Page 481 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

[1432] 472 / KAR KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

Tarihlendirme
Kapalı kısmın kapısındaki ilk kitabede
Sultan Alâeddin Keykubad*’ın ismi yazı-
lıdır. Alâeddin Keykubad 1219-1236 ta-
rihleri arasında sultanlık yapmıştır. Avlu
kapısındaki H 638 (M 1240-41) tarihli i-
kinci kitabe, Alâeddin Keykubad’ın oğlu
II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in adınadır.
Karatay Kervansarayı’nda da önce kapalı
Karatay Kervansarayı giriş eyvanının cephesindeki ejder (M. Denktaş)
kısmın Sultan Alâeddin Keykubad’ın sal-
tanatı döneminde, muhtemelen ölümün-
eğilimlerini de yansıtması bakımından
dikkat çekicidir. den hemen önce inşa edildiği, daha son-
Çeşme eyvanının bezemelerinde, daha ra da oğlu II. Gıyasseddin Keyhüsrev za-
çok küresel örtü elemanı olarak taç kapı manında avlulu bölümün inşaatının ta-
ve mihraplarda gördüğümüz mukarnasın mamlandığı anlaşılmaktadır. XIII. yüzyıl
yüzeyi sınırlayan bir bordür bezemesi Anadolu’sundaki bütün süsleme repertu-
olarak kullanılması ilgi çekicidir. Mukar- arlarının (geometrik, bitkisel, figüratif ve
nas nişleri arasına kabartma olarak işle- mukarnas gibi) ele alındığı ve işleyişine
nen hayvan tasvirlerinin sayısının 12’den göre vakfiyesinin bulunması açısından
fazla olması ve 12 Hayvanlı Türk Karatay Kervansarayı döneminin en
Takvimi’nde yer alan bazı hayvanların önemli ticaret yapısıdır.
burada yer almaması ise bu bağlantıları Kaynakça: Aksaraylı Kerimeddin Mahmud,
güçleştirmektedir. Öte yandan eyvan ke- Selçukî Devletleri Tarihi (Müsameret-al-
merinin avluya bakan cephesine işlenen Ahbar), (çev. M. Nuri Gencosman), Ankara
ve döneminin en büyük tasvirleri olan ej- 1943; Mehmet Çayırdağ, “Celaleddin Karatay”,
derlerin, girişi koruyan bekçi sembolüyle Kayseri Ansiklopedisi, C I, Kayseri 2009, s.
“Asyatik” anlayışları yaşattığı gözlenir. Ka- 310-312; Denktaş, Su Yapıları; Mustafa Denk-
palı bölüm taç kapısında, geometrik beze- taş, “Karatay Hanı”, Anadolu Selçuklu Dönemi
meli silme kuşakları ve bordürlerin yanı Kervansarayları, Kültür Bakanlığı, Ankara
2007, s. 359-379; Halil Edhem (Eldem) “Ana-
sıra, daha çok yüzeyi geometrik bezemeli dolu’da İslami Kitabeler (Karatay Hanı)”,
rozet kabartmaları yer alır. Kervansarayda Tarih-i Osmani Encümeni Mecmuası (TO-
bezeme açısından dikkati çeken bir diğer EM) No: 33, Ağustos 1331 (H), s. 513-523; Kurt
unsur da çörtenlerdir. Aslan, boğa başı Erdmann, Das Anatolische Karavansaray
gibi örneklerin yanı sıra, insan-boğanın des 13. Jahrhunderts, I, II. Berlin 1962; Ah-
birlikte ele alındığı çalışmaların da olduğu med bin Ali El Kalkaşendi, Sübhü’l-A’şa, C
bu uygulamalar üç boyutlu tasarımlarıyla XIV, Beyrut 1987, s.173-174; Gönül Öney,
heykel formuna yaklaşan detaylar olarak “Anadolu Selçuklu Mimarisinde Boğa Kabart-
kabul edilebilir. maları”, TTK Belleteni, XXXIV/133, Ankara
1970, s.83-120; Yılmaz Önge, XII-XIII. Yüzyıl
Türk Hamamları, Ankara 1995; Aydın Taner,
“Celaleddin Karatay”,DİA, C VII, İstanbul
1993, s. 251-252; Osman Turan, “Selçuklu Ker-
vansarayları”, Türkler, C VII, Ankara 2002, s.
755-765; Osman Turan, “Selçuklu Devri Vakfi-
yeleri: III. Celaleddin Karatay Vakıfları ve Vak-
fiyeleri”, Belleten, C XLV, Ankara 1948, s.17-
169; Faruk Sümer, Yabanlu Pazarı (Selçuklu-
lar Devrinde Milletlerarası Büyük Bir Fuar),
İstanbul 1985; Osman Turan, “Selçuklu Ker-
vansarayları”, Türkler, C VII, Ankara 2002, s.
755-765; Ayşıl Yavuz, “Kervansaraylar”, Ana-
dolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Uy-
garlığı, C II, Ankara 2006, s. 435-445.
Karatay Kervansarayı kapalı bölüm kitabesi (Özbek - Arslan, KTKVE) MUSTAFA DENKTAŞ