Page 478 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ KAR / 469 [1429]

kemer karnında ise düğümlü geçmeler
yapan şeritlerin meydana getirdiği geo-
metrik süsleme yer alır. Her iki bezeme
kuşağı da kemeri üç yönden dolaşmakta-
dır. Kemer köşeliği boş yer bırakmaya-
cak şekilde, alçak kabartma tekniğinde
işlenmiş basit kıvrım dallar ve rumi yap-
raklardan meydana gelen bitkisel süsle-
meyle bezenmiş, köşelerdeki dairesel
madalyonların yüzeyinde ise kûfi yazı
tarzında işlenmiş Allah yazısı yer almak-
tadır. Mescidin giriş kapısının kavsarası
beş sıra mukarnasla doldurulmuştur. Ba-
sık kemerli kapıdan geçilerek girilen
mescid 5,27x5,30 m ölçülerinde olup,
kubbe köşelerde mukarnaslı tromplar ü-
zerine oturtulmuştur. Mescid kubbesine
geçişi sağlayan tromplardan batıdakinde
yer alan, iç yüzeyi bezeyen mukarnasla- Karatay Kervansarayı mescid ve giriş eyvanının kesiti (çizim: M. Denktaş)
rın, birinci sırasındakilerin arasının, yü- hip olmasıdır. Karadayı köyünün 4 km
zeyleri kol sayıları farklı yıldızların işlen- kuzeyindeki Elbaşı köyü yakınlarından çı-
diği dairesel madalyonlarla süslenmiştir. kan su, üzeri sal taşlarıyla kapatılmış su
Bu düzenleme kuzeydoğu köşedeki kanallarıyla köye getirilmiştir. Bu kanalın
trompta da tekrarlanmaktadır. Doğudaki 4 m’lik kısmı çökmeye başlamıştır. Hem
trompun yüzeyini dolduran mukarnasla- köyün hem de hanın su ihtiyacı bu kanal-
rın birinci sırasında bitkisel bezemeli da- dan karşılanmaktadır.
iresel rozetler yer almakta, aynı düzenle- Hamamın giriş kapısının güneyinde yer a-
me kuzeybatıdaki trompta da tekrarlan- lan dikdörtgen mekânın üzeri de sivri to-
mıştır. nozla örtülüdür. Bu mekânın da hangi a-
Duvar yüzeyinden çıkıntı yapmayan ve ya- maçlar için kullanıldığı tam olarak tespit
rım daire niş olarak düzenlenen mihrap, edilememiştir. Ancak tarihî kaynaklarda
üç sıra mukarnaslı kavsarayla örtülmüş o- geçen bimaristan (Hastane) bölümünün Karatay Kervansarayı taç
kapı (çizim: M. Denktaş)
lup, niş yüzeyi üç düşey şeritle bölümlen- bu mekân olması akla yatkın gelmektedir.
dirilmeye çalışılmıştır. Mescidin güneyin- Çünkü bu mekân diğer bölümlerden bir
de giriş eyvanından geçilerek girilen dik- nevi tecrit edilmiş vaziyettedir. Hastaların
dörtgen mekânın üzeri sivri beşik tonozla daha ayakaltında bir mekânda değil de
örtülüdür. Muhtemelen bu mekân, ker- diğer mekânlardan biraz soyutlanmış bir
vansarayda çalışanlara tahsis edilmiş bir mekânda tedavi edilmiş olması düşünüle-
odadır. Hamama, mescidin doğusundaki bilir. Yine kaynaklarda geçen eczane bö-
üzeri beşik tonozla örtülü dar koridorun lümünün de hamamın giriş kapısı ile bi-
doğusuna açılan sivri kemerli büyük nişin maristan olduğunu düşündüğümüz en gü-
içinde bulunan kapıdan geçilerek giril- neydeki mekân arasında kalan küçük
mektedir. Karatay Kervansarayı Hamamı; mekânın olabileceği kabul edilmektedir.
soyunma, soğukluk, iki adet halvetten olu- Çünkü bu kadar küçük bir mekânın başka
şan sıcaklık, su deposu ve külhandan iba- bir amaçla kullanılması mümkün değildir.
rettir. Isı kaybını önlemek için hamamın Muhtemelen sağlıkla ilgili her iki bölüm
olduğu bölümün tamamı, kervansarayın de birbirlerine yakın olarak planlanmış ve
diğer hacimlerinden daha basık tutulmuş- inşa edilmiştir.
tur. Bu hamamın diğer en önemli özellik- Giriş eyvanının avluya bakan cephesi
lerinden birisi de, hâlen köyün su ihtiyacı- yanlardan birer silme kuşağıyla sınırlan-
nı karşılayan orijinal su kaynaklarına sa- dırılmıştır. Bu silmeler üstte zengi dü-