Page 254 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

256 / BİR KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

Ha mam, çe şit li ta rih ler de ona r› ma tâ bi olan fi zi ki ya k›n l› ğ› ve ta ş› d› ğ› mi ma ri
tu tul muş ol ma l› d›r. Fa kat bu ona r›m la r› özel lik ler den do la y› ay n› ta rih ler de kü -
bu gün kü ba ki ye ler den tes pit et mek çük bir kül li ye ola rak in şa edil miş ola bi -
müm kün de ğil dir. An cak, so ğuk lu ğa gi ri - le ce ği dir.
şi sağ la yan ka p› n›n içe ri sin de ki kla sik üs - Kay nak ça: Ah met Ak şit, Tür ki ye Sel çuk lu la r›
lup ta ki kaş ke mer, ha ma m›n XVI ve Dev rin de Kay se ri, (Ba s›l ma m›ş Dok to ra Te zi),
XVII. yüz y›l da ona r›m gör müş ol du ğu nu E.Ü. Sos yal Bi lim ler Ens ti tü sü, Kay se ri 1996; A.
gös ter mek te dir. So ğuk luk ta ki pen ce re, Na zif, Mir’ât (Pa la mu toğ lu); H. Ed hem, Kay se ri
muh te me len ya k›n bir ta rih te aç›l m›ş ol - (Gö de); Er ki let li oğ lu, KT; Ke mal Gö de, Ta rih
‹çin de Kay se ri, Kay se ri 1991; Meh met ‹n ba ş›,
ma l› d›r. Ha ma m›n gü nü mü ze ula şan ba - XVI. Yüz y›l Baş la r›n da Kay se ri, Kay se ri 1992;
ki ye le rin den ori ji nal pla n› n› k›s men tes - Meh met Ka ra göz, XVII I. As r›n Baş la r›n da Kay -
pit et mek müm kün dür. An cak bu tes pi tin se ri (1700-1730), (Ba s›l ma m›ş Dok to ra Te zi),
tam ola rak ya p› la bil me si için ha ma m›n E.Ü. Sos yal Bi lim ler Ens ti tü sü, Kay se ri 1993;
çev re sin de kü çük bir ka z› ge rek li dir. Bu Denk taş, Su Ya p› la r›, s. 147-149; Ya se min De mir -
ka z›, ha ma m›n ori ji nal pla n› n›n or ta ya can, Tah rir ve Ev kaf Def ter le ri ne Gö re Kay se ri,
Kay se ri 1992; Y›l maz Ön ge, Ana do lu’da XI I. XII -
ç› ka r›l ma s› na bü yük öl çü de kat k› sağ la - I. Yüz y›l Türk Ha mam la r›, An ka ra 1995, s. 141.
ya cak t›r. MUSTAFA DENKTAŞ
Ha ma m›n so ğuk luk ve s› cak l›k bö lüm le -
rin de sa de ce s› cak su yun kul la n› l› yor ol - BİR LİK MEN SU CAT FAB Rİ KA SI
ma s›, bu ese rin er ken ta rih li bir ha mam İplik fabrikası. 1935 y› l›n da ku ru lan Kay -
ol du ğu nu or ta ya koy mak ta d›r. Çün kü se ri Sü mer Bez Fab ri ka s› n›n ürün le ri ni
XIV. yüz y›l dan iti ba ren ya p› lan ha mam - pa zar la yan bir k› s›m ma ni fa tu ra c› tüc car
lar da hem s› cak hem so ğuk su ay n› an da bir le şe rek 1948 y› l›n da “Bir lik Men su cat”
ak› t›l m›ş t›r. Bu ta rih ten ön ce in şa edi len ad› al t›n da bir or tak l›k kur dular. Bu ku ru -
ha mam lar da ise sa de ce s› cak su yun ak› - lu şun or tak la r›, Nuh Meh met Bal dök tü,
t›l d› ğ› tek mus luk de lik le ri gö rül mek te - Nuh Meh met Kü çük ça l›k, Fev zi K› z›k l›,
dir. Y. Ön ge, ha ma m›n, H 579 (M 1183) Se la hat tin K› z›k l›, Ah met Has şer bet çi,
ta rih li Me sud Gül zar Küm bet ve Za vi ye - Şa ban Öz ha mur kar, Meh met Öz ha mur -
si’nin vak f› ola bi le ce ği ni söy le mek te dir. kar ve Nuh Meh met Taş gi bi tüc car lar d›.
Va k›f lar Ge nel Mü dür lü ğü Ar şi vi’nde ki Bu or tak l› ğ›n ama c›, güç bir li ği sa ye sin de
va k›f ka y›t la r›n da böy le bir vak fi ye nin Sü mer Bez Fab ri ka s›n dan bü yük çap l›
ad›y la kar ş› la ş›l ma m›ş t›r. Ay r› ca Kay se ri al›m ya pa rak in di rim sağ la mak t›. Ni te -
Şer’iy ye-i Si cil Def ter le ri ve Tah rir Def - kim Sü mer Bez Fab ri ka s›n dan 10.000 li -
ter le ri ile il gi li ya p› lan son ça l›ş ma lar da ra l›k al›m yap ma ya baş la dılar ve bu sa ye -
ve Kay se ri ta ri hi ne ›ş›k tu tan di ğer ça l›ş - de yüz de 5,5 is kon to sağ la dılar. Or tak lar
ma lar da ne böy le bir vak fi ye nin var l› ğ› uzun y›l lar uyum lu bir be ra ber lik ser gi le -
bi lin mek te ne de ad› ge çen tür be ve za vi - di ler ve al d›k la r› is kon to lar la kâr la r› n›
ye ler den bah se dil mek te dir. Ka na ati miz yük seltti ler. Or tak l› ğ›n iyi iş le me si ve
odur ki böy le bir vak fi ye yok tur. Ama ha - yük sek kâr lar el de et me si or tak la r› git tik -
ma m›n he men ya k› n›n da Ho ca Ha san çe ce sa ret len dir di ve on la r› ken di fab ri -
Ca mii ve Med re se si (1193) bu lun mak ta - ka la r› n› ku ra rak üre tim yap ma fik ri ne
d›r. Ad› ge çen ca mi, Has ta ne Cad de si gö tür dü. Böy le ce 1953 y› l›n da, 5600 iğ -
aç› l›r ken bu lun du ğu yer den ge ri ye çe kil - lik ve gün de dört ton ip lik ka pa si te si olan
miş tir. Med re se nin üst ör tü sü ta ma men, Kay se ri Bir lik Men su cat Fab ri ka s› ku -
be den du var la r› da k›s men y› k›l m›ş t›r. ruldu. Nuh Meh met Bal dök tü* uzun y›l -
Muh te me len ha mam, yu ka r› da sö zü edi - lar bu fab ri ka n›n mü dür lü ğü nü yap tı.
len mi ma ri özel lik le rin den do la y› XII. Kay se ri’de he nüz sa na yi ci li ğin bi lin me -
yüz y› l›n son la r›y la XIII. yüz y› l›n baş la r›n - di ği bir dö nem de, özel sek tö rün bu ilk
da in şa edil miş ol ma l› d›r. Di ğer bir ih ti - bü yük teks til fab ri ka s› n›n ku ru lu şu bir -
mal de ha ma m›n 1193 ta ri hin de in şa edi - çok zor luk la ra gö ğüs ger me yi ge rek tir di
len Ho ca Ha san Ca mii ve Med re se si ne ve ba şa r› ko nu sun da bir çok kay g› lar ya -