Page 420 - Bezemeli Mezar Taşları

YRD.DOÇ.DR. ASLI SAĞIROĞLU ARSLAN |KAYSERİ ZAMANTI IRMAĞI ÇEVRESİNDEKİ BEZEMELİ MEZAR TALARI
meler, “ruhu çn Fatha” cümles ve tarh kısmından oluşmaktadırlar . Bunun dışında
8
k mezar ktabesnde ölen kş çn edeb sözler, üç ktabede “Hüvel Bak” ve “Hüvel
Hallak’ül Bak” bares yazılmışken, br ktabede de “Maşallah” yazılmıştır. Br mezarın
ktabesnde ölen şahsın mesleğn belrtmek çn “tahsldar” kelmes kullanılmıştır.

Zamantı bölgesnde bezemel mezarlar ktabel ve tarh yazılı olanlara göre, 18.yy
ortaları ve 20.yy ortalarına kadar tarhledrlmştr. Bu bölgede nceledğmz mezarları,
Osmanlı’nın geç dönem ve Cumhuryet dönemnn ortaları olarak ntelendreblrz.
Mezarlar arasında en erken tarhl k mezar Pusatlı köyündedr. Bu k mezarda, 1176
Hcr 1762 Mlad tarh yazılmıştır. En geç tarhl mezar se, Kölete (Yünören) köyündek
1956 Mlad tarhldr. En erken ve en geç tarhl mezarlar arasında 194 sene vardır. Bu da
bu bölgedek köylerde bezemel mezar taşı yapımının uzun yıllardır süren br gelenek
olduğunu göstermes açısından öneml br değerlendrmedr.
Zamantı bölgesndek bezemel mezar taşlarının üzerne şlenen bezemelern anlam-
ları yorumlandığında ve bölge halkının anlattıkları göz önüne alındığında; bu mezarların
Osmanlı toprakları üzernde yaşayan Türkmenlere at olması olasılığı fazladır. Kataloğa
alınan 70 mezardan br mezar üzernde, kırmızı kök boya le çzlmş, Türkmenlerden
Afşar boylarına at damgalar (şaretler) olduğu düşünülen şekller tespt edlmştr..
Bugün bu bölgede (ncelenen köy mezarlıklarının bulunduğu, Bünyan, Pınarbaşı,
Tomarza ve Devel lçelernde) yaşayan halk, 93 harb dye blnen 1877-1878 Osmanlı
Rus savaşı netcesnde bu bölgeye gelp yerleşen Kars yöres muhacrler le Afşar’lar-
dır . 1877-78’den sonra bu bölgeye yerleşen halk kendlerne öncek kültürlere at olan
9
bezemel mezar taşı yapma geleneğn benmsemş ve devam etmştr.

Süsleme Teknğ

Zamantı ırmağı çevresnde yer alan köy mezarlıklarında yaptığımız araştırmaları-
mız sonucunda, karşımıza çıkan en dkkat çekc unsur mezar taşları üzerne yapılmış
bezemelerdr. Bu süslemelern neler olduğu kadar, süslemelern yapılmasında kullanı-
lan teknkte önemldr. Bezemelern yapılmasında, alçak kabartma, yüksek kabartma,
tarama, kazıma, kırmızı kök boyama ve oyma gb teknkler kullanılmıştır.

8 Hans-Peter Laqueur, Huve’l Bak İstanbul’da Osmanlı Mezarlıkları ve Mezar Taşları, ktabında,
yazılardak (ktabelerdek) konuları, 1- yakarış 2- dua 3- kmlk 4- dua steme 5- tarh olmak üzere beş
başlık altında ncelemştr. Mezar ktabeler hakkında daha ayrıntılı blg çn bkz. Hans-Peter Laqueur,
Huve’l Bak İstanbul’da Osmanlı Mezarlıkları ve Mezar Taşları, İstanbul, 1997.
9 Harun Güngör, “Kayser Çevresnde Bazı Mezar Taşları”, I.Kayser Kültür ve Sanat Haftası Konuşmaları
ve Teblğler (7-13 Nsan 1987), Kayser, 1987, s, 48.

420