Page 148 - kayseride_ticaret_ve_sanayi

Kadir Dayıoğlu
Yabanlu Pazarı kurulduğu söylenmektedir. Bu pazar her yıl bahar aylarında 40 gün
süreyle kurulur. Anadolu’nun diğer yörelerinden aynı dönemde bu ölçekte uluslararası
kimliği olan başka bir fuar olmadığı bilinmektedir. Anadolu’nun uygun coğrafi konumu
bu fuarın kurulmasında önemli bir etkendir. Selçukluların transit ticarete yarattıkları
ekonomik zeminde fuarın kurulmasında etkilidir.
Kayıtlarda doğulu/batılı/kuzeyli/güneyli tacirlerden söz edilmesi, pazarın çok
geniş bir etkinlik alanı yarattığını doğrular. Esasen ‘Yabanlu’ sözcüğü başka ülkelere
mensup olanlar, yabancıların katıldığı Pazar anlamındadır. At, katır, elbise, kürk yanında
pazarlarda köle ve cariyeler alınır satılır. Kürkler Karadeniz ile Hazar Denizi ötesi kuzey
ülkelerinden gelir. Köleler Kıpçakların yaşadığı Don-Volga arasındadır. Ticarete konu
olan atlar, Anadolu’dan gelen Marco Polo’nun güzel Türkmen atları dediği cins atlardır.
Satın alınan mallar kural olarak iade edilmez.
Mevlana, Mesnevi’sinde bu fuarı ‘Yabanlu, kentler arasında bulunduğu için oraya
ülkelerden ‘emtia gelir’ beyitiyle anlatır. Mevlana devamla akıllı ve deneyimli tacirler,
Yabanlu’da gerçek ve kusurlu emtiayı birbirinden ayırt ederler. Bu tacirler için Yabanlu
bir kazanç yeridir. Yabanlu Pazarı, 13. yüzyıl ya da 14. yüzyıl çeyreğinde, Moğol istilası
sonrası etkisini yitirip Moğol valilerinin yaylağı haline gelir.” (www.kapalicarsitarihi.com)
Prof. Dr. Faruk Sümer’in tespitiyle, Pazarören’de kurulan bu pazara; Suriyeli, İranlı,
Bizanslı, Kırımlı vs. tacirler mal getiriyor ve mal götürüyordu. Halk ozanı Âşık Ziya
(Şahin) “Yabanlu Pazarı” isimli eserinde, ünlü tarihçi İbni Bibi, Yabanlu Pazarı’nı;
“Yabanlu Bâzâr-i, Banlü ve Yablü” olarak belirtmiş; yine aynı eserden aldığımız bilgilere
göre, “Pazarören, Aksarayi’nin Müsâmeretü’l Âhbar adlı Vakayiname’sinde ‘Yabanlu’
adıyla zikredilir; Mevlâna Mesnevi’de, Memluk Sultanı Baybars’ın Kayseri’den Maraş’a
giderken Yabanlu Pazarı’na uğradığını söyler”miş.
Şahin’in eserinden anlaşıldığına göre; “Mevlana Yabanlu Pazarı’ndan söz ederken
‘orada kusurlu, sahte emtia bulunduğu gibi, incilere benzer çok kıymetli ve kazanç
getiren emtia da bulunur. Akıllı ve tecrübeli tacirler, Yabanlu’da gerçek ve kusurlu emti-
ayı birbirinden ayırt ederler”, tespitinde bulunmuş. “Ünlü tarihçi Zekeriya el Kazvini,
‘Asarü’l-bilad ve Ahbaru’l-ibda’ adlı eserinde bu pazarı şöyle anlatır”mış: “Anadolu’da
her yıl, baharın başında kırk gün süren bir pazar kurulur. Bu pazara ‘Yabanlu’ denir. Bu
pazara doğu, batı, güney ve kuzeyden tacirler gelir.”

Kayseri Anadolu Fuarı
Kayseri Belediyesi eski yazı işleri müdürlerinden Fikret Büyükkürkçü’nün anlattığına
göre Kayseri Anadolu Fuarı, Kayseri’nin Garipçorak mevkiinde (Kocasinan) 1967 yılında,
başkan Mehmet Çalık döneminde açılmış. 1963’de açılan “Kayseri Sanayi Sergisi” başarılı

148