Page 329 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

[1760] 320 / LEV KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

itibaren yüz yıl kadar Osmanlı toplumun- karşı Süleyman Paşa’ya yardım etmeleri
da eşkıya topluluklarına katılmaları ve emredilmiştir. Temmuz 1711 senesinde
yaptıkları eşkıyalıklarla anılmışlardır. Kayseri’nin köylerine kadar gelen levent-
Leventler, özellikle 1683 Viyana Kuşat- ler, köylülerin mallarını gasp ve kendile-
ması başarısızlığı sonrasındaki iç asayiş rine “zulm ve te’addi”de (zülüm ve teca-
ve düzeni bozan eşkıya topluluklarıyla vüzde) bulunmuşlardır. 1711 senesinde
birlikte görülmektedirler. XVIII. asra leventlerin Anadolu’nun birçok yerinde
gelindiğinde ise leventler için “kalabalık topluluklar hâlinde gezmeleri ve zulüm-
şakî grupları” denilmektedir. Özellikle lerine devam etmeleri üzerine kapıcıbaşı-
“tekâlif-i şakka”nın ağırlaştırdığı vergi larından Ali Ağa müfettiş tayin edilmiştir.
yükü Anadolu’nun birçok yerinde ahali, Levendât köy köy gezerek “Müfettiş
yer ve yurtlarını terk ederek “harâm- kapısına intisab itmeye gidiyoruz” diye-
zâde”, “kapusuz-bacasuz levend”, “yara- rek “bayrak akçesi” ve “kurban bahası”
maz”, “başıboş levend”, “saruca sekbân” adıyla köylünün takatinin üzerinde para-
adlarıyla bilinen bu şakî gruplarını mey- lar toplamışlardır. Levendâtın “katl ve
dana getirmiştir. Bu şekilde çok geniş garet-i emvâl”lerinin önlenmesi için
kalabalık kitleler hâline gelen topluluklar Kayseri mütesellimine Ağustos 1711 sene-
şekavette bulunup halkın huzurunu boz- sinde emir yazılmıştır. Ağustos 1712 sene-
muştur. Anadolu’nun birçok yöresinde sinde Kayseri’nin Ispıdın* köyüne gelen
olduğu gibi Kayseri’de de levent grupları- levendât eşkıyası köylülere “zulm ve
nın şekavetleri önemli içtimai neticelere te’addi”de bulunmuş, bunun üzerine
sebep olmuştur. Levent gruplarının şeka- Kayseri mütesellimi, levendât eşkıyalığı-
vetlerinin bizzat Kayseri şehrinin merke- nı önlemek için vazifelendirilmiştir. Bu
zinde ne derece etkili olduğunu belirt- senelerde levendât, Kayseri, Sivas arasın-
mek zor görünmektedir. Ancak, büyük daki bölgede hâkim olmuştur. 700-800
topluluklar hâlinde gezen bu şaki toplu- kişilik topluluklar hâlinde gezerek “yolla-
luğunun Kayseri’nin köylerinde etkili rı kesip gasp ve kıtâllerde” bulunmuşlar-
oldukları ve halkın can ve mal emniyetini dır. Levendâtın eşkıyalıklarının vahim
tehdit ettikleri çeşitli kaynaklarda ifade durumlara sebep olması üzerine 1713
edilmektedir. Bu hususta Kayseri şehir senesinde Rakka Valisi Osman Paşa
tarihi çalışmaları ile ilgili tezlerde bir tayin edilmiş ve Kayseri’de idarecilerden
kısım bilgiler bulunmaktadır. Bu bilgiler de bu eşkıyalığın önlenmesi için yardım
doğrudan Leventler üzerine tetkik olma- talep edilmiştir. Aralık 1720 senesinde
dığı için bütün yönleriyle çalışılmış bir levendât “nice türlü bedi’i ve bahâne ile
konu değildir. Buna rağmen genel bir akçe mutâlebesi ve ehl-i iyâllerine
değerlendirme yapmak mümkün olabi- ta’arruz ile şena’ât ve fesât ve şekavet”
lir. 1701 senesi Mayıs ayı sonuna doğru çıkardıkları ve seferlere gitmedikleri için
sicile kaydedilen bir belgede, Anadolu’- de şekavetlerini yaygınlaştırmışlardır.
daki leventlerin Türkmen ve Ekrad taife- Bunların önlenmesi içinde Anadolu’daki
leriyle birlikte eşkıyalık faaliyetlerinde bütün valilere ve Kayseri mutasarrıfına
bulundukları bildirilmiş, bu şekavetin emir yazılmıştır. 11 Şubat 1722 senesinde
önlenmesi ve şakilerin cezalandırılması ülkenin her tarafında zuhur eden birta-
hakkında idarecilere ferman gönderil- kım insanların sekbân ve süvari kıyafetle-
miştir. Kayseri’ye gönderilen emirde hal- ri ile dolaşmakta olup bunların tenkili
kın huzurunu sağlamak için görevlilere için sekbân kıyafetleriyle her kim yakala-
yardım etmeleri istenmiştir. 1707’de nırsa “’ale’l-hây ahz ü cezâyı tertîb içün
“Kapusuz Levend” topluluğundan 30 Sancak Beyleri” yetkilendirilmiştir.
kadarının Kayseri civarlarına kadar gel- Leventlerin eşkıyalıklarını önlemek için
dikleri ve halkı huzursuz ettikleri tespit Osmanlı Devleti’nin bütün Anadolu
edilmektedir. Şam Valisi Süleyman taraflarında tedbirler alınmıştır. Bu ted-
Paşa’nın Kiler Ağası Ahmed Ağa, levent- birlerin en dikkat çekeni, süvari ve saruca
ler üzerine gönderilmiş ve Kayseri müte- kıyafetinde kim olursa yakalanması ve
sellimi ve kadısının levendât eşkıyasına cezalandırılması hakkındaki hükümdür.