Page 188 - kappadokia_kralligi

HALİT ERKİLETLİOĞLU / KAPPADOKİA KRALLIĞI VE ROMA-BİZANS DÖNEMİ

bazı sikkelerindeki monogramlar, bize aynı zaman içerisindeki sahiplerinin
tarihleri için ipuçları verir.
c) Çok sıkı rastlanılan klasik seride ön yüzlerde Aegis ile Gorgon başı
arka yüzlerde ise elinde palmiye (hurma ağacı) dalıyla yürüyen Nike yer
almaktadır. Bu ön yüzün aynısı aynı değerdeki bir Eusebeia bronz sikkesinde
de görülmektedir.

Sikkelerin arka yüzlerindeki ilk stilize Erciyes Dağı’nın değişik görünüşleri
Archelaus Dönemi’nde görülmeye başlar ki, bu tasvir şüphesizsikkenin
Eusebeia-Mazaka’da basıldığının kesin belgesidir. Ayrıca Erciyes figürleri,
Roma koloni devrinde de sadece Kayseri darplarının belirtisi olmuştur.

Eusebeia’nın Ariarathes IX’dan Archelaus’a kadar bastırılan sikkelerinden
Caesarea (Kayseri) yazanlar Archelaus zamanında bastırılmaya başlamıştır.
Kappadokiakralları namına bastırılan ve belirsiz tarihlere sahip bronz sik-
kelere baktığımızda Kappadoki’da bronz sikke basımının aralıksız olarak
devam ettiği anlaşılır. Bugün bilinen yani kesinlik kazanmış ve sayısı çok
olmayan Kappadokia’nın bronz baskıları Anadolu’nun diğer Hellenleşmiş
şehirleri baskılarıyla kıyaslanınca tarihlendirilmedikleri görülür. Bunun
temel sebebi; terkedilmiş ve ekonomisi geri kalmış Kappadokia’nın da,
Roma öncesi taşradaki küçük bazı şehirler gibi, yeterince gelişememiş ve
dönemin sikke tipolojisine ulaşamamış olduğunu göstermesidir.

Aslında Archelaus, Eusebeia’nın son bronz sikkelerini çok farklı uygula-
malarla geliştirmiştir. Bu kralın drahmilerinde görüleceği gibi bir bölümü
monogramsız fakat bunun yerine rakamlarla sadece kaçıncı krallık yılında
basıldığı görülmekteydi. Stil, tasvirler ve tarihler Kayseri sikkeleri ile son
devir Eusebeia sikkelerini birbirleriyle bağlantılı hale getiriyordu. Bunlarda
çoğunlukla ve sıkça Herakles büstü veya onun topuzu görülür ki o dönemin
Küçük Asya’sında bu türlü sikke tasvirlerine sıkça rastlanmaktadır.

Zira Darphane şehri Eusebeia otonom sayılmazdı. Yani Roma denetimi
altındaydı. Roma’nın gümüş devlet darpları ile Eusebeia yönetiminin darp-
larının mutabakat halinde olduğu muhakkaktır. Çünkü sikkeler üzerindeki
tasvirler ve de Archelaus’un hükümdarlık yıllarının tarihleri Roma ilintisini
açıkça göstermektedir.
Archelaus’un sikkeleri üzerindeki portresi, Augustus’un ilk yılları stiline
benzemekte ve bu özelliği ile diğer bütün erken Kappadokiakralları sik-
kelerinden grafik yönüyle ayrılmaktadır. Eusebeia’nın tarihli sikkelerinin

188