Page 455 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

[926] 446 / GÜR KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

lunan Doğancı Hacı Ahmet Paşa gibi II. Keyhüsrev’in oğlu II. Alaaddin Keyku-
Karaman valisi olmalıdır. Konya’da bu bad, Gürcü Hatun’dan dünyaya gelmişti.
tarihlerde şehzadeler de valilik yaptıkla- Keyhüsrev çok sevdiği bu oğlunu, iki bü-
rından Konya valileri eyaletin ikinci bü- yük çocuğu olduğu halde kendisinden
yük sancağı olan Kayseri’de oturuyorlar- sonra veliaht tayin etmiş, ancak şehzade
dı. Bu yüzden Kayseri’nin ismi o zaman Keykubad, babasının ölümünden sonra
“Makarr-ı Mirmiran” (Beylerbeylerinin zehirlenerek öldürülmüştür. 1243 yılında
oturduğu yer) idi. Evliya Çelebi’ye göre Moğolların Selçuklu ordusunu Sivas’ta
Osman Paşa (herhalde Mimar Sinan’a) Kösedağ’da büyük bir yenilgiye uğratıp
Vilayet Konağını da yaptırmıştır. Sivas ve onu takiben Kayseri’yi ele geçir-
Osman Paşa’nın Kayseri’de yaptırmış ol- meleri üzerine Kayseri’de bulunan II.
duğu ve vakıf kayıtlarında bulunan bu Keyhüsrev’in annesi Hunat (Mahperi)
eserlerine ait olması gereken vakfiyesi Hatun* ve karısı Gürcü Hatun ile kızı
bilinmemektedir. Selçukî Hatun buradan kaçarak Adana
Kaynakça: Rıfkı Melül Meriç, Mimar Sinan Sis (Kozan)’deki küçük Ermeni Devleti’-
Hayatı ve Eserleri, Ankara 1965; Günümüz ne sığınmışlar, ancak Ermeni kralı bunla-
Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnâmesi (hzl. S. rı hainlikle Moğollar’a teslim etmiştir.
A. Kahraman, Y. Dağlı) C. III, 2.Kitap; M. Sürey- Moğollar Selçuklu hanedanına mensup
ya, SO ; Mehmet Çayırdağ, “Mimar Sinan’ın bu hanımlara saygılı davranmışlardır.
2
Kayseri’deki Eserleri”, Dördüncü Uluslararası 1266 yılında Moğollarca verilen müsaa-
Türk Kültürü Kongresi Bildirileri (4-7 Kasım
1999), Ankara, C. I. de üzerine, Moğollar’ın büyük desteğine
MEHMET ÇAYIRDAĞ sahip Selçuklu Veziri Pervane Muined-
din Süleyman, II. Keyhüsrev’in ortanca
GÜRCÜ HATUN oğlu Sultan IV. Kılıç Arslan’ı genç yaşta
Selçuklu Prensesi. Hayatının büyük bölü- öldürtmüş ve yerine çocuk yaştaki şehza-
münü Kayseri’de geçirmiş asıl ismi “Ta- de III. Keyhüsrev’i tahta çıkararak sultanı
mara” olan Selçuklu-Gürcü Prensesi. naibi sıfatıyla devlet idaresini tamamen
Gürcü Hatun, önce Anadolu Selçuklu eline almıştı. Ayrıca II. Keyhüsrev’in dul
Sultanı II. Keyhüsrev’in (ö. 1245) daha karısı Gürcü Hatun’la evlenerek kendisi-
sonra vezir Pervane Muineddin Süley- ni asıl sultan konumuna getirmişti. 1277
man’ın karısı oldu. yılında Anadolu’yu Moğollardan kurtar-
1232 yılında Moğollara yardımcı olan mak üzere Kayseri’ye kadar bir sefer ter-
Gürcüler üzerine sefere çıkan Selçuklu tip eden Mısır Türk Memluklu sultanı
Sultanı Alaaddin Keykubad*, orada birçok Baybars*’ın Elbistan’da büyük bir Moğol
kaleleri fethettikten sonra Gürcü Melikesi ordusunu kılıçtan geçirmesi üzerine Ve-
Rosudan’ın talebi üzerine kızı Tamar’yı zir Pervane Muineddin Süleyman Moğol-
oğlu II. Gıyaseddin Keyhüsrev’le nişanla- lar’ın intikamından korkarak Kayseri’de
mıştı. Selçuklularda “Gürcü Hatun” ismi- bulunan Sultan Gıyaseddin, karısı Gürcü
ni alan bu kızın babası yani Melike Hatun ve bazı devlet adamlarını alarak
Rosudan’ın kocası, Erzurum Selçuklu Me- Tokat’a çekilmiştir.
liki Mugiseddin Tuğrul’un oğlu Gıyased- Gürcü Hatun kocası II. Keyhüsrev zama-
din Davud idi. Bu durumda Alaaddin nında eski dinini (Hristiyanlık) muhafaza
Keykubad’ın da amcasının torunu oluyor- etmiş ancak sonradan Müslüman olarak,
du. II. Keyhüsrev sultan olur olmaz 1237 ikinci kocası Vezir Pervane Muineddin
veya 1238 yılında, güzelliği ile dillere des- Süleyman gibi Mevlâna’nın en yakınları
tan olan Gürcü Hatun’la evlenmiş ve ha- arasına katılmıştır.
nımına olan sevgisini, bastırdığı paralarda Mevlâna ve etrafındakilerin menkıbeleri-
göstermiştir. Bu paralarda bulunan ars- ni anlatan Ahmed Eflaki’nin Ariflerin
lan-güneş tasvirinin kendisinin (arslan) ve Menkıbeleri isimli eserinde Gürcü Ha-
karısı Gürcü Hatun’un (güneş) sembolleri tun’un ismi sık sık geçmektedir. Bu hikâ-
olduğu ileri sürülmüştür. yelerde anlatıldığına göre Mevlâna ken-