Page 35 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

[986] 26 / HAC KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

tur. 1930 yılına kadar köy olan Hacılar’da
1930 yılında belde, 1931 yılında belediye
(nahiye) teşkilatı kuruldu. 18.05.1990 ta-
rih ve 20522 sayılı Resmî Gazete’de ya-
yımlanmış olan kararla da ilçe teşkilatı
kuruldu. Hacılar, bugün Kayseri’ye bağlı
16 ilçeden biri olup kendisine bağlı köy,
mahalle ve mezralar da vardır. Köyleri:
Karpuzsekisi, Sakar Çiftliği, Hörmetçi
Çiftliği; mahalleleri: Akdam, Akyazı, Aşa-
ğı, Beğendik, Orta, Yediağaç, Yeni, Yuka-
rı, Erciyes; hürmetçi mezraları: Karpuz-
sekisi Köyü’ne bağlı Gerbula, Kuyucak,
Kızlarpınarı, Kayaönü.

Hacılar’da yapılan törenden bir görünüm 1930’lu yıllar (A. Baktır Arşivi)
Nüfus Yapısı
Mehmed tarafından Osmanlı Devleti’ne Hacılar’ın nüfusuna ait ilk bilgilere, 1484-
dâhil edilmiştir. Kayseri, Karaman 1584 tarihleri arasındaki Mufassal ve İc-
Eyaleti’ne bağlı bir sancak olarak Os- mal Tapu Tahrir Defterleri’nde rastlıyo-
manlı idari taksimatında yerini almıştır. ruz. Bu tarihlerde Hacılar Köyü Tahmini
Karaman vilayeti bu tarihte; Konya, Bey- Nüfusu 1484 yılında 172; 1500 yılında
şehri, Larende, Aksaray, Akşehir, Niğde, 237; 1523 yılında 265; 1570 yılında 321;
Kayseri ve İç-İl olmak üzere sekiz livaya 1584 yılında 395 kişidir.
(sancağa) ayrılmıştır. Hacılar, Osmanlı Devleti idari taksima-
XVI. yüzyıl başlarında (1500-1520) Kay- tında Kayseri’nin Cebel-i Erciyes nahiye-
seri’nin nahiyeleri şunlardı: Sahra, Kora- sine bağlı 8 köyden, tamamen Müslüman
maz,* Cebel-i Ali*, Cebel-i Erciyes*, Kara- Türk nüfusuyla meskûn olan beş köyden
kaya, Kenar-ı Irmak, Malya, Karataş ve birisidir. Bu nahiyeye bağlı diğer Müslü-
Bozatlu. Bu dönemde Hacılar, Cebel-i man Türk köyleri ise; Hisarcık*, Kıranar-
Erciyes nahiyesine bağlı bir köy konu- dı*, Hırka ve Yazır köyleridir.
mundadır. Osmanlı Devleti’nde ilk nüfus sayımı
Kayseri Sancağı 1584 tarihinde bir kaza- 1831 yılında yapılmıştır. Bu tarihte yapı-
dan meydana gelmiştir. Kazaya bağlı se- lan sayıma göre, Hacılar’da 280 hane
kiz nahiye vardır. Bunlar sırasıyla; Sahra, mevcut olup nüfusu yaklaşık olarak
Koramaz, Cebel-i Ali ve Cebel-i Erciyes, 1400; 1834 tarihinde yapılan sayımda ise
Kenar ırmak ve Karakaya, Karataş, Mal- 430 hane mevcut olup, bu da yaklaşık
ya, İslamlu, Köstere nahiyeleridir. Hacı- olarak 2150 kişi demektir.
lar karyesi (köyü), Cebel-i Erciyes nahi- 1875 nüfus sayımında 574 hane bulunur-
yesine bağlı gözükmektedir. Tanzimat’ın ken, 1878 tarihinde Hacılar’daki erkek
(1839) ilk yıllarında yapılan düzenleme nüfus 1509 olarak bilinmektedir. Aynı
ile Kayseri livası, Bozok ve Ankara- tarihte Hacılar’da, gayrimüslim yaşama-
Kengarı (Çankırı) livaları ile birlikte Bo- mıştır.
zok vilayetini oluşturmuştur. Hacılar ise, XIX. yüzyılın sonları ile XX. yüzyılın baş-
yine köy konumundadır. 1867’deki “Vila- larında kaleme alınan KAYTAM (Kayse-
yet Nizamnamesi” ile, Ankara vilayet ri Tarih Araştırmaları Merkezi) Arşivi’-
merkezi oldu ve Ankara Sancağı ve Bo- nde bulunan defterlerde, Hacılar 616 ha-
zok Sancağı ile birlikte Kayseri Sancağı neden oluşmaktadır. Bu da yaklaşık ola-
da bu merkeze bağlandı. Bu dönemde de rak 616x5=3080 nüfus demektir. 1912’de
Hacılar, Kayseri Sancağı’na bağlı karye ise bu sayı 1045 haneye ve 4409 nüfusa
(köy) konumundadır. 1914 yılına kadar yükselecektir. Nüfusu sürekli artan Hacı-
Ankara Vilayeti’ne bağlı kalan Kayseri, lar, 1950’li yıllarda 1401 haneye ve 7007
bu tarihten itibaren bağımsız liva olmuş- nüfusa ulaşmıştır.