Page 474 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1
P. 474

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹                               DEY / 475


           şe kil de  çi ni ler le  be zen miş  ve  en  gü zel  DE YİM LER
           süs le me ler le süs len miş ti.    Bir  kav ra m›,  dü şün ce yi,  duy gu yu,  ola y›
           Ni ha yet bu önem li sa ra y›n ya k› l›p y› k›l -  vs. da ha il gi çe ki ci hâl de an lat mak ve an -
           ma s› n› da ih ti va eden bil gi le re 1386 y› l›n -  la t› ma  zen gin lik,  güç  ka zan d›r mak  için
           da ula ş› yo ruz. Eret na Dev le ti’nden son ra,  baş vu ru lan en az iki ke li me den oluş muş
           Ka d›  Bur ha ned din*  ida re sin de  bu lu nan  ve  bu  ke li me ler den  bi ri nin  ger çek  an la -
           Kay se ri’de  bu  ta rih te  Ka d›  Bur ha ned -  m› n›n  d› ş›n da  kul la n›l ma s›y la  mey da na
           din’in ye ğe ni Şeyh Mü ey yed* va li olarak  ge ti ril miş, top lu mun ulu sal ve yö re sel ifa -
           bu lu nu yor du.  Dev rin  kay na ğ›  Bezm  u  de  tar z› d›r.  Ge nel  bir  yar g›  bil dir me me,
           Rezm’in*  bu  ta ri he  ait  ver di ği  bil gi le re  na si hat/öğüt ver me me, bir ola y› du ru mu
           gö re Şeyh Mü ey yed, da y› s› na kar ş› Ka ra -  var l› ğ› tas vir et me/aç›k la ma gi bi özel lik le -
           ma no ğul la r› ta ra f› na ge çip is ya na kal k›ş -  riy le  ata söz le rin den  ay r› l›r.  De yim le rin
           t›. Bu nun üze ri ne Ka d› Bur ha ned din de  söy le yiş ve du yuş gü zel li ğin de ses ve ke li -
           bu is ya n› bas t›r mak için mer kez Si vas’tan  me tek rar la r› önem li bir ro le sa hip tir. De -
           ha re ke te ge çip Kay se ri sur la r› n› mu ha sa -  yim le rin mey da na ge li şin de in san ze kâ s› -
           ra al t› na al d›. Şeyh Mü ey yed di ren di. As -  n›n yet kin li ği gö ze çar par. Çok ka bul gör -
           ker ler,  Si vas  Ka p› s›’ndan*  şeh re  gi rin ce  müş,  bi li nen  ve  es ki me miş  de yim le rin
           Mü ey yed Sa  ray (Dev let ha ne)’dan ç› ka rak  bün ye sin de  öl çü, ahenk  bu lun du ğu  ve
           ‹ç  Ka le’ye  gir me sin  di ye  bu ra n›n  do ğu  hal k›n in ce ze kâ s› n›n ürü nü olan bir nük -
           ka p› s› n› tu tup sa ray sur la r› n› da aş ma ya  te ye da yan d› ğ› gö rü lür. Ede bî sa nat la r›n
           baş la d›lar. Ni ha yet sur lar mer di venle aş› -  da de yim ler için vaz ge çil mez un sur lar ol -
           la rak bah çe ye gi ril di ve ora dan da sa ray  du ğu  bi lin mek te dir.  Özel lik le  de  teş bih,
           ka p› s› na va r›l d›. Mü ey yed’in ço luk ço cu -  teş his, me caz, te na süp, ki na ye, tel mih, is -
           ğu  esir  edil di.  Bu nun  üze ri ne  Mü ey yed  tia re  gi bi  söz  sa nat la r›  s›k ça  kul la n› l›r.
           bir f›r sa t› n› bu lup ‹ç Ka le’ye s› ğ›n d› ve ka -  Baş lan g›ç ta  bir  ifa de  tar z› n›n  ih ti ya c›y la
           çar ken de bu muh te şem ya p› y› ate şe ver -  ano nim  ola rak  or ta ya  ç›k m›ş  ama  da ha
           di.  Böy le ce  onun  ya n›p  kül  ol ma s› na  son ra ya y› la rak top lu mun or tak ma l› du -
           sebep oldu. Da ha son ra Mü ey yed, ‹ç Ka -  ru mu na  yük se le rek  ulu sal laş m›ş t›r.  An -
           le’de ele ge çi ril di ve öl dü rül dü.  cak  Kay se ri  ağ z›  de yim le ri  gi bi  yö re sel
           Dev let ha ne hak k›n da son bil gi bun lar d›r.  özel lik ler ta ş› yan lar o yö re nin ifa de ih ti -
           Bu gün ye ri, ye şil alan hâ lin de dir ve ka l›n -  ya c› n› kar ş› la d›k la r› için do ğup ge liş tik le -
           t› la r›  bul mak  için  bu ra da  bir  arkeolojik  ri  coğ raf ya n›n  içe ri sin de  yö re sel lik le ri ni
           ka z› yap mak gereklidir.           de vam  et tir miş tir.  El bet te  yö re sel lik ten

