Page 37 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

[988] 28 / HAC KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

Yıllar Divani Tahsis Edildiği Malikâne Tahsis Edildiği Toplam Tablodan da anlaşılacağı üzere Hacılar’-
Yer Yer da hayvancılık sürekli gelişmiştir. Hatta
1484 4.025 Şeyh Çelebi Evladı - - 4.025 1584 yılında Hacılar, Kayseri merkez
1500 4.475 Şeyh Çelebi Evladı - - 4.475 köyleri arasında, arıcılıkta birinci sırada
1520 4.127 Timar ? Hacı Davud 4.127 yer almakta idi.
Zaviyesi
IX. yüzyılda Hacılar’da 1577 dönüm bağ,
1570 4.544 Timar 2.270 Hacı Davud 6.814 631 dönüm bahçe ile 1054 dönümlük
Zaviyesi
cehri* bahçesine ek olarak, hayvancılık
1584 4.922 Şeyh İbrahim’in 3.200 Hacı Davud 8.122
oğluna Zaviyesi alanında da 30 tane müstakil ahır bulun-
Hacılar köyü vergileri 1484-1584 yıllarında maktaydı. Arazinin yapısının volkanik,
kayalık ve taşlık olması tahıl üretimini
1490 yılında Hacılar’da 53 arı kovanı
varken, 1500’lü yıllarda bu sayı 256’ya engellemekteydi. Düz yerler ise bağ ve
yükselmiştir. Eskiden koyun üretiminin bahçe tarımı ile, hayvancılığa elverişliydi.
önemli olduğu Hacılar’da, artık arıcılık Bağ ve bahçelerden elde edilen ürünlerle
ön plandaydı. evvela ailelerin ihtiyacı karşılanır, elde
Hacılar’ın 1490-1500 yılları arası büyü- fazla ürün kalırsa o da çevre köylerde
me hızı %43 iken, 1523’lere doğru büyü- satılarak değerlendirilirdi.
me hızı %22’lere gerilemiştir. 1500 tarihli Hacılar, fizikî ve tabiî yapısı itibariyle aynı
“Başbakanlık Osmanlı Arşivi”, Maliye- bölgenin iskân mahalli olan Kıranardı ve
den Müdevver Defteri’nde Hacılar, Hisarcık ile nüfus, bağ, tarla ve boya sa-
“Divanîsi tîmâr-ı ebnâ-i Şeyh Çelebi ce- nayinin hammaddesi olan ve yer yer “al-
belüsüz, eşküncisüz, hidmetsüz be hük- tun ağaç” diye isimlendirilen cehri ve
mi Padişah ‘an nasrahu. Malikânesi cehri bahçeleri açısından mukayese edil-
Vakf-ı Hânkâh-ı Hacı Dâvud Paşa” şek- diğinde; Hacılar karyesi 1834 tarihli tapu-
linde kaydedilmiştir. tahrir defterine göre birinci sırayı alır.
Görüldüğü üzere Hacılar köyünün diva- Hacılar halkı daha sonraki yıllarda, ta-
ni gelirleri, Şeyh Çelebi evladına, rımdan ziyade ticaret ve sanayi ile uğraştı.
malikâne geliri de Hacı Davud Paşa’nın Hacılar halkı XX. yüzyıl başlarından iti-
hangâhına tahsis edilmiştir. Divani gelir- baren yazın amelelik, taş kırıcılık, ustalık
leri tasarruf eden Şeyh Çelebi’nin çocuk- vb. işlerle uğraşırken, kışın da boş dur-
larına cebelüsüz, eşküncüsüz, hidmetsüz mayıp el tezgâhları ile bez dokumuşlar-
be hükmi Padişah ‘an nasrahu şeklinde dır. 1940’lı yıllarda Hacılar’da 482 ortak-
tahsis edilmesi, yani her türlü hizmetten lı dokumacılar kooperatifi mevcut olup,
muaf oldukları hususu kaydedilmiştir ki bu kooperatife ait 1856 tane de tezgâh
böyle bir uygulama çok nadirdir. 1522’de vardı. Her tezgâh günde ortalama 25-30
50 hane ve 25 nefer olan Hacılar’ın Hasıl- m bez dokurdu. II. Dünya Savaşı yılların-
ı Malikânesi 2970, Hasıl-ı Divanisi 4827 da kurulan kooperatif, harp yıllarında
idi. Hacılar’da çiftlik sahibi çok az kişiye Hacılar halkını ihya etti. Karaborsada
rastlıyoruz. Daha ziyade Caba ve Bennak elli-altmış liraya olan iplikleri hükümet
dediğimiz, topraksız ya da az topraklı ki- beş-altı liraya verdiği için, tezgâh başına
şilerin fazla olması, Hacılar’ın arazi yapı- hükümetten her ay üç-beş paket alan
sının bu yörede yaşayan halkın tarımla Hacılar halkı bu dönemde hayli kazanç
uğraşmasına imkân vermediğinin bir elde etmişti. Ancak zaman içinde iplik
göstergesidir. fiyatlarının yükselmesi ve satışın serbest-
leşmesi ile birlikte eski kazanç kalmamış-
Tarih Kovan Geliri Koyun tı. Hacılar’da Birlik Mensucat ve Ticaret
Vergisi AŞ* kurulunca tekstil üretimi çöktü; yeri-
1484 105 80 ne ise yeni bir üretim alanı yayılmaya
1500 530 100 başladı. Artık, Hacılar hanımları evlerin-
1570 600 500 de halı tezgâhlarına ağırlık verdi ve ilçede
1584 600 500 halı üretimi ön plana çıktı. Böylece, halı-