Page 49 - kayseri-sehri

K±²³´µ¶, CÒ͵±Ó¶ KÒ½ÇÈ, Ş´º¶µ¼´°¶ E³´µ»´µ Ô´ KǵÇÈ»±µ
f) Kç Kapı Çarşısı: Muhtemelen bu çarşı adını Kayser Kales’nn Kç Kapısı’ndan
almıştır. Çarşının nşa tarh, bans ve ne zaman yıkıldığı blnmemektedr. Bununla
brlkte, 1717 tarhl Dervş Mehmed Ağa bn– Hasan Vakfyes’nde, Kç Kapı Çarşısı’nın
varlığına rastlanılmaktadır. 1814 Mart’ında Al Paşa’nın Delbaşı Küçük Al Ağa, Kç
79
Kapı Çarşısı’nda br yençery katletmş, daha sonra yargılanarak mart ayının 18’nde
dam edlmştr. Böylelkle bu çarşının XIX. yüzyıla kadar varlığını koruduğu anla-
80
şılmaktadır.

Hanlar
Han, Farsçadan gelen br kelmedr. Kervansaray yerne kullanılmasına rağmen
mmar ve fonksyonu bakımından farklıdır. Kervansaraylar genelde şehrler arasında
olup, bünyelernde bulunan hamam, çarşı ve ahır gb kısımlar, şehr hanlarında kısmen
ya da tamamen kaybolur. 81

Osmanlılar devrnde hanlar, kıtalar arası tcaret hzmetnden çok, mparatorluk
tcaretne yarayacak şeklnde düşünülmüştür. Osmanlı hanlarının br kısmı, küllye
şeklnde nşa edlen camlern vakfı olarak tasarlanmış ve gelrler cam le küllyesnn
gderlern karşılamak üzere düzene sokulmuştur. Böylece hanların şehrler çnde
yapılması uygun bulunmuştur. Bu dönemdek hanların zamanla yol güvenlğn sağ-
layan, yolcuların htyaçlarını mutlak anlamda karşılayan tessler olmaktan çok, tcar
amaçların ön plana alındığı şehr ç yapıları olarak gelşmş oldukları görülmektedr.
Osmanlı şehr hanlarında kervansaraylara göre daha gelşmş br plan şeması vardır.
Hanlar artık k katlı yapılmaya başlanmış; zemn katlar depo, ahır, tamrhane gb servs
kısımlarına ayrılmış, üst kat se tamamen yolcuların konaklaması çn kullanılmıştır. 82
Dğer br husus, bu mekânların gelen ve gden ürünlere, mallara göre hanların adını
aldığıdır. Örneğn; satılan ürün un se, o han “un kapanı hanı”dır. Eğer sebze satılıyorsa
“sebze hanı” veya “sebze kapanı”dır. “Pamuk hanı”, “prnç hanı”, “pek hanı” hep bu
maddelern yüklerle getrlp satışlarının yapıldığı yerler anlatır. 83

Kayser’nn ktsad ve sosyal hayatında öneml br yere sahp olan hanlardan döne-
mmzle lg olan bell başlıları şunlardır:

79 Özder–Davarcı, 64.
80 Ahmed Nazf Efend, 166.
81 Gündüz, 149.
82 Halt Erkletloğlu, Geçmşte Konaklama, Tcaret ve Kayser Ankara 2010, 140.
83 Mustafa Akdağ, Türkye’nn İktsad ve İçtma Tarh, Yapı Kred Yayınları, İstanbul 1995, c. II, 156.

49