Page 251 - seyit-burhanettin-mezarligi

. D

Seyyd Burhaneddn Hz. Mezarlığı, Mezarları ve Mezar Taşları (Katalog) adlı dördüncü
bölümde ncelenen 52 adet mezar; mezar tpolojs, mezarı oluşturan unsurlar, malzeme,
teknk, yazı çeştler ve süsleme olmak üzere altı ana başlık altında değerlendrlmştr. Her br
ana başlıkta kend çersnde alt başlıklara ayrılarak tartışılmıştır. Mezar taşları çağdaşı olan
benzer örnekler le de malzeme, teknk ve süsleme açısından karşılaştırılmaya gayret edlmştr.

5.1. Mezar Tpolojs

Katalogda ncelenen mezarlar Sanduka (sandıklı) tpl, sütun şeklnde, dkdörtgen formlu
dkl taş, külah formunda yukarıdan aşağı genşleyen ve nstü mezar taşı parçası şeklnde beş
grup halnde ele alınarak değerlendrlmştr. Bu gruplar çersnde esas ana grubu sanduka
tpl olanlar oluşturmuştur. Beylkler Dönem mezar taşlarında esas olarak sanduka (sandıklı)
tpl mezarların yapımı terch edlmştr.

251
5.1.1. Sanduka (Sandıklı) Tipli Mezarlar
Sanduka, Arapça’da “kutu, sandık” anlamındak sunduk kelmesnden gelmekte olup;
tabutla aynı anlamı çermektedr. Kur’an’ı Kerm’de Tevrat levhalarının saklandığı (el–Bakara
2/248) ve Hz. Musa’nın, annes tarafından Nl nehrne atılırken çne konulduğu (Taha 20/39)
sandıklar çn tabut kelmes kullanılmaktadır. İçne cenaze yerleştrlen ahşap veya taş laht ya
da tabut çn de sunduk kelmes kullanılmıştır. Türbe ve mezar üzerne sanduka geleneğnde
1
Müslüman toplumların esk kültürler etkl olmuştur. İslam tarhnde sanduka geleneğ büyük
br htmalle Irak bölgesnde başlamıştır .
2
Araştırmacı Mehmet Zek PAKALIN, sanduka kelmesnn tarfn yaparken; “Türbelerde
mezarların üzerne tahtadan sandık şeklnde yapılan ve üstüne yeşl çuha örtülen yern adıdır. Üzer
bazı tara¢arda “msennem” denlen balık sırtı şeklnde bazı yerlerde se k tarafından ortasına
doğru darlaşmak ve brleşmek üzere kalkık olarak yapılırdı. Üzerne “puşde” denlen sade
yahut sırmalı örtü örtülürdü. Kadın sandukaları düz olduğu halde erkek sandukalarının baş
tarafına br ağaç konarak üzerne kavuk taç skke gb sağlığında gydkler başlık konulurdu.
Başlığın konduğu ağaca şal yahut başka kıymetl br kumaş sarılırdı. Türbe çndek sandukalara
yazı yazılmaz baş tarafına çnde yatanın fezalne delalet eden ve smn de gösteren br yazıyı
yahut manzumey htva eyleyen çerçevel br levha asılırdı. Açık mezarlıklarda sandukalar

1 Neb BOZKURT, “Sanduka”, TDV. İslam Ansklopeds, C: XXXVI, İstanbul, 2009, s. 102.
2 Neb BOZKURT, agm., s. 102.