Page 94 - kappadokia_kralligi

HALİT ERKİLETLİOĞLU / KAPPADOKİA KRALLIĞI VE ROMA-BİZANS DÖNEMİ

çabalarına rağmen Kappadokia halkı “Hellenize” olmaya direnmiş, yerel
adetler ve köy ekonomisi var olmaya devam etmiş, Grek dili, Anadolu’da
konuşulan yerel dil ve lehçeler karşısında zayıf kalmıştır. Bu durumu MS
III. yüzyılda yaşamış olan Pilostratos , “Kappadokialıların Helenceyi kötü
89
konuştuklarını” yazarak belirtmektedir. 90
Seyyah Strabon, Ariarathes’in, Mazaka’ya 40 durak mesafede bulunan
Melas’ın (Karasu) dar bir geçitle Euphrates’e? ( Halys’e yani Kızılırmak’a
olması gerekir) bağlandığı yerde bir baraj inşa ettirdiğini yazmaktadır.
Böylece komşu ovayı denize benzer bir göl haline sokmuş ve bazı adaların
–Kykladlar gibi- dış dünya ile ilişkisini keserek, burada çocukça zevklerle
vakit geçirmiştir. Ancak bir süre sonra, barajın çökmesi sonucunda Kappa-
dokia ile Phrygia’yı ellerinde tutan Galatia toprakları sular altında kalmış,
zarar gören halk, Roma Senatosuna müracaatla zararlarının karşılanmasını
talep etmişler, Senato da krala 300 talent tutarında tazminatı ödetmiştir. 91

Kral Ariarathes, krallığının iki önemli kenti olan Mazaka ve Tyana’yı
Hellen kültürü ile donatmış ve yörede Apollon ideolojisini, heykel ve
tapınaklarını yaygınlaştırarak bu kültün yerleşmesine samimiyetle gayret
etmiştir. Apollon, çıplak, sağ elinde defne dalı, sol elinde de ok ve yayla
temsil ediliyordu.
Hellen kültüründe “din” karşılığı bir kelime bulunmamaktadır. Bu sebeple
din kavramına en yakın kelime olarak “eusebeia= sofuluk” kelimesi kulla-
nılır. Sofuluk ise, geleneksel ayinler ile düşünce tarzını devam ettirmek ve
ölçülü davranmak demek oluyordu. 92

Ariarathes V Dönemi’nde Kappadokia’nın Hellen kültürünü tam olarak
benimseyen en önemli şehirlerinden Mazaka’nın adı, “Argaios Dağı Yanın-
daki Eusebeia” olarak değiştirilmişti. Diğer önemli şehir Tyana ise “Toros
Dağı Yanındaki Eusebeia” olarak değiştirilmişti. Ariarathes V’in kurduğu
diğer iki şehirden Nysia (Nevşehir) ve Mazaka’nın kuzeydoğusundaki
Anisa’nın (Kültepe-Kaneş= Nesa) adı, MÖ II. yüzyıl sonlarına tarihlenen
bazı kitabelerde geçmektedir. Anisalılar kendilerini bir politeuma olarak

89 Philostratos: Roma Dönemi’nde MS 170-247 yılları arasında yaşamış filozof
90 Tekin O. age. s. 202-203
91 Strabon, Geographika, XII, XIII, XVI, çev. Adnan Pekman, Arkeoloji ve Sanat Yay.
İstanbul 2000 s. 10 /Erkiletlioğlu Halit, Geniş Kayseri Tarihi, İstanbul 2006 s. 84
92 M. C. Howatson, Oxford Antik Çağ Sözlüğü, çev: Faruk Ersöz, Kitap Yayınevi, İstanbul
2013 s. 246

94