Page 253 - kayseri-medeniyetlerin-besigi

tariHi eserler | pamuk Hanı
hIstorIcal artIfacts | PamuK Inn 253

PAMUK HANI PAMUK INN
(Penbe Han, Kapan Hanı) Penbe Inn, Kapan Inn
Cami–Kebir Mahallesi’nde, Vezir Hanı’nın batısında, Ulu Camii’nin Pamuk Inn or Kapan Inn located in the Cami–i Kebir district, to the
kuzeyinde bulunan Pamuk Hanı veya Kapan Hanı, tarihî kaynaklarda west of the Vezir Inn, north of the Grand Mosque, is referred to as Penbe
Penbe Han olarak geçmektedir. Inn in historical sources.
Türk Ticaret tarihinde önemli bir yere sahip olan “Kapan hanları”, “Kapan Inn”, which has an important place in Turkish trade history, is
Anadolu Selçuklular'ından itibaren görülen ticari yapılardır. Bu hanlar a commercial structure seen since Anatolian Seljuks. These inns are closed
tek cins olan ticaret maddesinin toptan satışına hizmet eden kapalı market places serving the wholesale of the single type of trade material.
birer pazar yeri hüviyetindedir. Kapan hanları , Osmanlılar Dönemi'nde The Kapan Inns became a real monument during the Ottoman period.
*
gerçek bir anıt olarak ortaya çıkmıştır. The kapan word is explained in the dictionary in the sense of “large
*
Kapan kelimesi, sözlükte “büyük terazi, kantar” anlamında açık- scale, weigh bridge”. It is thought that it came from Latin word “campa–na”
lanmaktadır. Latince “campana”dan Farsçaya, buradan “kab–ban – kab to Persian from here to “Kab–ban–kab, dealing with kab” and to Turkic as
tutan, kab ile uğraşan” şekliyle Arapça’ya geçtiği, Türkçeye ise “kapan” “kapan”. In Egypt, the person who used a weigh bridge called “kabbanî”
olarak girdiği düşünülmektedir. Mısır’da kantar kullanan kimseye and the institution that control the buy–sell forces “Divanü'l–Kabbanî”.
“kabbanî”, alım–satım mukavelelerine nezaret eden kuruma “Diva- The kapans where the expertise, measurement, pricing and distri-
nü’l–Kabbanî” denirdi. bution processes of food and necessities came to Istanbul were separate
İstanbul’a gelen yiyecek, ihtiyaç maddelerinin ekspertiz, ölçüm, business and trade centers at the entrance of the estuary. The biggest of
fiyatlandırma ve dağıtım işlemlerinin yapıldığı kapanlar, Haliç girişinde them is “Yagkapanı, Unkapanı, Balkapanı”.
ayrı birer iş ve ticaret merkezi konumundaydı. Bunların en büyükleri; These are referred to by the names of the goods sold therein. Thus, it
“Yağkapanı, Unkapanı, Balkapanı”dır. became the name of the places that came out of the name of the big scale
Bunlar, içinde satılan malların adlarıyla anılmaktadır. Böylece instrument and resembled today's wholesale markets or gourmet stock
büyük tartı aletinin adı olmaktan çıkıp, günümüz toptancı hallerine exchanges. Flour, coffee, tobacco, silk, cotton, fabric and various textile
veya zahire borsalarına benzeyen yerlerin adı olmuştur. Un, yağ, baldan material are brought to this place and weighed in the accompaniment of
başka tahıl, kahve, tütün, ipek, pamuk, kumaş ve çeşitli dokumalar the officials (kadi naibi, artisan representative, muhtesib) and afterwards
kapanlara getirilir, görevliler eşliğinde (Kadı naibi, esnaf temsilcisi, the goods are offered to the consumers.
muhtesib) tartılır, kalite, ve çeşidine göre vergi ve narha tabi tutulduktan, Although Kayseri Pamuk Inn is used for its purpose, it is waiting to
fiyatları belirlendikten sonra esnaf aracılığıyla tüketiciye arz edilirdi. be restored as it is almost “ruined” today. Pamuk Inn, which is a classic
Kayseri Pamuk Hanı, kuruluş amacına uygun olarak kullanılmasına Ottoman structure and sited on an area with a square plan, was built as
rağmen, bugün neredeyse “harabeye dönmüş” haliyle restore edilmeyi a two storey pavilion with a courtyard. The entrance was provided by the
bekliyor. eastern face. To the south of the entrance, the original spaces there were
Klasik bir Osmanlı yapısı olan ve kare planlı bir alan üzerine oturtulan demolished and two additional floors were added. The ground floor has
Pamuk Hanı, ortası revaklı avlulu olup, iki katlı olarak, inşa edilmiştir. undergone large scale modifications. Since the structure is mentioned
Hana giriş, doğu cephesinden sağlanmıştır. Girişin güneyine, buradaki in various foundations, it must have been built by the end of the XIV.
orijinal mekanlar yıkılıp, iki katlı ilave mekanlar eklenmiştir. Zemin Century or at the beginning of XV. Century. (Yasemin Demircan suggests
katındaki yerlerde büyük ölçüde tadilat yapılmıştır. that the work belongs to Shah Hatun Foundation)
Yapı çeşitli vakıflarda zikredildiği üzere XIV. yüzyılın sonlarında
veya XV. yüzyılın ilk yarısında inşa edilmiş olmalıdır. (Yasemin Demircan,
eserin Şah Hatun Vakfı olduğunu ileri sürer)

* Kapan: TDK sözlüğünde kapan: “Pazara satılmak üzere gelen yiyecek maddelerinin * Kapan: In the TDK dictionary: “the official large weigh weighing the food items
tartıldığı resmî büyük kantar ve bu kantarın bulunduğu yere denir. coming to the bazaar to be sold and this is where the weighbridge is located.”
Kapan hanları: Osmanlı Dönemi'nde başta İstanbul olmak üzere ticaret pazarlarına Kapan inn: During the Ottoman period, especially in cities with trade markets
sahip şehirlerde özellikle zahire türünden, ihtiyaç maddelerinin alınıp–satıldığı such as Istanbul, the wholesale market, goods shelves, and stock markets where
toptancı halleri, mal çardakları ve borsalarıydı. goods bought and sold, especially in the form of raw materials.