Page 378 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ ÇAP / 379

r›n dan yar d›m al d›lar. mak üze re Çer kez Et hem kuv vet le riy le
1797-1805 y›l la r›n da Zen ne ci oğul la r› n›n bir lik te ha re ket eden Azi zi ye li Çer kez Şa -
ver gi öde me yi ve gü her çi le nak let me yi hin Bey ta ra f›n dan Kay se ri’nin Azi zi ye
er te le me le ri üze ri ne bunlar Ça pa no ğul - (P› nar ba ş›) ‹lçesi’ne ka ç› r› la rak Uzun yay -
la r› n›n gü cün den ya rar la na rak ge cik me la’da mi sa fir edil di. Uzun yay la Çer kez le -
sü re si nin uza ma s› n› ön le me ye ça l›ş t›. ri, Ça pa noğ lu Ai le si’ nin ile ri ge len le ri ni
Mer ke zî hü kü met, yi ne Ça pa no ğul la r› ol duk ça iyi kar ş› la d› lar. Ça pa noğ lu Edip
va s› ta s›y la Kay se ri’de ki ba z› suç lu la r› Bey’in mu ha re be ler den ya ra al d› ğ› ve bu
sür gü ne gön der me ve ayak la nan Pas ba - şe kil de Uzun yay la’ya gel di ği an la ş›l d›.
noğ lu Os man Ağa ile Dağ l› eş k› ya s› na An ka ra Hü kü me ti, Çer kez Bey le ri ne ha -
kar ş› bu san cak tan as ker sağ la ma yo lu na ber gön de re rek Ça pa no ğul la r› n›n tes lim
git ti. Öy le ki ay n› hü kü met, de li ba ş› l›k tan edil me si ni is te diy se de Çer kez Bey le ri,
bey ler bey li ği ne yük se len Ömer Pa şa’n›n mi sa fir le ri ni as la tes lim ede me ye cek le ri -
ser keş li ği üze ri ne onu yok et mek için yi - ni bil dir di ler.
ne Ça pa no ğul la r› n›n Kay se ri’de ki gü - Ta rih çi Ah met Ya şar Ocak, Çer kez le rin
cün den ya rar lan d›. Ba b›â li, 1803’te böy le bir tu tum ser gi le me le ri ni, Ça pa no -
Ömer Pa şa’ya Kay se ri San ca ğ› ’n› ve rir - ğul la r› n›n de de le ri ne Çer kez le rin min net
ken Ça pa noğ lu Sü ley man Bey’e giz li bir duy ma la r› na bağ la mak ta d›r. Çün kü Sul -
emir gön der di. Bu emir üze ri ne Ça pa - tan Ab dü la ziz Dö ne min de Rus ya’dan gö -
noğ lu’nun adam la r›, Kay se ri’ye gir di ği çen Çer kez le ri dev let Uzun yay la’ya yer -
gün Ömer Pa şa’y› idam et ti ler. Bü tün leş tir mek is te di ğin de böl ge de bu lu nan
bun lar, Ça pa no ğul la r› ’n›n ‹ç Ana do - Av şar la r›n mu ka ve me tiy le kar ş› laş m›ş -
lu’da ki ve Kay se ri’de ki gü cü nün bi rer lar d›. Ça pa no ğul la r›n›n de de le ri, Av şar -
gös ter ge si dir. 1740’l› y›l lar dan 1810’lu y›l - la r›n böl ge den çe ki le rek Çer kez le rin yö -
la ra ka dar sos yal, ma li, si ya si ve as ke rî bir re ye is kâ n› n› sağ la d›lar, hat ta P› nar ba ş›
güç ola rak Ça pa noğ lul la r› Kay se ri’nin en ‹lçesi’nin ad› n› da de ğiş ti re rek bu ta ri hî
güç lü ha ne da n› du ru mun da ol du. 1828 ola y›n ha t› ra s› na “Azi zi ye” yap t›lar. Ça -
y› l›n da Ma raş ve Kay se ri san cak la r› mu - pa no ğul la r› n›n Çer kez le r’e s› ğ›n ma la r›
ta sar r›f l› ğ› na Ça pan za de Meh med Ce la - bu yüz den di.
led din Pa şa* ge ti ril di. Pa şa da Kay se ri Ça pa no ğul la r›, 1921 y› l›n da af ç› k›n ca ya
mü te sel lim li ği ne Mol la za de Emin Efen - ka dar Azi zi ye’de Uzun yay la’da Çer kez -
di’yi ta yin et ti. Ay n› y›l içe ri sin de Ça pan - ler’ le bir lik te ya şa d› lar. Ce lal ve Edip
za de Meh med Ce la led din Pa şa’n›n ba ba - Bey le r’in af f› söz ko nu su olun ca da ‹s tan -
s› n›n ad› n› ta ş› yan oğ lu Sü ley man, Kay - bul’da kal ma la r› na r› za gös te ril di ği için
se ri’de ve fat et ti, bu du rum Pa şa’y› de rin ‹s tan bul’a git ti ler. ‹s yan da hiç bir ro lü bu -
üzün tü le re sevk et ti. Pa şa’n›n oğ lu nun lun ma yan Ça pa noğ lu Sa lih Bey’e her -
me za r› bu gün Kay se ri Mü ze sin de dir ve han gi bir k› s›t la ma ge ti ril me di ği için o
Hu nat Ca mi i’nin av lu sun dan 1938 y› l›n - ser best kal d›. Ha lid Bey ise af tan ya rar -
da Mü ze’ye ta ş›n d›. lan ma f›r sa t› bu la ma d›; çün kü Arap sey -
1842 ve 1846 y›l la r›n da Sü ley man Bey’in fi’de bu lu nan ak ra ba la r› n› gör mek için
oğ lu Meh med Ce la led din Pa şa, iki kez Azi zi ye’den ka ça rak giz li ce Yoz gat-Ala ca
Kay se ri ve Bo zok kay ma kam l›k la r› na ara s›n da bu lu nan Ka ra te pe Köyü’ne gel -
atan m›ş sa da her iki za man da da bi rer y› - di. Bu ra da ya p› lan bir ih bar so nu cu ya ka -
l› n› dol du ra ma dan bu gö rev den uzak laş - lan d› ve Amas ya’ya gö tü rül dü, bu ra da ‹s -
t› r›l d›. Ça pa noğ lu Ve zir Meh med Ce la - tik lal Mah ke me si ta ra f›n dan yar g› lan d›
led din Pa şa’n›n oğ lu, Ha san Zi ya ed din ve idam edil di. Ha lid Bey ile bir lik te ya -
Bey’in 1880-1890 ara s›n da yö ne ti ci lik ka la nan ko mi ser mu avi ni Yu suf Zi ya Bey
gö re vi ni üst len di ği ne şa hit olu yo ruz. ise, ka d›n k› ya fet le ri gi ye rek kaç ma y› ba -
Ça pa noğ lu ‹s ya n›’nda, Arap sey fi Ge çi - şar d› ve Su ri ye’ye s› ğ›n d›. Bu ra da teh cir
di’nde ye ni le rek ka çan Ça pa noğ lu Edip, s› ra s›n da Yoz gat’tan Su ri ye’ye gö çen Kir -
Ce lal, Sa lih ve Ha lid Bey ler, is ya n› bas t›r - kor isim li bir Er me ni ta ra f›n dan ken di si -