Page 207 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ BAT / 209

bars’›n* Ana do lu’ya ge li şiy le il gi li bil gi le - 1961), S 99, s. 374- 379; Erol Yurdakul - Mehmet
rin bu lun du ğu kay nak lar da geç mek te dir. Çayırdağ, “Kayseri’de Battal Gazi Camii”,
Bi lin di ği üze re Mem luk Sul ta n› Bay bars*, Vakıflar Dergisi, S. XXX.
1277 y› l›n da Mo ğol ‹s ti la s›’ndan Ana do - OSMAN ERAVŞAR
lu’yu kur tar mak ama c›y la bu ra la ra gel di. BAT TAL GA Zİ
Bay bars Kay se ri’ye ka dar gel di ve bu ra da Endü lüs’ten Or ta As ya’ya ka dar Müs lü -
Sel çuk lu tah t› na otu ra rak şeh rin ye di ca - man mil let le rin tü mü nün or tak de ğe ri ol -
mi sin de hut be okuttu ve pa di şah ola rak ma s› se be biy le Bat tal Ga zi’nin ta ri hî şah -
ad›n dan bah set tirdi. Bü tün bun lar dan si ye ti hak k›n da bir bi riy le tam ola rak
Bat tal Ca mi i’nin XIII. yüz y›l dan ön ce uyuş ma yan bil gi le re sa hi biz. Bu ne den le
Kay se ri’de bu lun du ğunu or ta ya ç›k mak - Ta be rî Ta ri hi ve di ğer kay nak la r›n işa ret
ta d›r. ‹n şa ta ri hi bi lin me yen bu ya p› n›n, et ti ği gi bi VII I. yüz y›l da Eme vi ler Dev rin -
VII-VIII. yüz y›l lar ara s›n da Arap lar ta ra - de ya şa d› ğ› n› ka bul et mek ger çe ğe ya k›n
f›n dan in şa edil miş ol du ğu, da ha son ra bir so nuç ola cak t›r. Ger çek ad› n›n Ab -
Kay se ri’nin Türk ler ta ra f›n dan fet he dil - dul lah ol du ğu ve ba z› ta rih kay nak la r›n da
me siy le bir lik te kul la n›l d› ğ› an la ş›l mak ta - kün ye si nin Ebû Mu ham med ol du ğu bil -
d›r. Hat ta Ah med Na zif* bu ra da bu lu nan gi si yer al›r. Yi ne kay nak lar Bat tal Ga -
Bat tal Me si re si’nin, Da niş mend li ler ta ra - zi’nin ai le kö kü nün Arap ol ma d› ğ› n›,
f›n dan te sis olun du ğu nu be lir tir. Bat tal son ra dan ‹s lam’› ka bul et miş bir ai le den
Ca mii bir kaç de fa ona r›m ge çir di. Bu gel di ği ni kay de der. 717–740 y›l la r› ara -
ona r›m la r›n so nun cu su H 1241 (M 1825) s›n da Ana do lu’da Bi zans’a kar ş› yü rü tü -
y› l›n da Os man Pa şa ta ra f›n dan ya p›l dı. len mü ca de le de des tan s› kah ra man l› ğ›y -
Mer mer üze ri ne ya z› l› ki ta be de şu ifa de - la nam sal dı. Bir çok yer le şim ye ri nin d› -
ler bu lun mak ta d›r. ş›n da, baş ta Kay se ri, Es ki şe hir ve Af yon
yö re si ol mak üze re Gü ney do ğu Ana do lu
Şü he da kab ri ni kıl dı ih ya ya him met ve Su ri ye böl ge le rin de fa ali yet gös ter di ği
Bat tal Ga zi Ca mii ni ta mir ile Os man Pa şa bi lin mek te dir. Bat tal Ga zi’nin ölü müy le
Şe fa at ni ya ziy le ey le di hiz met il gi li ri va yet ler ara s›n da Es ki şe hir’in Se -
Se ne 1241 yit ga zi Ka sa ba s›’n›n bu lun du ğu böl ge de
bir mu ha re be s› ra s›n da şe hit düş tü ğü ve
Ka le yi an d› ran bir tarz da, ka l›n ve yük sek ora ya def ne dil di ği bil gi si ne ula ş›l mak ta -
be den du var la r›y la, d› şa pen ce re gi bi aç› - d›r. Bat tal Ga zi’nin me za r› n›n I. Alâ ed din
l› m› ol ma yan ya p› dü ze niy le ca mi den Key ku bad’›n* an ne si nin gör dü ğü bir rü ya
çok baş ka ya p› iş le vi ni ak la ge tir mek te - so nu cu keş fe dil me siy le bir lik te I. G› yâ -
dir. Yi ne ca mi nin ku ze yin de bu lu nan te - sed din Key hüs rev, me za r›n bu lun du ğu
mel iz le ri, ba t› ta ra f› na aç› lan ka p› ve ba - ye re bir tür be ve mes cit yap t›r dı. Os man -
t› ta ra f›n da da ma ç› kan mer di ve nin bu - l› dö ne min de Sey yid Bat tal Ga zi Kül li ye -
lun ma s›, bu ya p› n›n baş ka bö lüm le ri nin si hâ li ni ala cak olan bi na la r›n te me li bu
de ol du ğu nu gös ter mek te dir. şe kil de at›l dı. Bat tal Ga zi, Ana do lu Türk -

Kay nak ça: A. Na zif, Mir’ât (Pa la mu toğ lu); Ah - le ri ara s›n da Müs lü man Arap ku man da -
met Te mir, K›r şe hir Emi ri Ca ca oğ lu Nur El- n› ol ma özel li ğin den çok, kla sik Türk
Din’in 1272 Ta rih li Arap ça-Mo ğol ca Vak fi ye si, kah ra ma n› hü vi ye ti ni ka zan m›ş t›r. Bu -
An ka ra 1989; Gab ri el, Türk An›t la r›; Al bert
Gab ri el, Mo nu men tal Turcs d Ana to li a, C. I, Pa - nun la be ra ber XI. yüz y› l›n son la r›y la XIII.
ris 1931; Ye ğen, KTE; Hak k› Ön kal, Ana do lu Sel - yüz y› l›n baş la r› na ka dar ge çen dö nem de
çuk lu Tür be le ri, An ka ra 1997; Er ki let li oğ lu, KT; son şek li ni alan Bat tal nâ me’nin oluş ma -
‹bn Bî bî, el-Eva mi r; Öz do ğan, KTa ri hi; O. C. s› na da kat k› sağ la m›ş t›r.
Tun cer, Ana do lu Küm bet le ri, C. II I, An ka ra Bat tal Ga zi’nin Kay se ri’yle il gi si hak k›n -
1992; Wil li am Ha mil ton, Re se arc hes in Asi a Mi - da eli miz de iki ve ri bu lun mak ta d›r. Bun -
nor, Pon tus and Ar me ni a, Lon don 1842; Ya se -
min De mir can, Tah rir ve Ev kaf Def ter le ri’ne lar dan bi ri şe hir de “Bat tal Ca mi i”* ad›y la
Gö re Kay se ri Va k›f la r›, Kay se ri 1992; Ze ki Oral, an› lan bir ca mi nin bu lun ma s›, di ğe ri de
“Kon ya’da S›r ça l› Med re se”, Bel le ten, (An ka ra bu ca mi in bu lun du ğu ma hal le nin “Bat tal