Page 422 - Bezemeli Mezar Taşları
P. 422

YRD.DOÇ.DR. ASLI SAĞIROĞLU ARSLAN |KAYSERİ ZAMANTI IRMAĞI ÇEVRESİNDEKİ BEZEMELİ MEZAR TALARI
            geometrk, fgürlü süslemeler le, çeştl kullanım eşyaları, slahlar ve bazı tanımlaya-
            madığımız nesneler olarak gruplandırılablmektedr.
               Osmanlı mezar taşlarındak desenler ve şaretlern her brnn konografk anlam-
            larının bulunduğu düşünülmektedr. Bu bezemeler ölen kşnn br takım özellklern
            ortaya koymakla brlkte, burada yatan şahısların kadın mı, erkek m, olduğunu ve hang
            mesleğe sahp olduklarını anlatırlar. Mot¼erde sembolzm güçlü br şeklde görüldüğü
            halde, eldek yazılı veskaların azlığından bunların çözümü kesn olmayıp, ya ktabe-
            lerndek blglere ya da yorumlara dayanmaktadır . Kadın mezar taşlarına ççekler,
                                                         12
            oklava, ekmek tahtası, ekmek pşrme sacı, tarak gb kullanım eşyaları şlenmşken,
            erkek mezar taşlarında kılıç, tüfek, kama, bıçak gb slah bezemeler görülmektedr.
            Ayrıca halı tezgahı, koyun fgürler, makas, ğne gb bazı bezemelerde mezarlarda yatan
            kşlern meslekler hakkında blg verrler.





                                        Bitkisel Süslemeler
               Kataloğa aldığımız mezarların üzernde görülen btksel süslemeler şunlardır: Serv
            ağaçları (tek veya k adet), stlze ağaçlar (geometrk formlardan oluşturulmuş), üç,
            dört, beş, altı, sekz ve on k yapraklı ççekler, vazodan çıkan ççekler, gülçe (gül bezek
            motf), lale (yapraklı ve saplı lale), dallar, yapraklar ve hayat ağacıdır. Bütün bu btksel
            süslemeler çok ayrıntıya grmekszn bast br üslupla yapılmışlardır. Kataloğa dahl
            edlen 70 adet mezardan 57 adet üzerne yukarıda belrtlen btksel bezemelerden
            herhang br şlenmştr. Btksel bezemelere daha çok kadın mezar taşları üzernde
            rastlanıyor olması da dkkat çekcdr .
                                            13
               Bursa’dak 14-15.yy mezar taşları üzernde sıkça kullanılan btksel süslemeler,
            Zamantı bölgesnde’k bezemel mezar taşları üzernde yer alan btksel süslemelere
            göre çok daha grft ve üslüplaşmıştır .
                                            14
               Mezar süslemelernde btksel mot¼ere bu kadar çok yer verlmesnn sebeb, nsanla-
            rın strahatgahlarını cennet bahçelerne benzetme gayretnn yanı sıra, İslam nancında
            btk yetştrmenn ehemmyet olmalıdır. Zra Hz. Peygamber “Herhang brnz elnde
            br hurma fdanı varken kıyamet kopacak olsa ble onu derhal dksn” demştr. Ayrıca


            12  Azade Akar, “Esk Türk Mezartaşı Süslerne Dar”, Sanat Dünyamız, İstanbul, 1976, S. 2, s. 14.
            13   Bu konu hakkında ayrıntılı blg çn bkz. Örcün Barışta, “Göynük Ak Şemsettn Türbes Hazresndek
               Btksel Bezemel Kadın Mezar Taşları”, VI. Ortaçağ ve Türk Dönem Kazı Sonuçları ve Sanat Tarh
               Sepozyumu (8-10 Nsan 2002), Kayser, 2002, 123-137.
            14  Bu konu hakkında daha ayrıntılı blg çn bkz. Demet Karaçağ, age.

            422
   417   418   419   420   421   422   423   424   425   426   427