Page 256 - kayseride_ticaret_ve_sanayi

Kadir Dayıoğlu
Çinkur/Çinkom
1970’li yılların en önemli girişimlerinden birisi de ÇİNKUR. Özellikle Kayseri-Zamantı
bölgesinde bulunan Çinko-Kurşun-Kadmiyum içeren oksitli ve karbonatlı cevherleri
işlemek üzere %35’i ETİBANK’a ait olmak üzere halka açık olarak kurulan ÇİNKUR’da,
daha sonra 1978’li yıllarda, özel sermayelerin ETİBANK’a devri gerçekleştirildi. Bir
anlamda devletleştirildi. O dönemde, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca özel kişilerin
hisselerinin devri için, baskı yapıldığı da biliniyor. Bakan da Deniz Baykal (05/01/1978-
12/11/1979), merhum Bülent Ecevit de Başbakan idi. O dönem, ideolojik bir yaklaşımla,
madenlerin devletleştirildiği bir dönem. Hikaye uzun…
Aradan yıllar geçti, 450 çalışanı ile Türkiye`nin en büyük çinko, kurşun üreticisi
konumunda olan Çinkur A.Ş, 1 Haziran 1996 tarihinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı
tarafından İranlı işadamları tarafından kurulan Kayseri Maden Metal Ticaret A.Ş`ye 14
milyon dolar karşılığı satıldı. Ali Korkmaz adlı işadamının önderlik yaptığı öğrenilen
Grup Madencilik`in 6,5 trilyon lira karşılığı fabrikayı alması, çalışanlar, sanayiciler,
atıl haldeki fabrikanın mevcut yöneticileri tarafından umutla karşılandı. Yıllarca “İlk
500 Büyük Sanayi” arasında yer alan fabrikanın bacasının yeniden tütecek olmasının
Kayseri ve Türkiye ekonomisi açısından büyük önem taşıdığını ifade eden sanayiciler,
Kayseri`de büyük bir kuruluşun yeniden açılacak olmasının gelecek için umutla bek-
leyişin olduğu bugünlerde moral verdiğini belirttiler.
Korkmaz ve arkadaşlarının fabrikayı iki yıldan beri işsiz kalan ve aralıksız mücadele
veren işçilerle görüşerek, ikna ederek aldıkları öğrenildi. Aradan geçen sürede ücret
ve tazminatlarını alamayan, defalarca kamu kuruluşuna yerleştirilmek ve haklarının
ödenmesi için Ankara`ya giden Çinkur işçileri de yeni girişim ile eski günlerine kavu-
şacak olmanın umudunu taşımaya başladı.
Grup Madencilik`in, fabrikanın satın alındığı 26 Kasım gününden itibaren 20 gün
içinde vergileri ve ek harcamaları ile birlikte 10 trilyon liraya yakın parayı yatırmak
zorunda oldukları belirtildi. Çinkur A.Ş’nin mevcut yöneticileri Grup Madencilik`in
bu girişiminin kendileri için de sürpriz olduğunu, fabrikanın yeniden ayağa kaldırıl-
ması için başlatılacak her çalışmaya destek vereceklerini bildirdiler. Yöneticiler, ancak
bugünkü şartlar, hammadde sıkıntısı, teknik yetersizlik gibi konular nedeniyle bu dev
tesisin eski günlerine kavuşmasının çok zor olduğuna işaret ediyorlardı.
Satış sonrası ilk yıllar yeni yapılan yatırımlar ile daha da büyüyen fabrika, çinko bor-
sasında ani düşüşler ve tüm çalışmalara karşın rantabl hale getirilemediği gerekçesiyle
26 Kasım 1999`da üretimini durdurdu. 10 milyon dolar civarında borcu olduğu belirtilen,
bir rivayete göre “İranlıların içini boşalttıkları” fabrikanın, elektriği bile kesildi. 450
işçisini istihdam edemez duruma geldi.

256