Page 270 - seyit-burhanettin-mezarligi

Y. D. D. A S A | S
B
H. M
, M

M
T

Foto: 5.53–5.56Sandukalar Üzerne İ­lenen Zencrek Örnekler

270
5.6.2.2. Çarkıfelek
Türk sanat tarh çersnde her alanda sıkça rastlanan, dünyanın gelp geçclğn ve
devngenlğn smgeleyen br süsleme olan çarkıfelek Seyyd Burhaneddn Mezarlığı’nda yer
alan erken döneme tarhlenen mezar taşları arasında, üç mezar taşı üzernde (Kat No: 4, 5, 6,
51) şlenmştr. Bu üç mezar taşı da baş ucu taşı olmalıdır.
Çarkıfelek örges Türk–İslam sanatında mezar taşlarında ölümle bağlantılı olarak, kader ve
ebedyet gb anlamlarda lşklendrlmekte olup bu ve ötek dünyanın sahb Tanrıyla özdeş
oklu çark ve gök çığrısı/çarkı gb manaları le k dünya arasındak bağlantıyı temsl etmek-
tedr. Bu motf aynı zamanda öte dünyaya geçerek oluşan düşüncey kapsar ve bu dünyanın
gelp geçclğn fade eder .
53
Svas ve Tokat Taş Eeserler Müzelernde bulunan Anadolu Selçuklulara at mezar taşları
üzernde de çok kollu çarkıfelek bezemeler bulunmaktadır .
54

53 Çarkıfelek motfnn köken ve konografk anlamı üzerne daha ayrıntılı blg çn Bkz: Yusuf ÇETİN, “Türk–İslam
Bezeme Sanatında Gamalı Haç (s Svastka) le Çarkıfelek MotÆernn Köken ve İkonografk Anlamı Üzerne
Br Değerlendrme”, SSS Journal, V: III, Issue 8, Ağrı, 2017, s. 356.
54 Beyhan KARAMAĞARALI, agm, res no: 31, 32, 33, 34, 40, 41, 42, 47, 51.