Page 442 - Bezemeli Mezar Taşları

YRD.DOÇ.DR. ASLI SAĞIROĞLU ARSLAN |KAYSERİ ZAMANTI IRMAĞI ÇEVRESİNDEKİ BEZEMELİ MEZAR TALARI
mezar taşlarına şlenmşlerdr. Kadın yada erkek mezarı ayırt edlmekszn, şlenen
kahve takımları mezarda yatan kşnn çok msafrperver olduğunu göstermektedr .
73
Kahve takımlarını oluşturan mutfak eşyaları tplerne ve fonksyonlarına göre ayrı ayrı
başlıklar altında ele alınarak değerlendrlecektr.

Kahve Türkye’ye Kanun Sultan Süleyman zamanında grmş ve çm daha sonraları
artmıştır. Sultan III. Murad (1574-1595), le Sultan I.Ahmed (1603-1616) ve Sultan IV.Mu-
rad’ın (1628-1640) yasaklamalarına rağmen kahve çmne engel olunamamıştır. Kahve
tüketm tarkatlara grmş ve kutsal metalar arasına katılmıştır . Bektaş tarkatında
74
kahvenn çldğ fncan, hürmet gören eşyadan sayılmıştır. Ahlkle lgl kabul edlen
yaran odalarında kahvenn pşrldğ köşe, evn en ehemmyetl yerlerndedr . Tah-
75
tacılar br kmse öldüğü zaman onu defnederler ve ortada ateş yakarak kahve pşrrler
ve topluca kahve çerler . Beyhan Karamağaralı Bünyan’ nın Elbaşı kasabasındak
76
mezarların üzerne şlenen kahve takımları le lgl olarak; kahvenn ölüm acısı le
kavrulan nsanlara br rahatlık verdğn, tarkat aynlernde cemaat brleştrc br
unsur olduğunu belrtrken, aynı zamanda cesetlere, kıyamet gününde can verldğ
zaman, bunların kahve çmelern temn etmek çn mezar taşlarına şlendğn ler
sürmektedr .
77
Kahve takımının mezartaşı üzernde bulunmasının o şahsın vaktyle msafrperver
ve zengn olduğunu gösterdğ nancı bugünde yaygındır .
78
Zamantı bölgesndek mezarların tarhler göz önüne alındığında 18-19. yüzyıllar
arasında Anadolu’da kahve değl, kahveye benzer, çekrdek halnde olan ve dbekle
dövülen mırra adı verlen btk çlmektedr. Mezarların üzerndek bezemelerde, kahve
takımları yern “mırra” hazırlanmasında kullanılan eşyalar olmalıdır .
79

73 Harun Güngör, “Kayser ve Çevresnde Bazı Mezar Taşları”,Türk Dünyası Tarh Dergs, Ankara, 1996,
s. 33.
74 İ. Numan, “Esk İstanbul Kahvehanelernn İctma Hayattak Yer ve Mmars Hakkında Bazı Mülahazalar”,
Kubbealtı Akadem Mecmuası, İstanbul, 1981, s. 57-74.
75 Beyhan Karamağaralı, “Kayser Elbasan....”, s.354’den, İ.Numan, “Çankırı’da Yaran Sohbetler ve Sohbet
Odaları”, Vakı³ar Dergs, S.13, Ankara ,1981.
76 Beyhan Karamağaralı, “Narlıderede’k Bazı Fgürlü Mezar Taşları”, A.Ü. İlahyat Fakültes İslam İlmler
Ensttüsü Dergs III, Ankara 1977, s.124-125.
77 Beyhan Karamağaralı, “Kayser Elbasan Köyü ....”, s.360.
78 Beyhan Karamağaralı, age, s.13.
79 Prof. Dr. Gönül Cantay’ın 13 Nsan 2002 tarhnde Elbaşı kasabası mezarlığını gezerken, mezar taşları
üzernde gördüğü kahve takımları çn yaptığı sözlü fadeden yararlanılmıştır.

442