Page 232 - kayseride_ticaret_ve_sanayi

Kadir Dayıoğlu
almakta. Sonuçta büyükşehire ait Eğt. Fal. Sos. Spor Tes. San ve Tic.AŞ’nin %8,9’luk his-
sesini de göz önüne aldığımızda Büyükşehrin hissesi, Elektrik Şirketi’nde %52’ye çıktı
ve “hakim ortak” durumuna geldi. Diğer hissedarlar TES-İŞ (%5), TEK Vakfı (%0,285) ve
266 gerçek kişi (%4,486).

Ayrıca; kuruluşta 400 bin liraya karşılık gelen 16 bin hissenin 2.500’ünü yüklenici
firma SKODA’nın “mukavele taahhüdü” olarak; 1.650’şer hissenin de Taşçızâde Ömer
Bey ile Cıngıllızâde Halid Bey’in kurucu hissesi olduğunu görmekteyiz.
Dağıttığı enerji de 2,3 milyar kWh olup buna OSB gibi “lisanslı dağıtıcıların” dağıt-
tıkları dahil değildir. Bunları da ilave ettiğimizde Kayseri’nin toplam elektrik tüketimi
3,5 milyar kWh civarındadır. 700 bine yakın çeşitli gruplardan abonesi ya da müşterisi;
700 MW’a yakın puanttı var (2017).

Her türlü vergi, resim ve harçtan muaf
İlk döneminde 50 yıl imtiyaz alan şirkete bazı vergi/resim/harç muâfiyeti getirildi-
ğini de görmekteyiz. Bunlar ise on yedinci maddede; “Tesisat ve inşaat-ı iptidâiye (ilk
inşaat) ve tevsi olunacak aksam (ilave edilecek kısımlar) için bir defalık olmak üzere;
dahil ve gerek hariçten mübya (satın alınacak) ve celbedilecek (çekilecek) taş ve kum,
ahşap, çimento, demir, elektrik esas tevziat nakilleri (dağıtım iletkenleri) ile ilave vesair
bilumum edevâtı sâbite ve müteharrike (sabit ve hareketli aletleri) ve aksamı madeniye
ve malzeme gümrük resminden muaf olacaktır.

İmtiyaz müddetince imâlatın muessis bulunduğu arazi ile imalat ve bizzat imtiyaz
varidâtından (imtiyaz gelirlerinden) bir gûnâ (hiçbir suretle) resim (=kazanç vergisi)
alınmayacaktır. Şu kadar ki; İş bu maddede mezkûr (belirtilen) eşya ve malzemenin
müfredâtı (dökümü) üçer nüsha olarak berâyı tasdik (onay için) Nafia Vekâletine gön-
derilecektir” denilerek ayrıntılı bir biçimde verilmiştir.
Çalıştırılacak personel konusunda da İmtiyaz Sözleşmesi çok duyarlı davranmış ve
sekizinci madde; “Eshab-ı imtiyaz (İmtiyaz sahibi), gerek inşaat ve gerek işletme mua-
melâtı için istihdam edeceği memureyn Türk tebasından olacaktır. Şöyle ki; Sahib-i
imtiyaz, Türk tebası meyanında (Türk tebasından) bulamayacağı memureyini fenniyeyi
(fen elemanını) Nafia Vekâleti’nin müsâdesiyle tebaa-i ecnebiyeden (yabancı uyruktan)
istihdam edebilecektir”, şeklinde düzenlenmiş ve dolayısıyla çalışanların öncelikle
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması gerektiğine dikkat çekmiş.
Yine sekizinci maddenin sonunda; “(...)Eshab-ı imtiyazın işletmede kullanacağı
bilumum müstahdimin (=tüm istihdam edilenler), Hükümetçe tayin edilecek kıyafet
ve şekilde yeknesak elbise iksâ edeceklerdir (tek tip elbise giyeceklerdir).

232