Page 228 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ KIZ / 219 [1661]

men, batı duvarı ise kısmen yıkılmıştır.
Batıda yıkılmadan kalan duvar güneye
doğru yönelerek dikdörtgen sofanın
sınırlarını oluşturmaktadır. Sofanın
kuzey duvarı ortasında hemen eyvan
açıklığının yanında bitişiğindeki odaya
açılan kapı geçişi bulunmaktadır. Sofa-
nın kuzey yüzündeki bütün kaplama taş-
ları sökülmüş, sadece bir tane tonoz kavi-
sini gösteren taş kalmıştır. Köşkün çatı
duvarları düzgün olmayıp duvar kapla-
malarının soyulması, çatı sisteminin de
bozulmasına neden olmuştur. Çatıda yer
yer tamir izleri görülmektedir. Bu Kızılköşk’ün günümüze ulaşan durumu (Özbek - Arslan, KTKVE, s. 709)
bölümlerde kireç karışımlı bir toprak
tabakası vardır. Buna karşılık asıl örtü- lardan iki tanesi günümüze gelememiş
nün toprak olmadığı, horasan harçla olmalıdır. Bunlar eyvanın önündeki sofa
kaplı olduğu yer yer dökülen parçalardan ile sofanın önündeki giriş mekânı olarak
anlaşılmaktadır. Köşkün çevresinde ve düşündüğümüz bölümdür. Buna göre
çatısında bol miktarda firuze renkli girişi batıdan olan köşkün, girişten son-
küçük çini parçaları bulunmaktadır. Çatı, raki mekânı, dağıtım görevini de üstle-
tonoz sırtlarında düzgün bir biçimde nen üzeri çapraz tonozla örtülü kareye
teraslanmıştır. Teras toprağı içinde kireç yakın bir odadır. Buradan doğudaki sofa-
parçaları ve firuze çini parçaları karışık ya ve kuzeydeki odalara geçit veren birer
bir hâldedir. Bu durum köşkün çatısı kapı bulunuyordu. Köşkün kuzey cephe-
aktarılırken zemindeki dökülmüş çini si boyunca sıralanan pencereler eşsiz
parçaları bulunan toprağın kullanılmış manzarayı yakalamak isterken güney
olduğunu göstermektedir. Yapı, süsleme cephede sadece aydınlatma amacını taşı-
bakımından bugün herhangi bir değer yan ve sayısı fazla olmayan pencereler
taşımamaktadır. Ancak orijinalinde zen- olması gerekir. Kızılköşk’ün Selçuklu
gin çini kaplamalarının olduğu, çevreden mimarisi içindeki yerini değerlendirirken
toplanılan bol miktardaki firuze renkli Anadolu Selçuklu mimarisinde köşk
çini parçalarından anlaşılmaktadır. mimarisinin genel özelliklerine göre bir
Bunun dışında yapıda bazı taşçı işaretleri tartışma yapmakta fayda vardır. Kızıl-
de görülmektedir. Bu taşçı işaretleri Kay- köşk neredeyse bütün özellikleriyle Ana-
seri’deki diğer Selçuklu yapılarıyla ben- dolu Selçuklu saray ve köşkleriyle ben-
zerlik taşımakta, özellikle Çifte zerlikler taşımaktadır. Özellikle Kayseri
Medrese*’deki bazı taşçı işaretleriyle çevresindeki köşklerle benzer yönleri
neredeyse örtüşmektedir. Ancak taşçı çok fazladır. Köşkü plan açısından değer-
işaretleri tarihlendirme için tek başına lendirdiğimizde de diğer Selçuklu köşk-
yeterli bir unsur değildir. Elimizde bulu- leriyle benzer nitelikler taşıdığını görüyo-
nan bu bilgilerin ışığında Kızılköşk’ün bir ruz. Bilindiği üzere Anadolu Selçuklu
restitüsyon denemesini yapmamız müm- mimarisinde planı yönlendiren ana
kündür. Buna göre köşk, kuzey batıdaki unsur avlu ve eyvan olmuştur. Köşkün
mekânın, bugün yıkılmış bulunan pence- planına baktığımızda doğudaki eyvan ve
re ve batıya doğru devam eden duvarı, önündeki sofa planı belirleyici bir unsur
belirli bir mesafe sonrasında güneye olmuştur. Eyvanın güneyindeki oda ve
doğru yönelerek köşkün batı cephesinin köşkün diğer unsurlarının düzenlenme-
sınırını oluşturuyordu. Yine güney cep- sinden eyvan ve sofanın nitelikleri hep
hesinde kotun ani düşüşler göstermesi göz önünde bulundurulmuştur. Eyvan ve
bu bölümde yıkılmış odaların olamaya- önündeki sofanın planı şekillendirmesi-
cağını ortaya koymaktadır. Bu durumda ne karşılık, Anadolu Selçuklu mimarisin-
köşkün ilk yapıldığı dönemdeki mekân- de görülen simetrik plan düzenlemesinin