Page 402 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ ÇOC / 403

ay r› ca al› n›r. Dör dün cü at›ş ta taş la r›n bil me ye ça l› ş›r. Eğer bi le mez ler se yer le -
dör dü de avuç içinde toplanır. ri ne dö ner ler. Bil me le ri du ru mun da is mi
bu lu nan k›z kar ş› gru ba ge çer.
Bil me li Ma tal:
Oyun dan zi ya de bil me ce so ru la rak ce - Yü zük:
vap lan d›r ma dan olu şan eğ len ce dir. Bil - Bir tep si nin içi ne ye di fin can ağ›z la r›
me ce ler her ke se so ru lur. Ce vap la yan lar, aşa ğ› ge le cek şe kil de yer leş ti ri lir. Bu fin -
ve ri le cek ce za dan kur tu lur. can lar dan bi ri nin al t› na bir yü zük ko nu -
lur. ‹ki ta k› ma ay r›l m›ş olan oyun cu la r›n
Bir dir Bir: il ki fin ca n› kal d› ra rak yü zü ğü bul ma ya
Bir ebe nin el le ri ni diz le ri ne da ya ya rak ça l› ş›r. Ye di fin can dan sa de ce iki si aç› la -
eğil me si ve di ğer oyun cu la r›n te ker le - bi lir. Yü zü ğü bu lan ta k›m oyu nun bir
me ler le ebe nin üze rin den at la ma s› şek - eli ni (bö lü mü nü) ka zan m›ş t›r. Ta raf lar -
liy le oy na nan oyun dur. At la yan la r›n ba - dan bi ri do ku za ula ş›n ca ya ka dar oyun
ş›, oyu nu şe kil len di ren ki şi dir. An cak de vam eder. Her sa y› al› n› ş›n da oyu na
her at la y› ş›n usu lü var d›r. Oyun, “bir dir özel te ker le me/şar k› söy le nir. Do ku za
bir” de ni le rek baş lar. Da ha son ra s› ra - ula şan ta raf oyu nu ka za n›r. Ka za nan ta -
s›y la “iki dir iki”, “üç tür üç”, “dör düm alt raf ye ni len ta ra fa tep si tut tu rur. Bu nun
vur mak”, “be şim el de ğer, etek değ mez” sü re sin ce oyu na özel bir şar k› söy le nir.
de ni le rek at la n›r. “Al t›m alt vur mak”ta Oyu nun bi ti min de ye ni len ta k› ma ce za
ilk at la yan oyun cu ebe nin ku la ğ› na bir da ve ri lir.
ke li me söy ler ve di ğer at la yan la r›n bu
ke li me yi söy le me me si ge re kir. Söy len - Daz-daz Kur mak:
me si du ru mun da ebey le bu ki şi yer de - Özel lik le ba har ay la r›n da, es ki top rak
ğiş ti rir. “Ye dim yel gi bi” k›s m›n da ilk at - dam lar da bü yü yen pa pat ya lar ara s›n da
la yan la ay n› h›z da se ri bir şe kil de at la n›r. her ço cu ğun evin den ge tir di ği yi ye cek le -
“Se ki zim sek sek”te at la yan lar tek ayak - rin top lu ca yen di ği bir oyun çe şi di dir.
la r› n›n üze ri ne dü şer ve se ke rek düşülen Başka bölgelerde bu adete ferfene (ari-
yer den uzak la şıl›r. “Do ku zum du rak” at - fâne) denmektedir.
la y› ş›n da her at la yan at la d›k tan son ra Tek no lo ji nin ge li şip yay g›n laş ma s› ve şe -
ha re ket et me den du rur. Son ra ki at la yan - hir leş me nin et ki siy le apart man ha ya t› n›n
lar ön ce ki at la yan la ra çarp ma mak zo - ter cih edil me si se be biy le ço cuk lar ara -
run da d›r. Çar pan ki şi, ebey le yer de ğiş ti - s›n da es ki den yay g›n ola rak oy na nan bu
rir. “Onum otu rak”ta ise at la yan ki şi otu - oyun la r›n bü yük k›s m› gü nü müz de bi lin -
rur. Yi ne Kay se ri’de oy na nan oyun lar - me mek te dir.
dan olan ‘höm bek’ oyu nu da ay n› şe kil - Kay nak ça: Ah met Ca fe roğ lu, Ana do lu Dia lek to -
de oy na n›r fa kat te ker le me le ri fark l› d›r. lo ji si Üze ri ne Mal ze me II Oyun lar, Te ker le me -
Ebe her at la y›ş ta fark l› bir te ker le me ler, Ya n›lt maç lar ve Oyun Is t› lah la r›. Kon ya, Is -
par ta, Bur dur, Kay se ri, Ço rum, Niğ de, Vi la yet le -
söy ler. Bu te ker le me ler sa y› lar la il gi li de - ri Oyun la r›, TDK Ya y›n la r›, An ka ra 1994; Ah -
ğil dir. met Ça k›r, “Türk Halk Oyun la r› n›n Tas ni fi”,
Mil lî Folk lor, 1 (Ey lül 1989), S. 3, s. 12-14; Alem -
Çi çek çi ve Şe ker ci: dar Ün lü, “Av şar Ço cuk Oyun la r›”, Er ci yes,
K›z ço cuk la r› ta ra f›n dan oy nan bu oyun - (Tem muz-Ağus tos 2003), S. 307-308, s. 58;
Be tül Ay doğ du, Fah ri Bil ge’nin Kay se ri Yö re si
da k›z lar iki gru ba ay r› l›r. Bir grup ta ki Türk Halk Bi li mi Ça l›ş ma la r›, (Ba s›l ma m›ş Yük -
k›z lar çi çek, di ğer grup ta ki ler se şe ker is - sek Li sans Te zi), EÜS BE, Kay se ri 2005; Fa ruk
mi ni al›rlar. Grup tan bi ri si kar ş› ta ra fa Sü mer, “Türk ler de Ta rih Bo yun ca Aş›k”, Türk
“Şe ker ci ha n›m han da d›r han da/Tah ta Dün ya s› Araş t›r ma la r›, S. 76, s. 41-49; Fat ma Si -
kü rek kur bün de/Siz le re gel dik on gün - bel Bay rak tar, “Kay se ri’de Aş›k Oyu nu”, Er ci yes,
de” te ker le me si ni söy ler. Te ker le me yi 21 (Ka s›m 1998), S. 251, s. 29-32; Ha li fe Al tay,
“Ka zak Türk le rin de Aş›k Ke mi ği ve Aş›k Oyun -
söy le yen grup şe ker ciy se, çi çek is mi söy - la r›”, Türk Dün ya s› Araş t›r ma la r›, S. 28, s. 48-
le ye rek kar ş› grup ta ki k›z la r›n ad la r› n› 58; Ha san Yük sel, “Kay se ri Yö re sin den ‹ki Se -