Page 479 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

[1430] 470 / KAR KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

palı kısma yine bir taç kapı ile girilir. Taç
kapının yüksekliği 11,20 m, genişliği ise
7,20 metredir. Cephe duvarından dışa
doğru 2,35 metrelik bir çıkıntı yapar. Taç
kapı genişlikleri ve bezemeleri, farklı altı
bordürle çerçevelenmiştir. Taç kapıyı en
dışta kuşatan dar yüzeyli bordür, bezen-
meden sade bırakılmıştır. İkinci bordü-
rün yüzeyi, dairesel profilli şeritlerin ikili
alt-üst geçme yapmasıyla meydana gel-
miş zencereklerle bezemelidir. Diğer iki-
sinden daha geniş tutulan üçüncü bordü-
rün yüzeyinde herhangi bir süsleme bu-
Karatay Kervansarayı çeşme eyvanından lunmaz. Dördüncü bordürde yarım yıldız
detay (M. Denktaş) desenleri tatbik edilmiştir. Taç kapının en
geniş bordürü olan beşinci bordürün yü-
ğümlü bir kemerle sonlanmaktadır. Ke- zeyinde kırık çizgi sisteminden gelişen ve
mer köşeliklerine vücutları cepheden bir on kollu yıldızlar meydana getiren geo-
yarım, üç tam daire şeklinde birbirine metrik kompozisyon görülmektedir. Yü-
dolanmış olarak iki adet ejder figürü si- zeyden eğimlendirilen son bordürde ise
metrik olarak işlenmiştir. Her iki ejder de farklı büyüklükte dairesel düğümler mey-
sivri dişli ve küçük kulaklı olarak tasvir dana getiren iç bükey kesitli şeritlerin yer
edilmiştir. Bu ejderler, Anadolu Selçuklu aldığı süsleme dikkati çeker. Taçkapıyı
sanatındaki en büyük ejder figürleri ol- yanlardan sınırlayan sütuncelerin gövde-
ması bakımından dikkat çekicidir. Giriş leri yalın bırakılmıştır. Taç kapı kemeri
eyvanından geçilen avlunun güneybatı üstte kırık çizgi ve kapalı formda geomet-
cephesindeki duvara tutturulmuş olarak rik biçimlerin meydana getirdiği altı kollu
yapılan 24 adet taş basamaklı merdivenle yıldızlarla bezenmiştir. Altta ise üsttekin-
hanın çatısına çıkılmaktadır. Avlunun do-
ğu ve batı tarafları asimetrik bir düzenle- den daha geniş bırakılan yüzeye yarım
meye sahiptir. Batı tarafında ikişer sıra yıldız desenleri oyulmuştur. Kemer köşe-
hâlinde toplam 12 adet yığma taş ayağa liğinin batı tarafındaki dairesel rozetlerin
atılmış sivri kemerlerin oluşturduğu ve ü- birinin yüzeyinde sekiz, diğerinin yüze-
zeri sivri tonozla örtülü bir revak düzeni yinde ise altı kollu yıldız deseni işlenmiş-
yer alır. Buna karşılık avlunun doğu tara- tir. Doğu taraftakilerde de aynı yıldızların
fında üzeri sivri tonozla örtülü altı adet farklı tarzda tatbik edildiği gözlenir. Orta-
oda bulunmaktadır. Bütün odalara basık daki rozet tamamen tahrip olmuştur.
kemerli kapılardan girilmektedir. Kuzey- Taç kapı nişini örten tonozun mukarnas-
Karatay Kervansarayı güney larla hareketlendirilmiş konsollara otur-
cephenin batısındaki çörten den güneye doğru ikinci kapıdan iki ayrı
(M. Denktaş) mekâna geçilmektedir. Bu mekânların duğu gözlenmektedir. Giriş kapısının
hangi amaçlar için kullanıldıkları bugün- basık kemeri üzerinde ana taç kapıdaki-
kü bakiyelerden anlaşılamamaktadır. Ka- ne benzer biçimde düzenlenmiş kitabe

Karatay Kervansarayı çeşme eyvanındaki fil Karatay Kervansarayı taç kapı kitabesi
figürü (Özbek - Arslan, KTKVE) (Özbek - Arslan, KTKVE)