Page 206 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

208 / BAT KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

ri min tam or ta s›n da, or ta da ki ke mer s› ra - in şa edil di ği ni be lir tir.
s› n›n oluş tur du ğu aks ta bu lu nan mih rap Ca mi nin ya p› l›ş ta ri hi ke sin ola rak bi lin -
ni şi, yu var lak bir ke mer içe ri si ne al›n m›ş - me mek le bir lik te ba z› kay nak lar da ca mi -
t›r. De rin tu tu lan mih rap ni şi (oyu ğu), nin ad›n dan bah se dil mek te dir. Bun la r›n
dik dört gen şek lin de olup, içe ri sin de ya - en es ki si, X. yüz y›l Arap ta rih çi si el-Ha ra -
r›m da ire vi ikin ci bir niş da ha bu lun mak - vî’ye ait olan, es ki zi ya ret gâh yer le ri ni ta -
ta d›r. Mih rap ta dik ka ti çe ken di ğer bir n› tan ese ri dir. Yi ne X. yüz y›l da Ana do -
un sur da ba sa mak şek lin de bir uy gu la - lu’ya ge len Arap ta rih çi Ze he bî de Bat tal
ma ya gi dil me si dir. Ana do lu Sel çuk lu Ca mii ola rak ad lan d› r› lan bu ya p› dan
mih rap la r›n da bu tür bir dü zen le me ye bah se der. Bu du rum da ya p› n›n Kay se -
pek faz la rast lan maz. 1998 y› l›n da ya p› - ri’nin Türk ler ta ra f›n dan fet hin den ön ce
lan izin siz ona r›m lar s› ra s›n da ha rim de ya p›l d› ğ› or ta ya ç›k mak ta d›r. Bi lin di ği
s› va ras pa s› ya p›l m›ş t›r. Bu ça l›ş ma lar s› - üze re Kay se ri ‹s lam or du la r› ta ra f›n dan
ra s›n da mih rap s› va la r› da kal d› r›l m›ş ve de ği şik ta rih ler de bir kaç kez ku şa t›l m›ş -
s› va la r›n al t›n dan tah rip ol muş şe kil de t›r. ‹lk ‹s lam or du la r› Kay se ri’yi H 48-49
düz pla ka çi ni ler ç›k m›ş t›r. Mih rap ni şi (M 668-669) y›l la r›n da Mu avi ye’nin oğ -
siv ri bir ke mer içi ne al›n m›ş an cak, s› vay - lu Ye zid yö ne ti min de ku şat m›ş t›r. Da ha
la bu ke mer yu var lak laş t› r›l m›ş t›r. Ah şap - son ra la r› Kay se ri çe şit li ta rih ler de Eme -
tan, ba sit gö rü nüş lü min be ri ori ji nal de - vi ler ve Ab ba si ler ta ra f›n dan ku şa t›l m›ş
ğil dir. ve al›n m›ş t›r. Bu se fer ler s› ra s›y la, H 71
Ca mi için de ve d› ş›n da süs le me ye faz la (M 691), H 95 (M 713), H 108 (M 726), H
yer ve ril me miş tir. Ca mi için de ki süs le - 114 (M 732) ta rih le rin de ya p›l m›ş t›r. Bu
me ler geç dö nem özel lik le ri ta ş›r. Ca mi - ca mi, el-Ha ra vî ve Ze he bî’ye gö re, VIII.
nin ba t› ve gü ney cep he sin de ba z› taş ç› yüz y›l da Arap lar ta ra f›n dan Ana do -
işa ret le ri ne rast lan mak ta d›r. Ge nel de te - lu’nun fa ti hi Bat tal Ga zi’nin an› s› na iza -
mel se vi ye sin de ki taş lar da gö rü len bu fe ten yap t› r›l m›ş t›r. Ca mi nin he men gü -
işa ret le rin ori ji nal olup ol ma d› ğ› n› söy le - ne yin de ken tin Ro ma Dö ne mi ne ait sur -
mek zor dur. la r› ve ya p› la r› bu lu nu yor du. Bu ra s›, o
Ca mi nin ve bi ti şi ğin de ki tür be nin ya p›m dö nem de Er ci yes Da ğ›’n›n etek le rin de
ta ri hi ni gös te ren her han gi bir ki ta be ku ru lu bu lu nan ve VII. yüz y›l ön ce sin de
mev cut de ğil dir. Tür be nin için de ne sih Ma za ka ola rak ad lan d› r› lan yer di. Bu ta -
bir ki ta be pa no su bu lu nur sa da bu nun rih te ova da cid di bir yer leş me he nüz yok -
tür be ye mi yok sa ca mi ye mi ait ol du ğu tu. Sa de ce Bi zans dev ri ne ait kas tron (ka -
bel li de ğil dir. Ki ta be bü yük bir taş blo ğun le) bu lu nu yor du. Bu nun so nu cu ola rak
üze ri ne ya z›l m›ş t›r. De vam eden bir ya z› ‹s lam or du la r› ku şat t›k la r› ken tin ya k› -
ol ma s› na kar ş›n pa no nun di ğer par ça la r› n›n da ve ya için de böy le bir ca mi in şa et -
ka y›p t›r. Ön kal, tür be nin ca mi den son ra
tir diler. Bu ca mi, Arap ca mi plan la r›n dan
bi raz fark l› ola rak ya p›l dı. Bu nun se be bi,
Bi zans l› us ta la ra in şa et ti ril me si gös te ril -
mek te dir.
Şeh rin Mo ğol lar ta ra f›n dan isti la s› s› ra -
s›n da Bat tal Ca mii ile il gi li bir di ğer bil gi -
ye rast lan mak ta d›r. Şeh rin Mo ğol lar ta ra -
f›n dan is ti la s› so nu cu şeh ri sa vu nan Ahi -
ler, Er ci yes Da ğ› etek le rin de ki Bat tal
Mes ci dine çe kil di ler, bu ra dan Mo ğol lar
üze ri ne ak›n lar dü zen lediler. Yi ne Şeyh
Ev ha düd din Kir mâ nî* ken di si ne mu ha lif
olan Şems-i Teb ri zî ile bu ra da gö rüş müş -
tür.
Battal Camii - 2008 Bat tal Ca mii ile il gi li bir di ğer bil gi, Bay -