Page 423 - Bezemeli Mezar Taşları

DEĞERLENDİRME
başka br Hads- Şerf’te de kabre dklen ağacın, kabr azabını haf¼eteceğ beyan edl-
mektedr. Bu yüzdendr k mezarlarımız çeştl btklerle bezenmş ve ağaçlandırılmış
olup, btksel süslemeler daha da ölümsüz kılablmek çn taşa şlenmşlerdr .
15
Servi Ağaçları (Tek veya İki Adet)
Servler Zamantı bölgesndek mezar taşları üzerne en çok şlenen süslemelerden
brdr. Katalogdak 70 adet mezardan 10 adet (kat. no:2, 5, 8, 19, 20, 23, 48, 50, 56, 58)
mezarın baş ucu taşı, üç adet mezarın (kat. no:14, 59, 61) ayak ucu taşı üzernde çft, kat.
no:66’dak mezarın baş ucu taşının güney yan yüzünde tek olarak şlenmş serv ağacı
bulunmaktadır. Mezarların yan taşları üzernde serv ağacı bezemesne rastlanmamıştır.
Özellkle mezarların baş taşlarının (şahdelernn) üzernde, ortada br madalyon (rozet)
ve bu madalyonun k tarafında genelde uçları madalyona doğru kıvrılan br bçmde
şlenen serv ağaçları, br kaç mezarda se ayak ucu taşına şlenmştr.
Serv; dkey durumda yükselen dallarının brbr üzerne kapanması suretyle aşağıya
doğru genşçe tepede svr olmak üzere konk br şekl göstermekte olup, şekl sayesnde
bütün gövdes le ışıktan bolca faydalanır. Devamlı yeşl renk uzun ömürlülük, dayanık-
lılık, güzel şekl ve boyluluk gb ntelkler servy br hayat ve güzellk sembolü halne
getrmştr . Belk de bu özellklernden dolayı serv ağacı bezemeler, mezar taşları
16
üzerne ölümsüzlük le lgl br bağ kurarak şlenmşlerdr .
17
Anadolu’da blhassa Selçuklu devrne at mezar taşlarında kandl, şamdan, nsan,
hayvan, kuş, rumler, sanatkarane yazılar, ççek dalları gb bezemeler mevcut olup,
serv motfne rastlanmamaktadır. Osmanlı devrne at olarak Ankara, Edrne, İznk,
Bursa, Konya, Amasya, Tercan ve Erzurum bölgelernde serv motf muhtelf mezar
taşı örneklernde tespt edlmştr. Bazı yabancılar serv motfne yalnız kadın mezar
taşlarında rastlandığını yazmaktalarsa da bu doğru değldr. Hemen her sınıf, meslek,
cns ve muhtelf devrlere at mezar taşları üzerndek serv mot¼ernn sayıları: tekl,
kl, üçlü, dörtlü olmak üzere oldukça çeştldr. Etler devrne at Kültepe’de bulunan
tek, çft ve üç başlı mermer dolllernden; tek olan kadın lah, kl kadın erkek çft lah
ve üçlü kadın erkek çocuğu smgeledğ düşünülmektedr. Selçuk ve Osmanlı Türkler
devrnde rastladığımız tek ve brden fazla serv mot¼ sanat eserlernde Anadolu’nun
esk br geleneğnn devamı gb görünmektedr. Çft mot¼er çn Kur’an’ın: her şeyden

15 Azz Doğanay, “Eyüp Sultan Cam Cvarındak Bazı Mezarların Naturalst Üslupta Klask Devr Süslemeler”,
Tarh, Kültürü ve Sanatıyla II.Eyüp Sultan Sempozyumu Teblğler (8-10 Mayıs 1998), İstanbul,
Kasım 1998, s. 264.
16 Cevdet Çulpan, Servler, Clt: I, İstanbul, 1961, s.14, 16.
17 Mezar taşlarına şlenen serv ağaçları hakkında daha genş blg çn bkz. Burhan Oğuz, Mezar Taşında
Smgeleşen İnançlar, İstanbul, tarhsz, s.24-31.

423