Page 428 - Bezemeli Mezar Taşları

YRD.DOÇ.DR. ASLI SAĞIROĞLU ARSLAN |KAYSERİ ZAMANTI IRMAĞI ÇEVRESİNDEKİ BEZEMELİ MEZAR TALARI
Ççekler ve yapraklar 16.yüzyıla kadar ler derecede stlze edlerek “hata” denlen
br süsleme şekl gösterrler. 16. yüzyıldan sonra se gerçeğe yakın olarak bnbr bçmde
şlenmşlerdr .
31
Hayat Ağacı
İk mezar üzernde şlenmş hayat ağacı olduğunu düşündüğümüz ağaç bezemeler
yer alır. Ancak bu ağacın hayat ağacı olup olmadığını kesn olarak blnmemektedr.
Bu k mezardan brnde (kat. no:11) hayat ağcı mezarın baş ucu taşında yer alırken;
dğernde (kat. no:44) ayak ucu taşına şlenmştr.
Türklern esk dn olan ve Anadolu’da etkler blhassa Moğol akınları le kuvvetlenen
Şaman nançlarına göre Hayat ağacı dünyanın eksendr. Şamanın gök yüzü veya yer
altı seyahatnde bu ağaç merdven veya yol vazfes görür. Orta Asya nançlarına göre
kanat Hayat ağacı, yer, gök ve gezegenlerle temsl edlr. Hayat ağacı aynı zamanda
ölülern ruhlarının öbür dünyaya yükselmesne yardımcı olur .
32

Geometrik Süslemeler
Kataloğa aldığımız mezarların üzerndek geometrk süslemeler: üç, beş, altı,
dokuz, on dört, on altı ve çok kollu çarkıfelekler, mühr-ü Süleyman, altı kollu yıldızlı
geometrk geçmel madalyon, üçgenlerden oluşan geçmel madalyon, üçgenler, baklava
dlmler, baklava dlml madalyon, ç boş madalyon, ç boş kartuşlar, k ucu hlall
ç “Allah” yazılı kartuş, dk dkdörtgen ç karşılıklı üçgenlerle doldurulmuş br şekl
ve yatay dkdörtgen ç karşılıklı üçgenlerle doldurulmuş br başka şekl olmak üzere
guruplandırılmıştır.
İnceledğmz ve kataloğa aldığımız mezarlar üzernde, 65 adet geometrk süslemeyle
karşılaşılması, bu süsleme çeştnn Zamantı bölgesndek mezar taşlarında en çok
karşımıza çıkan süsleme çeştlernden br olduğunu göstermektedr.

Geometrk süslemeler, 15.yüzyıla kadar sık ve çok çeştlörnekleryle karşılaşılırken,
daha sonrak dönemlerde seyrekleşerek tamamen ortadan kalkmışlardır .
33

31 Azade Akar, “Esk Türk Mezartaşı.....”, s. 18..
32 Gönül Öney, “Şahnl ve Arslanlı Mezar Taşları”, Vakı³ar Dergs, S.8, Ankara,1970, s.290. Mezar
taşlarına şlenen, hayat ağacı hakkında daha ayrıntılı blg çn bkz. Gönül Öney, “Anadolu Selçuklu
Sanatında Hayat Ağacı Motf”, Belleten, S. XXXII.Ankara, 1968, s. 27-30, 39-42, Burhan Oğuz, age,
s.15-24.
33 Azade Akar, “Esk Türk Mezartaşı.....”, s. 14.

428