Page 18 - 1 Cilt

oluşturan II. tabakaları tam teşekküllü bir tica- nin yapıldığı, evlenme ve boşanma gibi detaylı
ret şehri için tipik bir örnek teşkil etmektedir. bilgilerin yanı sıra, veraset, esir ticareti, mah-
II. tabaka adı verdirilen şehir bir arabanın ge- keme kararları ile ilgili yazışmaları içeren bil-
çebileceği genişlikteki sokaklar ile çeşitli ma- giler öğrenilmiştir. Bunların yanı sıra arasında
hallelere ayrılmış ve bu mahallelerin arasinda sayıları az da olsa edebi metinlere ve eğitimle
küçük meydanlar bırakılmıştır. Asurlu tüccarlar ilgili bilgileri içeren tabletlere de rastlanmıştır.
daha çok bir arada oturmayı tercih ederken yer- Ele geçen bu çivi yazılı tabletler Anadolu’nun
li halkla karışık oturanlar da bulunmaktaydı. II. günümüze ulaşan en eski yazılı belgeleridir.
tabakada Asurluların daha çok şehrin orta ve Bu tabletlere dayanılarak Kültepe-Kaniş’in
kuzey kesiminde yerlilerin ise, güney bölgesin- Anadolu’daki ticaret kolonilerinin merkezi ol-
de oturdukları anlaşılmıştır. Büyük atölyeler, duğu da ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda Kaniş,
tamirhaneler, dökümcüler şehrin orta kısmında bu Krallığın da merkezidir.
bulunmaktaydılar. Kültepe’de topraktan hayvan şeklinde içki
Ib katı adı verilen şehir ise, II. tabaka şeh- kapları ortaya çıkarılmış ve bunların son derece
rinden daha geniş bir sahayı kapsamakta olup, ustalıkla yapıldığı da görülmüştür. Ayakta du-
şehrin evleri daha büyük ve iç teşkilatı da daha ran, yatan, diz çökmüş durumda tasvir edilmiş
geniştir. Yazılı belgelerin bu katta az bulunma- bu içki kaplarının yaninda, hayvan başı şeklin-
sına rağmen, Ib şehri de en az II. tabaka kadar de olanları da vardır. Bu kutsal hayvan biçimli
zengin ve mamur bir beldedir. Asur ile Anado- kaplar, kıymetli madenlerden yapılmış olanların
lu arasındaki ticaret bu dönemde önemini sür- taklididir. En çok rastlanan ritonlar; aslan, boğa,
dürmüş olduğu gibi, arkeoloji bakımından bir antilop, kartal biçimli olanlardır, îçine tabletle-
şey yitirmemiştir. II- Ib katı binalarının yapı rin konulduğu pişmiş topraktan, mühür baskılı
teknikleri ve planları birbirine benzerdir. II-Ib binlerce zarf bulunmuştur. Mühür ve baskıları
katı yapılarının temelleri taştır, andezit kolay sosyal yapıya uygun olarak çeşitli üsluplarda-
kırıldığından yapı ustaları düz taşlar kullanmış- dır. Her iki katta da üslupların gelişimini izle-
lardır. Üstüne kerpiç duvarın bastığı taşların mek ve bunları kronolojik biçimde göstermek
düzgün olmasına özen gösterilmiştir. Harç her mümkündür. Silindir baskıların büyük çoğun-
zaman olduğu gibi çamurdur. II. kat yapılarında luğu ikinci kattadır. Bu çağda Mezopotamya
taş direk kullanılmamıştır. Ağaç dikmeler dam ile kurulan sıkı ilişkiler, Anadolu’da da silindir
örtüsünü taşıyan ahşap kirişlere kaide görevi mühür kullanımını yaygınlaştırmıştır. Damga
yapmıştır. Evler sıvalı olup, odaların tabanları şeklindeki eski Hitit mühürlerinin konularını
sıkıştırılmış topraktır. Evlerden bazılarının dar dini sahneler, karışık varlıklar, kartallar, hay-
ve uzun odaları veya merkezî salonu yansı taş vanlar ve yıldızlı simgeler oluşturmaktadır. Bu
döşemelidir. Evlerin planları dikdörtgendir. Üst çağda Asur ile ticaret bağları çok zayıflamış;
katta bir oda bulunup, hayatın önemli bir kısmı yerli özellikler artmış ve yerli krallar güçlen-
zemin katta ocaklı, fırınlı ve tandırlı odada geçi- miştir. Anadolu birliğe doğru gitmektedir. II.
yordu. Asurlular karum’un sınırlı bir bölümüne Kat M.Ö. 1920-1840; I. katı 1798-1740 yılları
topluca yerleşmişlerdir. Asurlularla teması olan arasına tarihlenmiştir. II. ile I. arasında 50-60
yerli tüccarların da onlara yakın mahallelerde yıllık bir boşluk vardır. Kültepe Höyüğü’nün
oturdukları bilinir. Yerli halkın büyük kısmı Roma- Hellenistik, Greco-Pers ve özellikle Ta-
karumun geniş mahallelerinde oturuyorlardı. bal ülkesinin bir şehri olarak önemini Geç-Hitit
Nüfusun büyük kısmını yerliler, tüccarların ço- Döneminde de koruduğu anlaşılmıştır.
ğunluğunu da Asurlular oluşturuyordu. Kalede Kaniş Kralı Varşama’nın sarayının

Karum’un II. ve I. katlarında ele geçen eski kalıntılarına rastlanmıştır. Sarayın büyük bir kıs-
Asur dilinde yazılmış çivi yazılı tabletler, Ana- mı tahrip edilmiş olmasına rağmen zemin katın
dolu ile Asur arasinda sürdürülen ticaret ilişki- 50 odası ve arşiv vesikalarından bir kısmı açığa
leri konusunda ayrıntılı bilgiler vermektedir. çıkarılmıştır. I. katı ile çağdaş olan saray, altın-
Bunlara dayanarak, o dönemde tüccarların bir- daki II. kat sarayının enkazı üstüne kurulmuştur.
birlerinden borç alıp verdikleri, faiz işlemleri- Saray eski Babil mimarisine göre yapılmıştır. Te-

2 Kayseri Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri