Page 437 - 2 Cilt

sar Sultan Hanı’nın (1232–1236) mescidinin Osmanlı Mimarisinde kullanılmamaları dikkate
mihrabını çerçeveleyen dıştan ikinci bordürün alınarak ve caminin bulunduğu mahallenin 15.yy
üzerinde, Kayseri Yazır Köyü’nde bulunan Ya- başlarında Karabey Mahallesi olarak adlandırıl-
zır Camisi’nin (1269/70) mihrabının en dış masından hareketle; cami muhtemelen Karabey
bordürü üzerinde karşılaşılmaktadır. Develi tarafından 15.yy’dan önceki bir tarihte, Beylik-
Ulu Camisi’nin (1282) taç kapısında ki ikinci ler döneminde inşa edilmiş olmalıdır.
bordür üzerinde aynı uygulama görülmekte-
dir. Görüldüğü üzere XIII. Yy yapılarında sık Kaynakça:
sık kullanılan bu motifin Kopçullu Camisi’nin
mihrabında da yer alması, bu caminin Osmanlı Başbakanlık Osmanlı Arşivleri, Evkaf, Sıra
döneminden önceki bir dönemde inşa edilmiş No: 23978, V.6a.
olduğunu ortaya koymaktadır. Yıldız Demiriz, Osmanlı Mimarisi’nde
Caminin inşa tarihini veren kitabesi yoktur. Süsleme Erken Devir (1300-1453),İstanbul,
Kaynaklara göre 15.yy da Develi’de Karabey 1979;
Mescidi ve Ayalu-gum Mescidi mahalleleri adın- Osmanlı Beyliği Mimarisinde Taş Süsle-
da iki mahalle bulunmaktadır. Hurufat Defterle- me (1300-1453), Ankara, 2002.
rinden caminin Kara Bey tarafından inşa ettiril- BAKIRER, Ömür, 13. ve 14. Yüzyıllarda
diği öğrenilmektedir. Yukarıda geçen Karabey Anadolu Mihrabları, Ankara, 1976.
Mescidi Mahallesi’nin, 18.yüzyıla doğru isminin Ömür Bakırer, Onüç ve Ondördüncü Yüz-
değiştirildiği ve mahallenin Kopçullu Mahallesi yıllarda Anadolu Mihrabları, Ankara, 1976.
olarak adlandırıldığı Hurufat Defterlerinden tes- Mehmet Çayırdağ, “Kayseri’nin Yazır Kö-
pit edilmektedir. 1091 numaralı Hurufat Defteri- yünde Bir Selçuklu Mescidi”, Kayseri Tarihi
nin Kaza-i Develi bölümünün 13. sayfasında yer Araştırmaları, Kayseri, 2001.
alan 1726 tarihli belgede “ Develi mahallatından
Kopçullu Mahallesi’nde vaki Karabey’in bina Yıldıray Özbek, “Kayseri’de Bilinmeyen
eylediği mescidi şerifte.......” ibaresinden Kara- Bir Selçuklu Yapısı: Yazır Köyü Camisi” I.
bey Mescidi’nin Kopçullu Mahallesi’nde bulun- Uluslar arası Selçuklu Kültür ve Medeniyeti
duğu anlaşılmaktadır. Kongresi, C. II, Konya,2001.
Karabey Mescidi, 549 Numaralı Hurufat Rahmi Hüseyin Ünal, Osmanlı Öncesi
Defterindeki 1807 tarihli belgede geçen “De- Anadolu-Türk Mimarisinde Taç Kapılar, İz-
veli Kazasında Karabey binası Mescid-i Şerif mir, 1982.
ahalisi müceddeden minberi cami eyledikle- Mehmet Çayırdağ, “Dulkadıroğullarının
rinden camisinden ber vech-i hatıp olan Meh- Kayseri’deki Eserleri”, Kayseri Tarihi Araş-
med Emin bin Şeyh Mehmet fevt mahlûlünden tırmaları, Kayseri, 2001.
oğulları Mehmed Emin ve Ahmed adlı nam JENİNGS, C. Ronald, “The Populatıon, So-
karındaşlara babaları beratı mucibince vaki ise cıety, and Economy Of The Regıon Of Erciyeş
şartıyla tevcih buyruldu” şeklindeki ibareden Dağı In The Sıxteenth Century”, Collectıon Tur-
mescidin 1807 senesinde tadilat geçirdiği ve cıa II, Contrıbutıons a’l’Hıstorıe Economı gue
camiye dönüştürüldüğü tespit edilmektedir. et Socıale de I’ Empıre Ottoman, Paris, 1985.
Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Daire Baş- OFLAZ, Mustafa, “XVI. yy. Başlarında
kanlığında bulunan H. 1294 / M. 1877 tarihli Karahisar-i Develi Kazası”, III. Kayseri ve
Develi ve çevresindeki vakıfların muhasebe ka- Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri 6-7
yıtlarının tutulduğu 23978 nolu defterin 6. say- Nisan 2000, Kayseri, 2000.
fasında yer alan bilgiden Karabey Mescidi’ne, KILCI, Ali,“Hurcufat Kayıtlarında Develi
Develi’de bulunan altı kıta zeminin vakfedildi- Vakıfları ve Vakıftaki Görevlilerin Ücretleri”,
ği anlaşılmaktadır. Bu belge, mescidin camiye Bütün Yönleriyle Develi I. Bilgi Şöleni 26-28
dönüştürüldükten sonra geniş bir vakfa sahip Ekim 2002, Develi, Develi, 2003.
olduğunu göstermesi açısından önemlidir. Sultan Topçu, Develi’deki Türk Eserleri,
Sonuç olarak bugünkü caminin mimarisi Develi 2007, s.31-35.
mihrap dışında yapının tarihlendirilmesi hakkın-
da hiçbir ipucu vermemektedir. Kopçullu Cami-
si, mihrabında yer alan yarım yıldız motiflerinin

Kayseri Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri 901