Page 296 - kappadokia_kralligi

HALİT ERKİLETLİOĞLU / KAPPADOKİA KRALLIĞI VE ROMA-BİZANS DÖNEMİ

Constantinus’un çabasıyla değişmiş ve 313 yılında Milano Fermanı ile
Hristiyanlık daha kolay yayılmaya başlamıştır. Sasaniler ise kendi geleneksel
dinlerini ateşli bir şekilde savunurken çevresindeki ve boyunduruğu altındaki
milletlere de dini inançlarını zorla kabul ettirmeye çalışmışlardır. Ermeniler
de büyük ihtimalle bu Sasani baskıları karşısında Hristiyan dinini benim-
seyerek onların asimilasyon etkilerine karşı durmaya çalışmışlardır. Ayrıca
III. Dırtad’ın Grigor Lusavoriç’in büyük gayretleri ile Hristiyanlığı kabul
ederek aynı zamanda İmparator Constantinius’un desteğini alıp Sasanilere
karşı durma politikası uyguladığı anlaşılmaktadır.
Hristiyanlığın IV. yüzyılda hızla yayılması bu çağın en büyük olayı olurken
ikinci büyük olay İmparator Konstantinos’un, başkenti kendi ismi ile anıla-
cak olan Konstantinopolis’e taşıması olacaktır. Bu yüzyıldan itibaren Roma
(Bizans) ile Ermeni ilişkileri daha farklı bir boyut kazanmaya başlayacaktır.
Birinci İznik Konsili MS 325 yılında İmparator Konstantinus tarafın-
dan Roma İmparatorluğu’nda resmi din olarak kabul edilen Hristiyanlığın
içerisinde tartışılan bazı konuları netleştirmek amacı ile toplanmıştır.
İznik Konsili’nin ana konusu Mesih İsa’nın gerçek Tanrı olup olmaması
idi. Mısır’ın İskenderiye Kilisesi’nde başlayan anlaşmazlıkta o kilisenin bir
presbüterosu (ihtiyar) olan Arius ünlü oldu. Arius’un öğretisine göre Mesih
İsa dünyanın kuruluşundan önce Tanrı tarafından yaratılmıştır. Arius’a
karşi çıkanlardan en meşhur isim o zaman İskenderiye Kilisesi’nin bir
hizmetkârı, daha sonra ise kilisenin piskoposu olan İskenderiyeli Athana-
sius idi. Athanasius, Mesih İsa’yı yaratılmamış, ezelden beri var olan Tanrı
Baba ile aynı özü olan gerçek Tanrı olarak kabul etti. İki grup İsa Mesih’in
dünyanın tek kurtarıcısı olarak kabul etti ve İncil’e dayanarak fikirlerini
savunmaya çalıştılar.
İznik’te toplanan kilise önderlerin büyük çoğunluğu Mesih İsa’nın gerçek
Tanrı olduğu fikrini pekiştirdiler. Konsilde bu konuda onaylanan İznik İnanç
Bildirisi bugüne kadar Katolik, Ortodoks ve Protestan Kiliseleri’nin ortak
olarak kabul ettiği metinlerdendir.
Constantinus, hâkimiyeti sağladıktan sonra Sasanilere karşı yapılacak olan
sefer için, MS 335 yılında yeğeni Hannibalianus’u kralların kralı olarak
Pontus sınırındaki halkların başına kral olarak gönderir. Constantinus’un
kendi ailesinden birisini Pontus ya da Armenia’nın başına getirmek isteği-
nin gerçekleşmediği fakat Hannibalianus’un askerlerini yerleştirmek için

296