Page 475 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

476 / DEY KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

tu tan un sur la r›n ba ş›n da gel mek te dir. men kö pe ği et bek len ti si için dük kâ n›n
önün den ay r›l maz m›ş) Çok kork mak
Örnek Deyimler Kay se ri li’ nin to pa l› Bağ dat’ta ge zer:
Ağ z› na yan d› ğ›m: Al lah be la s› n› ve re si ce, (Kay se ri li ça l›ş kan ve ti ca ret er ba b› d›r.
me ret. Es ki den sağ lam in san lar bi le Bağ dat’a
Ağ z› n› poy ra za ver mek: Bir iş ten ya rar git mek te zor luk çe ker ken Kay se ri’nin to -
bek le yen bi ri ni um du ğu na ka vuş tur ma - pa l› bi le ti ca ret için zen gin Bağ dat çar ş› -
mak, eli ni bo şa ç› kar mak la r› na ti ca re te gi der miş.) Ek mek kav ga s›
Âş›k Ha san’›n ine ği gi bi: (XVIII. yüz y›l için tüm mü ca de le yi gö ze al mak.
son la r› ile XIX. yüz y›l ilk ya r› s›n da ya şa - Ley li mi al d›r mak: Ço cuk la r›n bir ye re
m›ş Kay se ri/Er ki let li bir halk oza n› d›r. git me mek için ç› kar d› ğ› yay ga ra, fer yat.
Meş hur “Er ki let Bağ la r›” tür kü sü onun - May ma na çal mak: Ya p›l ma s› ge re ken işi
dur.) Ba ş› boş, is te di ği gi bi do la şan lar için b› ra k›p çe ne çal mak.
kul la n› l›r. No orü yon: Ne ya p› yor sun, na s›l s›n?
Ba da la bas mak: Oyu na gel mek, tu za ğa Otuz iki di şi ne ke ma ne çal d›r mak: (Su ve
düş mek, ton ga ya dü şü rül mek. ben ze ri içe cek ler için) Buz gi bi, çok so -
Ben den bü yük Ha c› lar Kö yü var: Sa n›l d› - ğuk ol mak.
ğ› gi bi önem li bi ri ol ma mak. Ma kam ca Ödü s›t mak: Aş› r› de re ce de kork mak, çe -
da ha üs tün kim se le rin mev cut ol ma s›. kin mek.
Bir edi, bir bi di: Yal n›z baş la r› na kal m›ş, Ölü mü öp: Ant ver mek ye ri ne kul la n› l›r.
ki mi kim se si ol ma yan ya da ço cuk la r› Pel pel bak mak: Do nuk, an lam s›z, boş
yan la r›n da ol ma yan kim se. ba k›ş lar la bak mak, di li tu tul mak.
Di li ile di şi nin ara s›n da: Ne söy le di ği pek Sep li sep li (ko nuş mak, dur mak, hiz met
an la ş›l ma ya cak şe kil de, çe ki ne çe ki ne et mek, söy le mek): Be ğe ni len, ho şa gi den,
ko nuş mak. ni te lik li.
Eci ği ni cü cü ğü nü bil mek: Bir şe yin en Ş›n nak l›k et mek: Ş› ma r›k l›k et mek, üs tü -
ufak ay r›n t› la r› n›, bir kim se nin so yu nu ne ge rek ol ma yan va zi fe ye at›l mak.
so pu nu bil mek. Te sel le me çek mek: Ders, ib ret al› na cak
Er ci yes k› ş› n›, her kes işi ni bi lir: Her kes f›k ra, öy kü an lat mak.
işi nin ne ol du ğu nu ve na s›l ya p› la ca ğ› n› Uy ku se me si: Uy ku ser sem li ği, uy ku su nu
bi lir. tam ala ma ma hâ li.
Fing at›p gez mek / Fing at mak: Aş› r› de - Üze rin den Ali Da ğ› kalk mak: Bü yük kay -
re ce de zevk ve se fa için de ya şa mak. g› dan, üzün tü den kur tul mak.
Gö zü nün be be ği ni yi yim: “Gö zü nü se ve - V›r v› ra gir mek: Çe ne çal ma ya baş la mak,
yim” an la m›n da kul la n› l›r. Mem nun luk s› k› c› ko nuş ma la ra gi riş mek.
duy ma n›n te şek kü rü ye ri ne kul la n› l›r. Ya naz l›k et mek: Ak si lik ç› kar mak, inat l›k
Hâ lâ mek tup Kay se ri’ye: Sap lan t› s›n dan et mek.
kur tu lup da ge liş me ve de ğiş me gös te re - Ze kâ t› d› şa r› ç› kar ma mak: Ak ra ba dan
me miş kim se ler için kul la n› l›r. k›z al›p ver mek.
Ha ma ma gi de nin ta s›, Key bat’a gi de nin Kay nak ça: Ah met Do ğan, Aç›k la ma la r› ve Ör -
to ku cu: (Key bat: Sel çuk lu Hü küm da r› nek le riy le De yim ler Söz lü ğü, Ak çağ Yay., An ka -
Alâ ed din Key ku bat’›n yaz l›k sa ra y› n› ra 1992; Ah met Tu ran Si nan, Türk çe nin De yim
yap t›r d› ğ› ve ken di ad› n› ta ş› yan yer. Şim - Var l› ğ›, Kub be al t› Ya y›n c› l›k, Ma lat ya 2001;
Böl ge Ağ›z la r›n da Ata söz le ri ve De yim ler I-II,
di ki Şe ker Fab ri ka s› n›n ya p›l d› ğ› kay nak Türk Dil Ku ru mu Yay., An ka ra 2004; Ye dek çi -
su yu olan mev ki) Ka d›n lar ara s›n da kul - oğ lu, K.Ağ z› De yim ler 1-2; Mu am mer Yüz ba ş› -
la n› lan bir de yim. Her şe ye bur nu nu so - oğ lu, Ner min Yüz ba ş› oğ lu, De yim ler Söz lü ğü,
kan, her işe ka r›ş mak is te yen ço cuk lar Ser hat Yay., ‹s tan bul 1997; Ömer As›m Ak soy,
için söy le nir. Ata söz le ri ve De yim ler Söz lü ğü, ‹n k› lâp Ki ta pe -
vi, ‹s tan bul 1988; Türk çe Söz lük, Türk Dil Ku ru -
‹mir’in iti gi bi tit re mek: (‹mir, Er ki let Bel - mu Yay., An ka ra 2005; Yu suf Ço tuk sö ken, De -
de si’n de ya şa m›ş bir ka sap t›r. Kay se - yim le ri miz, Öz gül Ya y›n la r›, ‹s tan bul 1992.
ri’nin so ğu ğun da don ma teh li ke si ne rağ - OZAN TÜLÜCE