Page 416 - Bezemeli Mezar Taşları

YRD.DOÇ.DR. ASLI SAĞIROĞLU ARSLAN |KAYSERİ ZAMANTI IRMAĞI ÇEVRESİNDEKİ BEZEMELİ MEZAR TALARI
at oldukları kşlern meslekler asker, memur, saray görevls, esnaf, tarkat ehl ve
hzmetl oldukları tespt edlmektedr .
3
Üç mezarın (kat. no: 24, 27, 32) başlığı taşkın sarık bçmndeyken; br mezarın da
(kat. no:45) başlığı taşkın kavuk şeklndedr. Sarık tp başlığı olan mezarlarda yatan
kşlern okuma yazma bldğ ve toplumda şeyhülslamlık gb öneml görevlerde
bulundukları düşünülmektedr. İstanbul’dak şeyhülslam mezarlarında da sarık tp
başlık kullanılmıştır .
4
Ayrıca lgnç başlık örnekler de mevcuttur. Bunlar, kat. no.29’dak mezarda görü-
len yed dlml yaprak şeklnde ve kat. no:33’dek mezarda kullanılan palmet şeklnde
yapılmış olan başlıklardır. Yukarıda belrtlen her k başlığın bulunduğu mezarların
kadınlara at olableceğn düşünülmektedr. Çünkü bu mezarların üzerne şlenen
bezemeler daha çok kadınlara at mezarlarda görülmektedr. Bütün bu farklı başlıklara
sahp olan mezarların dışında düz herhang br başlığı bulunmayan yed mezar (kat.
no:19, 20, 42, 46, 51, 59, 65) bulunmaktadır. Ayrıca dokuz mezarın se ya hç şahdes
bulunmamaktadır, yada geçmşte var olan başlıklar günümüze ulaşmamıştır. Belrtlen
başlık tpler dışında başka başlık tpler le karşılaşılmamıştır.
Mezarlar çn öneml unsurlardan br de başlıklardır (serpuşlardır). Mezar başlıkları,
çersnde yatan kş hakkında öneml blgler vermektedrler. Öncelkle başlıklardan ölen
kşnn kadın mı, yoksa erkek m olduğu anlaşıldığı gb, kşnn sosyal sınıfı ve mesleğ
hakkında da blg ednlmektedr. Ancak hem kadın, hem de erkek çn kullanılablen
bazı başlık tpler, mezarda yatan kşnn cnsyet hakkında kesn puçları vermektedrler.
Başlıklı mezar taşlarının kaynağı şmdlk Göktürklere kadar nen, balballara dayan-
dırılmaktadır .
5
Azade Akar ve Cahde Keskner, mezar taşlarında 15. yüzyıldan tbaren yapılması
gelenek halne gelen bnlerce çeşt başlık formlarının, ölen kşnn sosyal durumunu
belrttğ kadar geçmş yüzyıllardak gym kuşam hakkında da en doğru blgy verdğn
ler sürmektedrler . Başlıklar, dn ve mll br gelenek olarak ölünün hayatta mensup
6
olduğu sınıfa göre şlenmşlerdr.

3 Halt Çal, age, s. 213.
4 M.Orhan Bayrak, “Esk Mezar Taşları”, Tarh ve Toplum, Sayı:2, Ankara, 1985, s. 23.
5 Halt Çal, age, s. 208.
6 Azade Akar - Cahde Keskner, Türk Süsleme Sanatlarında Desen ve Motf, İstanbul, 1978, s. 27.

416