Page 274 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

276 / BÜN KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

tır. Yük sek li ği 56,5 cm, eni 37 cm ve de - BÜN YAN ULU CA Mİ İ
rin li ği ise 29,5 cm dir. Ta şı nın cin si yü - Kay se ri’nin Bün yan (es ki Sa r›m sak l› Kö -
zün den ze de len miş, ol duk ça tah rip ol - yü) İl çe si’n de bu lu nan ‹l han l› Dö ne mi ne
muş tur. Dik dört gen priz ma sı for mun da ki ait önem li ta ri hî bir eser. Ca mi nin mi ma -
ese rin, alt ta iki kre pis li bir pod yum, üst te r› n›n is mi nin “Ka lu yan”* ol ma s› se be biy -
ise çif te sil me li kıs mı bu lu nur. Üst te ki yü - le, ca mi hak k›n da ya p› lan bir çok ya y›n -
ze yin de de rin bir ya rık ve kö şe ler de kı rık da, ki ta be nin iyi oku na ma ma s› yü zün den
ve nok san par ça lar bu lun mak ta dır ki, bu mi mar, Sel çuk lu Mi ma r› “Ka lu yan” zan -
su na ğın kült sel ola rak uzun yıl lar kul la nıl - ne di le rek bi na n›n ya p› l›ş ta ri hi, yan l›ş
dı ğı nı gös ter mek te dir. Alt ve üst sil me ler ola rak bir as›r ev ve le ta ş›n m›ş t›r. Ki ta be -
ara sın da ka lan dik dört gen yü zey ler 32x35 nin ta ra f› m›z dan ya y›m lan ma s› üze ri ne,
cm. bo yut la rın da ka lın ca çer çe ve ler ha lin - ca mi nin XIII. yüz y› l›n or ta s›n da de ğil
de ki pa no lar şek lin de dir ve bu dört yüz de 1333 (H 733) y› l›n da ya p›l m›ş ol du ğu or -
giy si li er kek fi gür le ri ha fif ka bart ma ola - ta ya ç›k m›ş t›r.
rak iş len miş tir. Ze min, kı zı lım sı kah ve - Ca mi nin ba ni si Za hi red din Mah mud*, ‹l -
ren gin de bo ya lı dır. Su na ğın ay nı stil ve han l› hü küm dar la r›n dan Ebu Sa id Ba ha -
iko nog ra fi de ki er kek fi gür le ri, sa ğa doğ ru d›r Han ta ra f›n dan 1329 y› l›n da Ana do lu
yü rür poz da dır. Üzer le rin de yük sek sos - Va li li ği ne ta yin edil di, 1333 y› l›n da da ge -
yal sı nı fın giy di ği kandys de ni len uzun ri al›n dı. Ay n› y›l ca mi nin imar edil di ği ne
kol lu, diz al tı na ka dar uzun man to ile en - da ir ki ta be sin de ter cü me ola rak şun lar
se de ki saç la rı nı ve siv ri sa kal la rı nı açık ta ya z› l› d›r: Bu mü ba rek mes ci din ima r› n›
bı ra kan ke çe tü rü ku maş tan baş lık (tia ra) emîr le rin emî ri, âdil, mü ey yed, mu zaf fer,
bu lu nur. Sert bir ku maş tan (ke ten ya da fa s›k la r› kah re den, is yan kâr la r› kat le den
ke çe?) ya pıl mış tia ra, kra li ve ateş kül tün - Ta c› k› z›l’›n* oğ lu Za hi red din Mah mud -
de ki gö rev li le rin res mi ti pik baş lı ğı dır. Sağ Al lah onun aki be ti ni iyi iy le sin- (ye di yüz)
el le rin de ola sı lık la in ce ça lı de me ti (çı ra otuz dört se ne si ay la r› n›n il ki olan Mu -
har rem ay› n›n ba ş›n da (1333 Ey lül or ta s›)
de me ti?), sol el le rin de de bi rer phi ale (ka -
se) bu lun mak ta dır. İri bu run la rı, siv ri sa - em ret ti.
Ki ta be nin sağ ucun da bi na n›n mi ma r› n›n
kal la rı pro fil den, göz ler ise cep he den iş - is mi olan Ka ra Bo l› (Bu la) oğ lu Ka lu yan;
len miş tir. Ba cak la rı sı kı ca sa ran dar pan - sol ucun da da ki ta be nin met ni ni ya za n›n
to lon la rı ile de ri bot la rı dik ka ti çek mek te - is mi bu lun mak ta d›r. Şe hir de res mî ‹l han l›
dir. Su nak ta şı na bi lir ağır lık ta ni te lik te mi ma r› ol du ğu an la ş› lan Ka ra Bu la oğ lu
olup, üze rin de ki fi gür ler yük sek ten, göz Ka lu yan’›n 1327 y› l›n da Emîr Şa hap Tür -
se vi ye sin den gö rül me si ge re ke cek bi çim - be si’ni*, 1339 y› l›n da da ön ce ‹l han l› la r›n
de iş len miş tir. Bu ne den le, su na ğın ba sa -
Bünyan Ulu Camii portal mak lı bir yük sek pod yum üze rin de dur - Ana do lu Va li si, son ra da Eret na Dev le -
detayı (Begümay) ti’nin ku ru cu su Alâ ed din Eret na’n›n Kay -
ma sı ge rek mek te dir. He ro do tos, Pers le rin
ta pı nak, su nak yap ma yı bil me dik le ri ni ve
yük sek dağ baş la rın da açık ha va da kur -
ban la rı nı kes ti ği ni yaz mak ta dır. Bu yüz -
den, Kü çük As ya'da Bün yan Su na ğı gi bi
ma go i/ra hip be tim li eser le rin var lı ğı,
Pers le rin Ana do lu'ya gel dik ten son ra,
inanç la rın da Kü çük As ya'nın yer li ge le -
nek le rin den et ki len dik le ri ni, mi ma ri anıt -
la rı nı bu et ki al tın da in şa et miş ol duk la rı -
nı gös ter mek te dir.
Kay nak ça : Ş. Ka ra göz, “Kü çük as ya Ti pi Gre ko -
Pers Bir Eser; Bün yan Su na ğı”, İÜ EF, Ana do lu
Bünyan Ulu Camii detay Araş tır ma la rı Der gi si, XVI II/2, 137-1552
Kurt Başı (Begümay) ŞEH RA ZAT KA RA GÖZ Bünyan Ulu Camii içi (N. Akbaş)