Page 54 - kappadokia_kralligi

HALİT ERKİLETLİOĞLU / KAPPADOKİA KRALLIĞI VE ROMA-BİZANS DÖNEMİ

C-PERSLERİN ORTAYA ÇIKIŞI

Tarih Coğrafyanın Dördüncü Boyutudur.

W. Van Loon

Çeşitli dillerde Parsa, Parsua, Fars, Fürs gibi adlarla anılan Persler’in,
Hint-Avrupalı bir kavmin Pasargad boyundan Akameniş, (Akamaniş,
Ahemeneş ya da Ahameniş) sülalelerine mensup , Aryan bir ırk olduğu
43
kabul edilmektedir. 44
MÖ 1300’lü yıllarda Kafkaslar yoluyla Kuzeybatı İran’a giren Persler,
siyasi güç olarak, Parsua (Urumiye Gölü’nün güneybatısında), Parsama ya
da Parsuma (Elâm’ın kuzeyinde) ve Parsa (Bugünkü Fars Eyaleti) bölgele-
rinde olmak üzere üç bölgede ortaya çıktı. Persler, muhtemelen eski Elam
uygarlığına son vererek söz konusu bölgeyi tamamıyla ele geçirmişlerdir. Bu
dönemde bir Elam şehri olan Ansan civarında Parsuma şehrini kurmuşlar ve
kral olarak Ahamenes’i (Ahameniş) (MÖ 705-675?) seçmişlerdir. Ardılları
Kral Ahamenes’i büyük ataları kabul ederek soylarını ona dayandırmış-
lardır. Parsau adının ilk görüldüğü tarihi belge Asur Kralı III. Salmanassar
(MÖ 858-824) Dönemi’ne tarihlenen ve siyah obelisk olarak bilinen dikili
taştır. “Black Obeliks” (Siyah Obelisk) adlı yazıtta, “Parsau-Medes” olarak
geçmektedir.

Özellikle Parsa’nın çorak topraklarına yerleşerek Pers adını alan Parsalılar,
askeri alanda, zengin doğu ovalarının halklarından çok üstün olduklarını
kanıtladılar. On boydan oluştuklarını belirten Grek kaynakları, Persler’in
büyük oranda köy ve daha büyük yerleşim yerlerinde tarımla uğraştıklarını
ve bazılarının da hayvan sürüleriyle göçebe hayatı yaşadıklarından söz eder.
Daha çok Elâm, Asur ve Med egemenliği altında yaşamaya başlayan Pers
toplulukları, Asur Kralı Asurbanipal’in Elâm Devleti’ni yıkmasına (MÖ

43 Bahar Hasan, Eski Çağ Uygarlıkları, Kömen Yayınları, Konya, 2011, s. 297.
44 Veli Sevin, “Anadolu’da Pers Egemenliği”, Anadolu Uygarlıkları, Görsel Anadolu
Tarihi, C. II, Görsel Yayıncılık, İstanbul, 1982, s. 268.

54