           Kay nak ça: ‹bn Bî bî, el-Eva mir, C. I. s. 464-477;  ç› k›p ulu sal, hat ta ev ren sel bo yu ta ta ş› nan
                      2
           Es trâ bâ di, Bezm , C. I. s. 283-292; H. Ed hem,  de yim ler de mev cut tur; an cak yö re sel de -
           Kay se ri ye, s. 42; Sü mer, Ya ban lu, s. 83-84; Meh -  yim le rin  saf l› ğ›  ve  baş lan g›ç  aşa ma s› na
           met Ça y›r dağ, “Kay se ri’de Sel çuk lu Sa ray la r› ve  ya k›n l› ğ› hal k›n ve folk lo run de ğer le ri aç› -
           Köşk le ri”,  Va k›f lar  der gi si,  S.  XXVII I,  s.  240-  s›n dan da ha da önem arz et mek te dir.
           242.
                            MEHMET ÇAYIRDA⁄    Yö re sel de yim le rin olu şu mun da hiç şüp he
                                               yok ki top lu mun ih ti yaç ve bek len ti le ri ka -
          DEV RİM GA ZE TE Sİ                  dar,  o  yö re nin  coğ raf ya s›,  yö re yi  ta n› tan
           Günlük  siyasi  gazete.  Ya y›n  ha ya t› na  1  meş hur  un sur lar  (=ün lü  şah si yet ler,  ün lü
           Ara l›k 1960’da baş la d›. Mus ta fa Gü müş -  yi ye cek ve ya içe cek ler, ün lü il çe ler, ta ri hî
           kay nak ve Mus ta fa N. Çe ven ta ra f›n dan  ya p› lar vs.) ve yö re nin folk lor ya p› s› da et -
           gün lük  si ya si  ga ze te  ola rak  ç› ka r› lan  ki li dir.  Kay se ri  ağ z›  de yim le rin de  de  bu
           Dev rim’in Ya z› İş le ri Mü dür lü ğü nü es ki  un sur lar gö ze çarp mak ta d›r. Er ci yes Da ğ›,
           mil let ve kil le rin den Nuh Meh met Sağ lam  Ge si  Bağ la r›,  Ya mu la  pat l› ca n›,  Kay se ri
           yap t›. Dev rim’in im ti ya z› bir sü re son ra  pas t›r ma s›, Mi mar Si nan, ti ca ri ze kâ, ço -
           Ha c› Ali Şap ç›’ya geç ti ve ad› Ak›n* ola -  cuk oyun la r›, k›z is te me, k› na yak ma ve dü -
           rak de ğiş ti ril di.               ğün ge le nek le ri vs. Kay se ri ağ z› de yim le rin
                               MAHMUT SABAH    olu şu mun da ve muh te va s›n da önem li yer
   469   470   471   472   473   474   475   476   477