Page 391 - 2 Cilt

üzeri sivri bir tonozla örtülüdür. Ancak bu to- leri farklı altı bordürle kuşatılmıştır. Taçkapıyı
nozun kuzey köşesinin yaklaşık 0.55 metrelik en dışta kuşatan dar yüzeyli bordür bezenme-
bölümünün üzeri açıktır. Su deposunun doğu- den yalın bırakılmıştır. İkinci bordürün yüze-
sunda bulunan külhanın sivri kemerli ocak ağ- yi dairesel profilli şeritlerin ikili alt-üst geçme
zının içerisi molozlarla dolmuştur. yapmasıyla meydana gelmiş zencereklerle be-
Yılmaz Önge, Kayseri Sultan Hanı ile Kara- zemelidir. Diğer ikisinden daha geniş tutulan
tay Hanı hamamlarının plân benzerliklerinden üçüncü bordürün yüzeyinde herhangi bir süsle-
dolayı her iki hamamın aynı ustalar ya da aynı me bulunmaz. Dördüncü bordürde yarım yıldız
mimar tarafından yapılmış olabileceğini öner- desenleri tatbik edilmiştir. Taçkapının en geniş
mektedir. Kervansaray VGM tarafından 1958- bordürü olan beşinci bordürün yüzeyinde kırık
1962 yılları arasında onarılmıştır. Hamam köy- çizgi sisteminden gelişen ve on kollu yıldızlar
le aynı su kaynağından beslenmekte olup, su meydana getiren geometrik kompozisyon gö-
kanalının büyük bölümü günümüze ulaşmıştır. rülmektedir. Yüzeyden eğimlendirilen son bor-
dürde ise farklı büyüklükte dairesel düğümler
Hamamın giriş kapısının güneyinde yer alan
sivri tonoz örtülü dikdörtgen mekânın hangi meydana getiren iç bükey kesitli şeritlerin yer
amaçlar için kullanıldığı tespit edilememiştir. aldığı süsleme dikkati çeker. Taçkapıyı yan-
Ancak tarihî kaynaklarda geçen bimaristan bö- lardan sınırlayan sütuncelerin gövdeleri yalın
lümünün bu mekân olması akla yatkın gelmek- bırakılmıştır. Taçkapı kemeri üstte kırık çizgi
tedir. ve kapalı formda geometrik biçimlerin mey-
Giriş eyvanının avluya bakan cephesi yan- dana getirdiği altı kollu yıldızlarla bezenmiştir.
Altta ise üsttekinden daha geniş bırakılan yü-
lardan birer silme kuşağıyla sınırlandırılmıştır. zeye yarım yıldız desenleri oyulmuştur. Kemer
Bu silmeler üstte Zengi düğümlü bir kemerle köşeliğinin batı tarafındaki dairesel rozetlerin
bitirilmiştir. Kemer köşeliklerine vücutları cep- birinin yüzeyinde sekiz, diğerinin yüzeyinde
heden bir yarım, üç tam daire şeklinde birbirine ise altı kollu yıldız deseni işlenmiştir. Doğu ta-
dolanmış olarak iki adet ejder figürü simetrik raftakilerde de aynı yıldızların farklı tarzda tat-
olarak işlenmiştir. Her iki ejder de sivri dişli ve bik edildiği gözlenir. Ortadaki rozet tamamen
küçük kulaklı olarak tasvir edilmiştir. Bu ej- tahrip olmuştur.
derler Anadolu Selçuklu sanatı’ndaki en büyük
ejder figürleri olması bakımından dikkat çeki- Taç kapı nişini örten tonozun mukarnaslarla
cidir. hareketlendirilmiş konsollara oturduğu gözlen-
mektedir. Giriş kapısının basık kemeri üzerinde
Avlunun güneybatı cephesinde duvara yer- ana taç kapıdakine benzer biçimde düzenlenmiş
leştirilmiş olarak yapılan 24 adet taş basamaklı kitabe yer almaktadır. Kitabe, alt kısmı tahrip
merdivenle hanın çatısına çıkılmaktadır.
olan yarım yıldız desenlerinin işlendiği ince bir
Avlunun doğu ve batı tarafları asimetrik bir bordürle çerçevelenmiştir. Ancak burada kitabe
düzenlemeye sahiptir. Batı tarafında ikişer sıra mermer değil, küfeki taşına işlenmiştir. Taç ka-
halinde toplam 12 adet yığma taş ayağa atılmış pının bordür taşlarının büyük bölümünün yeni-
sivri kemerlerin oluşturduğu ve üzeri sivri to- lenmiş olduğu gözlenmektedir. Taçkapı nişinde
nozla örtülü bir revak yer alır. Buna karşılık av- üçü kitabenin üstünde, ikisi altında toplam beş
lunun doğu tarafında üzeri sivri tonozla örtülü adet rozet yer alır. Üstte ortadaki rozetin yüze-
altı adet oda bulunmaktadır. Bütün odalara ba- yi kırık çizgi sisteminden gelişen sekiz kollu
sık kemerli kapılardan girilmektedir. Kuzeyden yıldız deseniyle bezenmiş, iki yandaki rozetler
güneye doğru ikinci kapıdan iki ayrı mekâna ise on iki yapraklı çiçek şeklinde tasarlanmış-
geçilmektedir. Bu mekânlar hana gelen hatırlı tır. Alttaki iki rozet ortadakiyle aynı şekilde dü-
konuklarca kullanılmış olabilirler. zenlenmiştir. Taç kapı yan nişi üzerindeki dik-
Hanın barınak kısmına bir taç kapı ile girilir. dörtgen panoda kırık çizgi sisteminden gelişen
Taç kapının yüksekliği 11.20 m.x 7.20m. ölçüle- geometrik bezeme yer almaktadır.
rinde olup cephe duvarından dışa doğru 2.35 m. Kapalı bölüm kuzey-güney doğrultusunda
çıkıntı yapar. Taçkapı genişlikleri ve bezeme- dikdörtgen planlı bir mekan olup, dört sıradan

Kayseri Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri 855