şi dir. Ha ya t›y la il gi li
bil gi ler son de re ce k› s›t l› d›r. Ön ce ba ba -
Şa ir ve arif ler den Sa d› kî Ba ba’n›n Ali Ni - s›n dan, da ha son ra da Meh med Rem zi
sâ rî Efen di hak k›n da, pek çok mer si ye ve Efen di’den ilim tah sil et miş tir. Kay nak -
man zu me si var d›r. Şu iki ta rih bey ti ör - lar da ho ca s› Meh med Rem zi Efen di için
nek ola rak al› na bi lir: yaz d› ğ› mer si ye de şu be yit ler yer al mak -
ta d›r:
Ağ la ya lım ol Ni sâ rî git di dün yâ dan de yü
Tâ ki mah şer de şe fî’ ola bi ze ol ih ti yâr Mer ha met kıl dı Hu dâ ey le di lut fun meb zûl
Git di mir’ât-ı ku lûb-ı zu’afâ dan jen gâr
Bin yüz on mâh-ı re bî’ü’l-ev vel iç re git di
âh Gû şu mı tut mış idüm iş bu sa dâ ya nâ gâh
Di le riz ki rûh-ı pâ ki Mus ta fâ’ya ola câr Gel di bir hâ tif-i gay bî ba na it di ih bâr